Theo báo cáo mang tính bước ngoặt, số ca tử vong do nhiệt độ tăng cao, mất an ninh lương thực và sự lây lan của các bệnh truyền nhiễm do biến đổi khí hậu đã lên tới mức kỷ lục.
Báo cáo thứ 9 của Lancet Countdown về sức khỏe và sự cố khí hậu cho thấy người dân trên khắp thế giới đã và đang phải đối mặt với những mối đe dọa chưa từng có về sức khỏe do biến đổi khí hậu nhanh chóng.
Theo báo cáo, nhiều khả năng năm 2024 sẽ vượt qua năm 2023 và trở thành năm nóng nhất trong lịch sử, trong đó các hình thái thời tiết như nắng nóng, hỏa hoạn, hạn hán và bão lũ xảy ra thường xuyên với sức tàn phá lớn.
Trong số 15 chỉ số mà các chuyên gia theo dõi trong 8 năm qua, 10 chỉ số đã đạt đến kỷ lục mới đáng lo ngại, trong đó có tình trạng thời tiết khắc nghiệt ngày càng gia tăng.
Tiến sĩ Marina Romanello - Giám đốc điều hành của Lancet Countdown tại trường University College London - cảnh báo: "Năm 2023 đã phá vỡ kỷ lục về biến đổi khí hậu với những đợt nắng nóng khắc nghiệt, các sự kiện thời tiết chết người và nhiều vụ cháy rừng tàn khốc ảnh hưởng đến người dân trên khắp thế giới. Không có cá nhân hay nền kinh tế nào trên Trái đất miễn nhiễm với các mối đe dọa sức khỏe do biến đổi khí hậu".
Báo cáo phát hiện rằng vào năm 2023, hạn hán khắc nghiệt kéo dài ít nhất một tháng đã ảnh hưởng đến 48% diện tích đất toàn cầu. Trong khi đó, con người phải đối mặt với 50 ngày nhiệt độ tăng cao đe dọa sức khỏe chưa từng có. Kết quả là thêm 151 triệu người tại 124 quốc gia phải đối mặt với tình trạng mất an ninh lương thực từ trung bình đến nghiêm trọng, có nguy cơ bị suy dinh dưỡng và hàng loạt tác hại sức khỏe khác.
Tỷ lệ tử vong do nhiệt độ cao ở những người trên 65 tuổi đã tăng vọt lên 167% vào năm 2023, so với những năm 1990. Nhiệt độ cao cũng dẫn đến kỷ lục 6% số giờ mất ngủ vào năm 2023, so với mức trung bình trong giai đoạn 1986 - 2005. Tình trạng ngủ kém có tác động tiêu cực sâu sắc đến sức khỏe thể chất và tinh thần.
Thời tiết nóng hơn và khô hơn đã dẫn đến nhiều cơn bão cát và bụi hơn, góp phần làm tăng 31% số người tiếp xúc với nồng độ hạt vật chất cao nguy hiểm. Bên cạnh đó, các bệnh lý đe dọa tính mạng như sốt xuất huyết, sốt rét và virus Tây sông Nile tiếp tục lây lan sang các khu vực mới do nhiệt độ cao hơn.
Vào năm 2023, lượng khí thải carbon dioxide liên quan đến năng lượng toàn cầu đạt mức cao nhất mọi thời đại, cao hơn 1,1% so với năm 2022. Tỷ lệ nhiên liệu hóa thạch trong hệ thống năng lượng toàn cầu đã tăng lần đầu tiên sau một thập kỷ vào năm 2021, đạt 80,3% tổng năng lượng.
Phản hồi về những phát hiện này, Tiến sĩ Tedros Adhanom Ghebreyesus, Tổng Giám đốc Tổ chức Y tế Thế giới, cho biết: "Cuộc khủng hoảng khí hậu là một cuộc khủng hoảng sức khỏe. Khi hành tinh nóng lên, tần suất và cường độ của các thảm họa liên quan đến khí hậu tăng lên và không khu vực nào không bị ảnh hưởng".
Ông Tedros nói thêm rằng "biến đổi khí hậu không phải là mối đe dọa xa vời mà là rủi ro trực tiếp đối với sức khỏe", làm giảm cơ hội sống sót của nhiều người trên toàn cầu.
* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online và VTVGo!