Cảnh báo: Than - Bệnh cũ đáng sợ đang quay lại!

Các bệnh nhân vào viện điều trị đều có đặc điểm chung là bệnh lý nền (tiểu đường) với tổn thương điển hình là một vùng viêm tấy đỏ, đau nằm vùng gáy, lưng. Sau vài ngày diễn biến xuất hiện vỡ mủ nhưng thành nhiều nốt nhỏ trông giống tổ ong hoặc gương sen, đau nhức. Có một số trường hợp do điều trị không đúng hoặc tự ý đắp lá sẽ gây tổn thương lan rộng, hoặc biến chứng như nhiễm khuẩn huyết có thể nguy hiểm đến tính mạng.

Điển hình là bệnh nhân nam, quốc tịch Sri Lanka. Vốn là một nhân viên tàu viễn dương, mang trong mình bệnh tiểu đường mạn tính, trong những tháng ngày lênh đênh trên biển ông không may xuất hiện các cụm nhọt nhiễm trùng vùng lưng. Vì điều kiện thiếu thốn thuốc men trang thiết bị, tổn thương nhanh chóng lan rộng và tạo thành ổ mủ dọc suốt chiều dài từ lưng xuống tận hông 2 bên. Đúng thời điểm đại dịch COVID-19, bệnh nhân và các thủy thủ phải mất 40 ngày mới cập được cảng Quảng Ninh, Việt Nam.

Ngay khi đặt chân lên bờ, bệnh nhân đã được đưa đến cơ sở y tế địa phương hội chẩn và sau đó chuyển đến Bệnh viện Hữu nghị Việt Đức điều trị trong tình trạng nhiễm trùng dai dẳng, đường huyết dao động. Các bác sĩ đã tiến hành hội chẩn và phẫu thuật rạch tháo mủ, cắt lọc làm sạch các ổ nhiễm trùng vùng lưng, đùi cùng với việc kiểm soát đường huyết. Vi khuẩn xét nghiệm là tụ cầu vàng (Staphylococcus Aureus).

Một trường hợp khác là bệnh nhân nữ (75 tuổi, Hà Nội) có tiền sử điều trị tiểu đường nhiều năm, ung thư vú trái đã mổ. Bệnh nhân có biểu hiện sưng tấy đau lưng 2 tuần nhưng do tâm lý sợ đến bệnh viện nên tự điều trị, tổn thương lan rộng đau nhức nhiều mới đến khám.

Các bác sĩ đã điều trị cho bệnh nhân ổn định, sau đó tiến hành ca phẫu thuật. Xét nghiệm vi khuẩn là Staphylococcus Aureus. Hiện vết thương của bệnh nhân đã ổn định nhưng do tổn thương rộng nhiều khả năng phải vá da.

Gần đây nhất ngày 23/5, các bác sĩ trong tua trực cấp cứu đã tiến hành phẫu thuật cho bệnh nhân nữ (56 tuổi, trú tại Lạc Thủy, Hòa Bình) với tổn thương vùng gáy gần 2 tuần.

Các tổn thương của bệnh nhân là những ổ áp xe nhỏ nhiều vách, tổ chức dưới da hoại tử và mủ trắng. Bệnh nhân đã được cắt lọc, làm sạch và để da hở. Xét nghiệm mủ cũng là Staphylococcus Aureus.

PGS.TS Nguyễn Đức Chính, người trực tiếp phẫu thuật cho các bệnh nhân cho biết: "Hậu bối" trước đây hay được dùng với thuật ngữ là Anthrax - bệnh than được định nghĩa là cụm nhọt, bao gồm nhiều các nhọt nhỏ do viêm lỗ chân lông tập trung thành đám tạo nên và có quá trình hoại tử phần mềm tổ chức dưới da. Ở Việt Nam, bệnh còn được gọi là "cụm nhọt tổ ong" hay "nhọt gương sen" do hình ảnh tổn thương khi vỡ mủ lỗ chỗ giống như tổ ong hoặc như gương sen đã lấy hết hạt.

Tác nhân gây bệnh chủ yếu là do tụ cầu vàng (Staphylococcus aureus). Nếu không được xử lý, nhiễm trùng có thể lan tỏa đến các phần khác của cơ thể.

Hậu bối hay mọc ở gáy, lưng, ở những người có sức đề kháng kém, người cao tuổi, người mắc bệnh đái tháo đường... Hậu bối xuất hiện ban đầu là một đám mảng đỏ có đường kính rất khác nhau, có thể từ 5, 10, 20 cm kèm theo biểu hiện viêm đỏ, sưng tấy, gồ cao, đau, có nhiều ngòi, tiến triển hoại tử tổ chức dưới da, tổn thương lõm sâu khoảng 0,5 - 1 cm. Hậu bối không tự khỏi theo cách thay băng thông thường hoặc tự uống thuốc mà cần sự can thiệp của các bác sĩ.

Bên cạnh đó, khác với nhọt bọc là tổn thương rất nông và thường là một khối mủ có thể trích đơn giản, hậu bối bắt buộc phải phẫu thuật mở rộng và lấy tổ chức hoại tử bên dưới mới khỏi được. Vì vậy, khi xuất hiện những triệu chứng đầu tiên của bệnh, đặc biệt là người đề kháng kém hay có bệnh chuyển hóa như đái tháo đường…cần đến ngay các cơ sở y tế khám và điều trị, tránh những diễn biến nặng của bệnh có thể gây ra hậu quả đáng tiếc, thậm chí biến chứng nhiễm khuẩn huyết có thể gây tử vong.

* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online!