Công dân Tuvalu sẽ được cung cấp nơi ẩn náu nếu cần thiết. (Ảnh: Express)
Theo văn kiện được ký giữa Thủ tướng Tuvalu Kausea Natano và người đồng cấp Australia Anthony Albanese vào ngày 10/11, có 11.000 công dân Tuvalu thuộc diện được cấp quy chế tị nạn khí hậu. Công dân Tuvalu trong diện này sẽ được sinh sống, học tập và làm việc tại Australia cũng như được tiếp cận hệ thống giáo dục, y tế, nguồn trợ cấp và hỗ trợ gia đình.
Để tránh tình trạng "chảy máu chất xám", số công dân Tuvalu được đến Australia ban đầu sẽ giới hạn ở mức 280 người mỗi năm. Thỏa thuận cần được hai nước phê chuẩn để có hiệu lực cần.
Theo thỏa thuận, Australia sẽ đảm bảo an ninh cho Tuvalu nhằm chống lại hành động xâm lược quân sự, thảm họa tự nhiên và đại dịch, đồng thời sẽ có tiếng nói trong các thỏa thuận an ninh của đảo quốc này với các nước khác.
Funafuti, hòn đảo chính của quốc gia Tuvalu. (Ảnh: Alamy Stock)
Thủ tướng Albanese nói đây là thỏa thuận quan trọng nhất của Australia với một đảo quốc Thái Bình Dương, theo đó Canberra đảm bảo "sẽ có mặt theo đề nghị của Tuvalu cho việc hỗ trợ quân sự".
Bên cạnh đó, hai nước "cam kết sẽ cùng nhất trí về bất kỳ sự hợp tác, kế hoạch hay tiếp xúc với bất kỳ nhà nước hay thực thể nào về các vấn đề liên quan an ninh và quốc phòng tại Tuvalu". Một quan chức Australia cho biết, nội dung này bao gồm các kế hoạch trong ngành quốc phòng, cảnh sát, cảng biển, viễn thông, năng lượng và an ninh mạng của Tuvalu.
Thủ tướng Albanese cho biết, Australia có thể sẵn sàng đưa ra các thỏa thuận tương tự với các nước láng giềng Thái Bình Dương và các điều khoản có thể điều chỉnh phù hợp với từng quốc gia.
Thủ tướng Australia Anthony Albanese và Thủ tướng Tuvalu Kausea Natano tại quần đảo Cook, ngày 9/11. (Ảnh: AP)
Tuvalu là một trong những quốc gia chịu tổn thương nhiều nhất do tình trạng nước biển dâng, hệ lụy của biến đổi khí hậu. Hiện 2 trong số 9 hòn đảo san hô của Tuvalu đã chìm dưới mặt nước biển. Các nhà khoa học khí hậu lo ngại, trong vòng 80 năm tới, toàn bộ quần đảo này sẽ trở thành nơi không ở được.
Trong khuôn khổ thỏa thuận, Australia cam kết chi 16 triệu AUD (10 triệu USD) hỗ trợ Tuvalu gia cố các bờ biển đang bị thu hẹp và khôi phục đất đã mất.
Trước đây, New Zealand đã đưa ra ý tưởng cấp cho công dân các quốc đảo Thái Bình Dương một loại "thị thực khí hậu", nhưng ý tưởng này đã bị gạt bỏ trong bối cảnh các quốc đảo phản đối vì lo ngại tình trạng di cư kinh tế ồ ạt.
* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online và VTVGo!