Phó Tổng thống Kamala Harris và ứng cử viên Donald Trump. (Ảnh: The Hill)
Cam kết giảm lạm phát, giảm thuế, ổn định thị trường nhà ở
Đề xuất chính sách kinh tế của bà Kamala Harris chú trọng tầng lớp trung lưu, trong đó có chương trình hỗ trợ 25.000 USD cho người mua nhà lần đầu hay lệnh cấm tăng giá thực phẩm.
Kế hoạch của bà Harris nhằm mục đích kiềm chế tình trạng tăng giá sinh hoạt, từ hàng tạp hóa, thuốc theo toa cho đến nhà ở. Bà Harris chỉ ra sức mạnh thị trường của các tập đoàn lớn là nguyên nhân chính khiến giá cả hàng hóa thiết yếu tăng nhanh, cho rằng các công ty đã lợi dụng vai trò quá lớn của mình trên một thị trường nhất định để tăng giá mà không sợ đối thủ cạnh tranh cung cấp sản phẩm tương đương với mức giá phải chăng hơn.
Ngành công nghiệp tạp hóa là ví dụ điển hình cho thiệt hại do các tập đoàn lớn gây ra. Một nghiên cứu của Ủy ban Thương mại Liên bang Mỹ vào tháng 3 cho thấy biên lợi nhuận của các cửa hàng tạp hóa tăng vọt vào năm 2021 và thậm chí còn tăng cao hơn nữa sau đó 2 năm, ngay cả sau khi giá cả bắt đầu hạ nhiệt.
Để kiểm soát tình trạng tăng giá, bà Harris đã đề xuất lệnh cấm liên bang đối với việc tăng giá thực phẩm và hàng tạp hóa. Mặc dù thông tin chi tiết vẫn còn hạn chế, nhưng kế hoạch này có thể giống với lệnh cấm tăng giá đột ngột tại 37 tiểu bang đối với hàng hóa khan hiếm.
Lindsay Owens, Giám đốc điều hành của Groundwork Collective, trong một tuyên bố ngày 16/8 đã lặp lại lời chỉ trích của chiến dịch Harris về thị trường hàng tạp hóa đang bị phá vỡ: "Việc tăng giá đột biến, cố định giá và đầu cơ trục lợi đang tràn lan trong lĩnh vực thực phẩm và hàng tạp hóa".
Tuy nhiên, đề xuất của bà Harris đã vấp phải hai luồng ý kiến trái ngược. Trong khi một số chuyên gia ca ngợi nỗ lực làm chậm tốc độ tăng chi phí sinh hoạt và kiềm chế quyền lực của một vài công ty trong các lĩnh vực quan trọng, một số lại chỉ trích những gì họ coi là nỗ lực nhằm lấn át các lực lượng thị trường có nguy cơ làm trầm trọng thêm nợ công của Mỹ.
Trong những năm gần đây, thị trường nhà ở tại Mỹ phải chịu sự hội tụ của tình trạng lãi suất thế chấp cao và giá nhà tăng cao, khiến những người mua tiềm năng phải chịu chi phí cao. Chiến dịch của bà Harris đề xuất khôi phục khả năng chi trả thông qua sự kết hợp giữa việc tăng nguồn cung nhà ở và giảm bớt áp lực giá cho một số người mua nhà, bao gồm ưu đãi thuế cho các công ty xây dựng nhà cho người mới bắt đầu và nhà cho thuê giá rẻ, hỗ trợ khoản trợ cấp 25.000 USD cho những người mua nhà lần đầu.
Bên cạnh đó, chiến dịch của bà Harris cho biết họ muốn giữ túi tiền cho người trung lưu bằng cách giảm gánh nặng thuế của họ.
Phó Tổng thống Kamala Harris và Thống đốc bang Minnesota Tim Walz - ứng cử viên Phó Tổng thống của đảng Dân chủ - sẽ "thực hiện cam kết của họ đối với trách nhiệm tài chính, bao gồm cả việc yêu cầu những người Mỹ giàu nhất và các tập đoàn lớn nhất trả phần chia sẻ công bằng của họ".
Tương phản với kế hoạch của đối thủ Donald Trump
Trái ngược với kế hoạch kinh tế của bà Harris, ông Trump lại đề xuất mức thuế nhập khẩu mới trên diện rộng, một ý tưởng mà bà Harris luôn phản đối.
"Ông ấy muốn áp đặt thứ thực chất là thuế bán hàng toàn quốc đối với các sản phẩm hàng ngày và nhu yếu phẩm cơ bản mà chúng ta nhập khẩu từ các quốc gia khác. Điều đó sẽ tàn phá người Mỹ", bà Harris nói.
Một số chính sách của bà Harris, bao gồm cả chính sách về nhà ở và hàng tạp hóa, đã bị đảng Cộng hòa và một số nhóm ngành công nghiệp chỉ trích là "chủ nghĩa dân túy thiếu cân nhắc" và quá tự do.
Ủy ban phi đảng phái về Ngân sách Liên bang có Trách nhiệm ước tính rằng kế hoạch kinh tế của Harris sẽ làm tăng thâm hụt ròng 1,7 nghìn tỷ USD trong một thập kỷ, con số này có thể tăng lên 2.000 tỷ USD nếu các chính sách nhà ở tạm thời được thực hiện vĩnh viễn.
Trong khi đó, đảng Cộng hòa luôn đổ lỗi cho Tổng thống Joe Biden và Phó Tổng thống Harris vì đã điều hành nền kinh tế mà giá cả tăng cao, dẫn đến thúc đẩy lạm phát.
* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online và VTVGo!