Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Sở hữu trí tuệ sẽ có hiệu lực từ ngày 1/4/2026 đã được thông qua tại Kỳ họp thứ 10 Quốc hội khóa 15. Trọng tâm là việc chuyển từ "bảo vệ tác quyền" sang "tài sản hóa, thương mại hóa và thị trường hóa" các sản phẩm có quyền sở hữu trí tuệ. Đây là một bước tiến đột phá để biến tài sản trí tuệ trở thành một nguồn lực tăng trưởng mới của nền kinh tế.
Một trong những điểm mới của luật là cho phép định giá và nghiên cứu cơ chế thương mại hóa quyền sở hữu trí tuệ. Theo đó, các sản phẩm, dự án đã được đăng ký bảo hộ có thể tham gia giao dịch mua bán trên thị trường, đặc biệt trong bối cảnh phần lớn tài sản trí tuệ hiện nay tồn tại dưới dạng dữ liệu số hóa.
Ông Nguyễn Hữu Cần - Quyền Viện trưởng Viện Sở hữu trí tuệ Quốc gia, Bộ Khoa học và Công nghệ cho biết: "Hiện nay, dữ liệu đã trở thành một nguồn lực quan trọng, thậm chí dữ liệu lớn có thể coi là nguồn lực quốc gia. Khi khai thác hiệu quả nguồn lực này, chúng ta sẽ hình thành được hệ sinh thái dữ liệu, tận dụng tốt tài nguyên kỹ thuật và tạo ra giá trị lớn cho khoa học - công nghệ".
Luật Sở hữu trí tuệ sửa đổi cũng mở rộng đối tượng được sử dụng dữ liệu đã công khai mà không cần xin phép tác giả, trong đó có các doanh nghiệp công nghệ phát triển công cụ AI. Tuy nhiên, theo các chuyên gia, điều này cần đi kèm cơ chế bảo đảm hài hòa lợi ích giữa các bên.
Bà Vũ Thị Hải Yến - Phó Trưởng Khoa Pháp luật Dân sự, Trường Đại học Luật Hà Nội nêu ý kiến: "Nếu không có dữ liệu đầu vào thì AI sẽ không có giá trị, bởi nó không có cơ sở để học hỏi và sáng tạo. Chất lượng dữ liệu đầu vào sẽ quyết định trực tiếp chất lượng sản phẩm do AI tạo ra".
Để thị trường sở hữu trí tuệ vận hành hiệu quả, luật cũng cho phép chuyển đổi số toàn diện lĩnh vực sở hữu trí tuệ, trong đó có việc xây dựng các sàn giao dịch trung gian, vừa tạo thuận lợi cho giao dịch, vừa tăng cường công tác quản lý.
Nhiều ý kiến cho rằng, để vừa khơi thông sức sáng tạo, vừa thúc đẩy phát triển công nghệ, các văn bản hướng dẫn thi hành cần thiết kế cơ chế bảo đảm cân bằng lợi ích giữa Nhà nước, doanh nghiệp và các tác giả. Khi đó, tài sản sở hữu trí tuệ mới thực sự phát huy giá trị trong kỷ nguyên số.
Bình luận (0)