Sáng 8/1, phiên tòa xét xử sơ thẩm 38 bị cáo trong vụ án Công ty Cổ phần công nghệ Việt Á (Công ty Việt Á) chuyển sang phần tranh luận. Đại diện Viện Kiểm sát giữ quyền công tố tại phiên tòa đã trình bày bản luận tội và đề nghị mức án đối với từng bị cáo. Mức án đề nghị cao nhất là 30 năm tù đối với Phan Quốc Việt (Chủ tịch Hội đồng quản trị, Tổng Giám đốc Công ty Việt Á). Cựu Bộ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Thanh Long bị đề nghị từ 19 - 20 năm tù về tội "Nhận hối lộ".
Bị cáo Nguyễn Thanh Long, cựu Bộ trưởng Bộ Y tế tại phiên xét xử. Ảnh: Phạm Kiên - TTXVN
Phan Quốc Việt bị đại diện Việt Kiểm sát đề nghị mức án từ 15-16 năm tù tội "Vi phạm quy định về đấu thầu gây hậu quả nghiêm trọng" và từ 15 -16 năm tù về tội "Đưa hối lộ", tổng hợp hình phạt chung đối với Việt là 30 năm tù. Vũ Đình Hiệp (Phó Tổng Giám đốc Công ty Việt Á) bị đề nghị từ 8 - 9 năm tù tội "Vi phạm quy định về đấu thầu gây hậu quả nghiêm trọng" và 8 - 9 năm tù về tội "Đưa hối lộ", tổng hợp hình phạt chung đối với Hiệp là 16 - 18 năm tù.
Sáu bị cáo bị xét xử về tội "Nhận hối lộ" gồm: Nguyễn Thanh Long (cựu Bộ trưởng Bộ Y tế) 19 - 20 năm tù; Trịnh Thanh Hùng (cựu Phó Vụ trưởng, Vụ Khoa học và Công nghệ các ngành Kinh tế - kỹ thuật, Bộ Khoa học và Công nghệ) bị đề nghị từ 14 - 15 năm tù; Phạm Duy Tuyến (cựu Giám đốc Trung tâm Kiểm soát bệnh tật (CDC) tỉnh Hải Dương) 13 - 14 năm tù; Nguyễn Huỳnh (cựu Phó Trưởng Phòng Quản lý giá thuốc, Cục Quản lý Dược, Bộ Y tế) 9 - 10 năm tù; Nguyễn Minh Tuấn (cựu Vụ trưởng Vụ Trang thiết bị và công trình y tế, Bộ Y tế) và Nguyễn Nam Liên (cựu Vụ trưởng Vụ Kế hoạch Tài chính, Bộ Y tế) cùng bị đề nghị từ 8-9 năm tù.
Hai bị cáo: Chu Ngọc Anh (cựu Bộ trưởng) và Phạm Công Tạc (cựu Thứ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ) đều bị đề nghị từ 3 - 4 năm tù về cùng tội "Vi phạm quy định về quản lý, sử dụng tài sản nhà nước gây thất thoát, lãng phí".
Ba bị cáo bị xét xử về tội "Lợi dụng chức vụ, quyền hạn trong khi thi hành công vụ" gồm: Nguyễn Văn Trịnh (cựu Trợ lý Phó Thủ tướng) bị đề nghị từ 7 - 8 năm tù; Phạm Xuân Thăng (cựu Bí thư Tỉnh ủy Hải Dương) và Phạm Mạnh Cường (cựu Giám đốc Sở Y tế tỉnh Hải Dương) cùng bị đề nghị từ 5 - 6 năm tù.
Hai bị cáo: Phạm Tôn Noel Thảo (Trợ lý Khối tài chính, Công ty Việt Á) và Hồ Thị Thanh Thảo (Thủ quỹ Công ty Việt Á) cùng bị đề nghị mức án từ 4 - 5 năm tù về tội "Đưa hối lộ".
Hai bị cáo: Nguyễn Thị Thanh Thủy (cựu chuyên viên Nhà xuất bản Giáo dục Việt Nam) 3 - 4 năm tù, Nguyễn Bạch Thùy Linh (Giám đốc Công ty Công ty Trách nhiệm hữu hạn Một thành viên SNB Holdings) từ 30 - 36 tháng nhưng cho hưởng án treo về cùng tội "Lợi dụng ảnh hưởng đối với người có chức vụ, quyền hạn để trục lợi".
21 bị cáo còn lại cùng bị xét xử về tội "Vi phạm quy định về đấu thầu gây hậu quả nghiêm trọng" gồm 3 nhân viên Công ty Việt Á là: Trần Thị Hồng 3 - 4 năm tù, Lê Trung Nguyên và Trần Tiến Lực cùng mức 36 - 42 tháng tù; Nguyễn Mạnh Cường (cựu Kế toán trưởng CDC Hải Dương) 30 - 36 tháng tù; Nguyễn Thị Trang (cựu Giám đốc Trung tâm Tư vấn và Dịch vụ tài chính, Sở Tài chính Hải Dương) 30 - 36 tháng tù nhưng cho hưởng án treo; Lâm Văn Tuấn (cựu Giám đốc CDC Bắc Giang) 6 - 7 năm tù; Ngụy Thị Hậu (cựu Phó trưởng phòng Tài chính Kế hoạch, CDC Bắc Giang) 36 - 42 tháng tù; Phan Huy Văn (Giám đốc Công ty Dược vật tư y tế Phan Anh - Bắc Giang) 42 - 48 tháng tù; Tiêu Quốc Cường (cựu Kế toán trưởng, cựu Phó trưởng Phòng Kế hoạch Tài chính, Sở Y tế Bình Dương) và Phan Thị Khánh Vân (nghề nghiệp tự do) 4-5 năm tù; Vũ Văn Doanh (Giám đốc Công ty Thẩm định giá Thăng Long) và Nguyễn Văn Định (cựu Giám đốc CDC Nghệ An) cùng mức 30 - 36 tháng nhưng cho hưởng án treo; Tạ Ngọc Chức (Giám đốc Công ty Thẩm định và đầu tư Toàn Cầu) 24 - 30 tháng tù; Nguyễn Thị Hồng Thắm (cựu Kế toán trưởng CDC Nghệ An) và Trần Thanh Phong (Phó trưởng Phòng Tài chính kế toán, CDC Bình Dương) cùng mức 24-30 tháng tù nhưng cho hưởng án treo; Hồ Công Hiếu (thẩm định viên Công ty Cổ phần thông tin và thẩm định giá Miền Nam, chi nhánh Nghệ An) 24 - 36 tháng tù nhưng cho hưởng án treo; Nguyễn Thành Danh (cựu Giám đốc CDC Bình Dương) đề nghị xử phạt bằng thời hạn tạm giam 10 tháng 4 ngày; Lê Thị Hồng Xuyên (nhân viên CDC Bình Dương) 2 - 3 năm tù, Nguyễn Trường Giang (Tổng Giám đốc Công ty VNDAT) 3-4 năm tù; Nguyễn Thị Thúy (Giám đốc dự án Công ty VNDAT) 30 - 36 tháng tù; Ninh Văn Sinh (cựu Phó Giám đốc Công ty Cổ phần thẩm định giá Trung Tín) 18 - 24 tháng tù.
Bản luận tội nêu rõ: Lợi dụng chủ trương của Nhà nước về việc giao các đơn vị chủ động nghiên cứu chế tạo sinh phẩm phục vụ công tác phòng, chống dịch, Phan Quốc Việt là Tổng Giám đốc Công ty Cổ phần Công nghệ Việt Á đã thông đồng, cấu kết với Trịnh Thanh Hùng để Hùng tác động Chu Ngọc Anh, Phạm Công Tạc quyết định cho Công ty Việt Á được phối hợp thực hiện Đề tài nghiên cứu chế tạo test xét nghiệm trái pháp luật.
Với mục đích được sản xuất, bán test xét nghiệm thu lời bất chính, Việt đã tiếp tục cấu kết với Trịnh Thanh Hùng, Nguyễn Thanh Long, Nguyễn Huỳnh, Nguyễn Văn Trịnh và các bị cáo khác thực hiện nhiều hành vi sai phạm giúp Công ty Việt Á được kiểm định test xét nghiệm; được nghiệm thu giai đoạn 1 của Đề tài để lập hồ sơ gửi Bộ Y tế cấp số đăng ký lưu hành tạm thời, chính thức, biến test xét nghiệm từ sản phẩm thuộc sở hữu của Nhà nước thành sản phẩm thuộc sở hữu của Công ty Việt Á. Để thuận lợi cho việc bán sản phẩm test xét nghiệm trên cả nước, Việt cấu kết với các bị cáo thuộc Bộ Khoa học và Công nghệ để được đề nghị tặng Bằng khen đánh bóng hình ảnh, thương hiệu cho test xét nghiệm; cấu kết với các bị cáo thuộc Bộ Y tế để được hiệp thương theo giá đã được nâng khống, chậm kiểm tra giá hiệp thương để tạo mặt bằng giá test xét nghiệm; giới thiệu với các lãnh đạo tỉnh, thành phố để bán thương mại test xét nghiệm thu lời bất chính. Để được các đồng phạm can thiệp, giúp đỡ như nêu trên, Phan Quốc Việt đã thỏa thuận ăn chia, đưa tiền hối lộ, tiền cảm ơn nhiều lần, với tổng số tiền 3,45 triệu USD và 4 tỷ đồng.
Để tiêu thụ test xét nghiệm tại các địa phương với số lượng lớn và được thanh toán theo giá đã nâng khống, Phan Quốc Việt, Vũ Đình Hiệp và các nhân viên Công ty Việt Á đã thông đồng, cấu kết với lãnh đạo, nhân viên các cơ sở y tế công lập thực hiện hành vi trái quy định của pháp luật về đấu thầu, ứng hàng sử dụng trước, hợp thức thủ tục, hồ sơ thanh toán sau theo đơn giá do Công ty Việt Á đưa ra trái quy định của Điều 89 Luật Đấu thầu. Quá trình tiêu thụ test xét nghiệm, Phan Quốc Việt chỉ đạo các nhân viên tính toán và chi tiền % ngoài hợp đồng; trực tiếp hoặc chỉ đạo Vũ Đình Hiệp, Phan Tôn Noel Thảo, Hồ Thị Thanh Thảo đưa hối lộ tổng cộng 34 tỷ đồng cho các lãnh đạo, nhân viên tại các cơ sở y tế công lập trên phạm vi cả nước.
Công tố viên nhấn mạnh, tổng số tiền Việt đưa hối lộ là hơn 106 tỷ đồng. Hành vi của Việt gây thiệt hại số tiền trên 1.235 tỷ đồng, trong đó thiệt hại cho Ngân sách Nhà nước hơn 431 tỷ đồng.
Đối với bị cáo Nguyễn Thanh Long, Viện Kiểm sát xác định bị cáo đã lợi dụng chức vụ quyền hạn để can thiệp, chỉ đạo tới các cá nhân, cơ quan có thẩm quyền giúp Công ty Việt Á xuyên suốt từ quá trình cấp số đăng ký lưu hành tạm thời, chính thức cho test xét nghiệm trái quy định của pháp luật, biến test xét nghiệm từ sản phẩm thuộc sở hữu Nhà nước thành sở hữu của Công ty Việt Á; hiệp thương giá, thanh toán 200.000 test xét nghiệm theo giá đã được Công ty Việt Á nâng khống, công khai giá để tạo mặt bằng giá test xét nghiệm, kiểm tra giá hiệp thương và giới thiệu với các Lãnh đạo tỉnh, thành phố để bán thương mại test xét nghiệm COVID-19 giúp Công ty Việt Á thu lời bất chính. Quá trình giúp đỡ Công ty Việt Á, Long gợi ý và được Phan Quốc Việt đưa 4 lần với tổng số tiền 2,25 triệu USD.
Hành vi sai phạm của Nguyễn Thanh Long đã xâm phạm vào hoạt động đúng đắn của Cơ quan quản lý Nhà nước, gây ảnh hưởng xấu đến dư luận và suy giảm niềm tin trong nhân dân, đặc biệt là trong lĩnh vực y tế, là tiền đề, điều kiện để giúp Phan Quốc Việt thực hiện chuỗi hành vi sai phạm và là nguyên nhân dẫn đến hàng loạt sai phạm của các cơ quan quản lý cấp dưới, gây thiệt hại đặc biệt nghiêm trọng tài sản Nhà nước, nhất là trong bối cảnh dịch bệnh đang bùng phát mạnh, nguy hiểm đến tính mạng, sức khỏe của nhân dân, ngân sách Nhà nước thiếu hụt và phải gồng mình để chi cho ngăn ngừa và giảm bớt tác hại của dịch bệnh.
Sau khi đại diện Viện Kiểm sát trình bày bản luận tội, các luật sư đã tham gia tranh luận, đưa ra các luận điểm nhằm giảm nhẹ mức độ hành vi vi phạm cho các bị cáo.
* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online và VTVGo!