1. Tỏi chứa các hợp chất có đặc tính dược liệu mạnh
Tỏi là một loài thực vật thuộc họ Allium (hành), có quan hệ họ hàng gần với hành tây, hẹ tây và tỏi tây. Mỗi nhánh của củ tỏi được gọi là một tép, có khoảng 10 - 20 tép trong một củ tỏi. Tỏi mọc ở nhiều nơi trên thế giới và là một nguyên liệu phổ biến trong chế biến thức ăn do dậy mùi và có hương vị thơm ngon.
Tuy nhiên, trong suốt lịch sử cổ đại, với các đặc tính y học của nó, công dụng chính của tỏi là bảo vệ, tăng cường sức khỏe. Việc sử dụng tỏi đã được ghi nhận trong nhiều nền văn minh lớn, bao gồm nền văn minh Ai Cập, Babylon, Hy Lạp, La Mã và Trung Quốc.
Các nhà khoa học hiện đại biết rằng, hầu hết các lợi ích sức khỏe của tỏi bắt nguồn từ các hợp chất lưu huỳnh được hình thành khi một tép tỏi được băm nhỏ, nghiền nát hoặc nhai nát. Có lẽ chất nổi tiếng nhất trong số đó được gọi là allicin. Tuy nhiên, allicin là một hợp chất không ổn định, chỉ xuất hiện ngắn gọn trong tỏi tươi sau khi nó được cắt hoặc nghiền.
Các hợp chất khác có thể đóng vai trò trong lợi ích sức khỏe của tỏi bao gồm diallyl disulfide và s-allyl cysteine. Các hợp chất lưu huỳnh từ tỏi đi vào cơ thể qua đường tiêu hóa và đi khắp cơ thể, nơi nó phát huy tác dụng sinh học mạnh mẽ.
2. Tỏi rất bổ dưỡng nhưng có rất ít calo
Tỏi có hàm lượng calo cao, nhưng lại vô cùng bổ dưỡng. Một tép (3 g) tỏi sống chứa:
- Mangan: 2% giá trị hàng ngày.
- Vitamin B6: 2% giá trị hàng ngày.
- Vitamin C: 1% giá trị hàng ngày.
- Selen: 1% giá trị hàng ngày.
- Chất xơ: 0,06 g giá trị hàng ngày.
Bên cạnh đó, còn có một lượng lớn canxi, đồng, kali, phosphore, sắt và vitamin B1, tương đương với 4,5 calo, 0,2 g protein và 1 g carb (yếu tố dinh dưỡng đa lượng, là thành phần cơ bản trong thức ăn của con người). Tỏi cũng chứa một lượng vi lượng các chất dinh dưỡng khác, trên thực tế, nó chứa một ít hầu hết mọi thứ bạn cần.
3. Tỏi có thể chống lại bệnh tật, bao gồm cả cảm lạnh thông thường
Việc bổ sung tỏi trong chế độ ăn uống có tác dụng tăng cường chức năng của hệ thống miễn dịch. Một nghiên cứu lớn kéo dài 12 tuần cho thấy, việc sử dụng tỏi hàng ngày làm giảm số lần bị cảm lạnh đến 63% so với dùng thuốc. Thời gian trung bình của các triệu chứng cảm lạnh cũng giảm 70%, từ 5 ngày ở nhóm uống thuốc xuống chỉ còn 1,5 ngày ở nhóm dùng tỏi.
Một nghiên cứu khác cho thấy, một liều cao chiết xuất tỏi già (2,56 g mỗi ngày) làm giảm 61% số ngày bị bệnh do cảm lạnh hoặc cảm cúm.
Tuy nhiên, một đánh giá kết luận rằng, bằng chứng hiện chưa đủ và cần phải nghiên cứu thêm. Mặc dù thiếu bằng chứng chắc chắn, việc bổ sung tỏi vào chế độ ăn uống của bạn có thể đáng thử nếu bạn thường xuyên bị cảm lạnh.
4. Các hợp chất tích cực trong tỏi có thể làm giảm huyết áp
Các bệnh tim mạch như đau tim và đột quỵ là những "sát thủ" hàng đầu thế giới. Huyết áp cao (hay tăng huyết áp) là một trong những nguyên nhân quan trọng nhất gây ra các bệnh này.
Những nghiên cứu trên người đã phát hiện ra rằng, các chất bổ sung từ tỏi có tác động đáng kể đến việc giảm huyết áp ở những người bị huyết áp cao. Trong một nghiên cứu, 600 - 1.500 mg chiết xuất tỏi già cũng có hiệu quả như thuốc Atenolol trong việc giảm huyết áp trong khoảng thời gian 24 tuần.
Liều bổ sung phải khá cao để có tác dụng mong muốn. Lượng cần thiết tương đương với khoảng 4 tép tỏi mỗi ngày.
5. Tỏi cải thiện mức cholesterol, có thể làm giảm nguy cơ mắc bệnh tim
Tỏi có thể làm giảm cholesterol toàn phần và chỉ số LDL. Đối với những người có cholesterol cao, bổ sung tỏi có thể làm giảm tổng số và/hoặc LDL cholesterol khoảng 10 - 15%.
Xem xét cụ thể LDL (cholesterol "xấu") và HDL (cholesterol "tốt"), tỏi dường như làm giảm LDL nhưng không có tác dụng đáng tin cậy đối với HDL.
Mức chất béo trung tính cao là một yếu tố nguy cơ khác được biết đến của bệnh tim, nhưng tỏi dường như không có tác động đáng kể đến mức chất béo trung tính.
Công dụng chính của tỏi là bảo vệ, tăng cường sức khỏe.
6. Tỏi có chứa chất chống oxy hóa có thể giúp ngăn ngừa bệnh Alzheimer và chứng sa sút trí tuệ
Tổn thương oxy hóa từ các gốc tự do góp phần vào quá trình lão hóa. Tỏi có chứa chất chống oxy hóa hỗ trợ cơ chế bảo vệ cơ thể chống lại tác hại của quá trình oxy hóa. Việc bổ sung tỏi liều cao đã được chứng minh là làm tăng các enzym chống oxy hóa ở người, cũng như giảm đáng kể căng thẳng oxy hóa ở những người bị huyết áp cao.
7. Tỏi có thể giúp bạn sống lâu hơn
Tác dụng tiềm ẩn của tỏi đối với tuổi thọ về cơ bản là không thể chứng minh ở người. Tuy nhiên, với những tác dụng hữu ích đối với các yếu tố nguy cơ quan trọng như huyết áp cao, tỏi có thể giúp bạn sống lâu hơn.
Thực tế là tỏi có thể chống lại bệnh truyền nhiễm, cũng là một yếu tố quan trọng vì đây là những nguyên nhân phổ biến gây tử vong, đặc biệt là ở người cao tuổi hoặc những người có hệ thống miễn dịch bị rối loạn.
8. Hiệu suất thể thao có thể được cải thiện với các chất bổ sung tỏi
Tỏi là một trong những chất "tăng cường hiệu suất" sớm nhất. Tỏi được sử dụng truyền thống trong các nền văn hóa cổ đại để giảm mệt mỏi và nâng cao năng lực làm việc của người lao động. Đáng chú ý nhất, tỏi đã được trao cho các vận động viên Olympic ở thời Hy Lạp cổ đại.
Các nghiên cứu trên loài gặm nhấm đã chỉ ra rằng, tỏi giúp tăng cường hiệu suất tập thể dục, nhưng rất ít nghiên cứu trên người được thực hiện.
Những người bị bệnh tim dùng dầu tỏi trong 6 tuần đã giảm 12% nhịp tim và khả năng tập thể dục tốt hơn. Tuy nhiên, một nghiên cứu trên 9 vận động viên đua xe đạp không tìm thấy lợi ích về hiệu suất. Các nghiên cứu khác cho thấy, tình trạng mệt mỏi do tập thể dục có thể giảm bớt với tỏi.
9. Ăn tỏi có thể giúp giải độc kim loại nặng trong cơ thể
Ở liều lượng cao, các hợp chất lưu huỳnh trong tỏi đã được chứng minh là có khả năng bảo vệ chống lại các tổn thương cơ quan nội tang do nhiễm độc kim loại nặng.
Một nghiên cứu kéo dài 4 tuần đối với nhân viên của một nhà máy sản xuất ắc quy ô tô (tiếp xúc quá nhiều với chì) cho thấy, tỏi làm giảm lượng chì trong máu xuống 19%. Nó cũng làm giảm nhiều triệu chứng lâm sàng của nhiễm độc, bao gồm cả đau đầu và huyết áp.
Ba liều tỏi mỗi ngày thậm chí còn tốt hơn cả thuốc D-penicillamine trong việc giảm các triệu chứng.
10. Tỏi có thể cải thiện sức khỏe xương
Chưa có nghiên cứu nào trên người đo lường tác động của tỏi đối với sự thiếu xương (giảm sút khối lượng xương, mật độ xương thấp hơn bình thường). Tuy nhiên, các nghiên cứu trên loài gặm nhấm đã chỉ ra rằng, tỏi có thể giảm thiểu sự mất xương bằng cách tăng cường estrogen ở phụ nữ.
Một nghiên cứu ở phụ nữ mãn kinh cho thấy, một liều chiết xuất tỏi khô hàng ngày (tương đương với 2 g tỏi sống) làm giảm đáng kể dấu hiệu của sự thiếu hụt estrogen. Theo đó, chất bổ sung này có thể có tác dụng hữu ích đối với sức khỏe xương ở phụ nữ.
Thực phẩm như tỏi và hành tây cũng có thể có tác dụng hữu ích đối với bệnh viêm xương khớp.
11. Tỏi rất dễ sử dụng trong ăn uống với hương vị thơm ngon
Điều cuối cùng không phải là lợi ích sức khỏe, nhưng vẫn quan trọng. Tỏi rất dễ và ngon để đưa vào chế độ ăn uống của bạn.
Tỏi có thể được bổ sung vào hầu hết các món mặn, đặc biệt là súp và nước sốt. Hương vị đậm đà của tỏi cũng có thể thêm một "cú hích" vào các công thức nấu ăn nhạt nhẽo khác.
Tỏi có nhiều dạng, từ cả tép và bột nhão mịn đến bột khô và chất bổ sung như chiết xuất tỏi và dầu tỏi. Tuy nhiên, hãy nhớ rằng tỏi có một số nhược điểm như gây hôi miệng, cũng có một số người bị dị ứng với nó. Nếu bạn bị rối loạn chảy máu hoặc đang dùng thuốc làm loãng máu, hãy xin tư vấn từ bác sĩ trước khi tăng lượng tỏi sử dụng.
Một cách phổ biến để sử dụng tỏi là dùng máy ép tỏi ép vài nhánh tỏi tươi, sau đó trộn với dầu olive nguyên chất và một chút muối.
* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online và VTVGo!