Câu chuyện gây sốc của ngôi sao đại chính Mỹ Britney Spears sau 13 năm bị chính cha đẻ giám hộ, kìm kẹp đang là tâm điểm chú ý của cả thế giới. Việc một bà mẹ hai con "không thể sống trọn vẹn cuộc đời của mình" và buộc phải chịu đựng sự bất công này trong khoảng thời gian dài khiến người ta đặt ra câu hỏi về sự hà khắc trong chế độ giám hộ của nước Mỹ, rằng tại sao một "thoả thuận" do toà án chỉ định có thể khiến "Công chúa nhạc Pop" Britney Spears sống không khác gì "nô lệ" trong suốt 13 năm.
Việc Britney Spears không có quyền kiểm soát cuộc đời của chính mình đang dấy lên hơn nữa phong trào đòi quyền lợi #FreeBritney (#Giải thoát Britney) - vốn đã bắt đầu từ năm 2019 của đông đảo người hâm mộ, lên án chế độ giám hộ với những yếu tố lạm dụng quyền con người.
Quyền giám hộ theo luật pháp Mỹ
Theo luật pháp Mỹ, người giám hộ chính là người nhận ủy thác, có trách nhiệm lo toan cho người được giám hộ, bao gồm cả tài sản của họ.
Người giám hộ sẽ được các cơ quan cấp bang thay mặt chính phủ chỉ định, mang trách nhiệm bảo vệ quyền lợi cho người được giám hộ thông qua việc quản lý tốt tài sản cho họ hoặc đảm bảo người được giám hộ có chỗ ở, thực phẩm và được chăm sóc sức khỏe đầy đủ. Đặc biệt, người giám hộ không được làm bất kỳ điều gì phục vụ quyền lợi cho bản thân.
Phong trào đòi quyền lợi #FreeBritney đang dấy lên mạnh mẽ (nguồn: The New York Times)
Người giám hộ có thể là bạn đời của người được giám hộ, người thân hoặc bất cứ cơ quan cấp bang hoặc địa phương nào. Tòa án sau đó xem xét và chọn người có thể mang lại lợi ích tốt nhất cho người được giám hộ. Trong trường hợp các cá nhân được chính người nhận giám hộ đề xuất nhưng không thể mang lại lợi ích tốt nhất cho người được giám hộ, tòa án có thể khước từ.
Theo luật, người được giám hộ là người được toà án xác nhận là thiếu năng lực pháp lý, người cao tuổi hoặc trẻ chưa thành niên. Ngoài ra, người lớn bị khuyết tật về khả năng phát triển, những người không đủ năng lực chăm sóc đầy đủ cho bản thân hoặc quản lý tài chính cũng có thể được giám hộ.
Trong một số trường hợp nhất định, quyền giám hộ có thể bị chấm dứt. Tòa sẽ thẩm tra, đánh giá lại tình trạng người được giám hộ trước khi đưa ra quyết định. Khi đó, người nhận uỷ thác sẽ không còn quyền giám hộ.
Britney Spears chịu giám hộ từ năm 2008
Quyền giám hộ đối với Britney Spears được đưa ra vào năm 2008 khi nữ ca sĩ rơi vào tình trạng khủng hoảng tâm lý trầm trọng và có những hành vi cực đoan như cạo đầu, đập phá đồ đạc. Tòa án ban đầu chỉ định người giám hộ là cha cô, ông Jamie Spears; người đồng giám hộ là luật sư Andrew Wallet. Tuy nhiên, vị luật sư sau đó đã từ bỏ vai trò này vào tháng 3/2019.
Ông Jamie Spears bị cho là đã bòn rút tiền của con gái (Nguồn: The New York Times)
Mâu thuẫn giữa Britney Spears và cha liên quan đến quyền giám hộ đã dần được hé lộ hồi năm ngoái, khi ông Samuel D. Ingham, luật sư của Britney Spears, nộp đơn lên tòa án Los Angeles và cho biết cô phản đối mạnh mẽ việc cha mình làm người giám hộ. Nữ ca sĩ mong muốn tòa án sẽ chỉ định hoặc ủy thác một tổ chức có năng lực tài chính tốt hơn để quản lý số tiền mà cô sở hữu.
Sau nhiền lần Britney Spears nộp đơn lên toà, ông Jamie Spears vẫn là người giám hộ chính và nhận về 130.000 USD (hơn 3 tỷ đồng Việt Nam) mỗi năm nhờ vai trò này. Ông một mực lên tiếng chỉ trích phong trào #FreeBritney và cho biết mình không hề bòn rút tài sản của con gái. Song các tài liệu mà tờ New York Times vừa tung ra một ngày trước khi Britney Spears trực tiếp ra toà làm chứng trong phiên xử về quyền giám hộ đã khiến cả thế giới ngỡ ngàng.
Chế độ giám sát hà khắc, lạm dụng
"Người giám hộ không được làm bất kỳ điều gì phục vụ quyền lợi cho bản thân" xong theo lời khai của Britney Spears, cô đã bị kiểm soát và trục lợi từ chính những người có liên quan đến việc uỷ thác này, bao gồm gia đình, người thân, người quản lý, các luật sư, bác sĩ, chuyên gia tâm lý… Họ được thuê bằng chính tiền của cô nhưng lại bòn rút tiền của cô và quan trọng là làm những việc trái ý muốn của nữ ca sĩ.
Britney Spears bị quản lý ép làm việc quá sức (Nguồn: The New York Times)
Britney Spears cho biết chính cha mình, ông Jamie Spears, đã kiểm soát toàn bộ cuộc sống của cô trong suốt 13 năm. Cô từng bị ép đi kiểm tra tâm lý và sống tách biệt với các con. Trong vòng 2 tuần ấy, một người phụ nữ sẽ đến giám sát cô 4 giờ mỗi ngày.
Tất cả những gì cha cô làm khi đó chỉ là một cuộc điện thoại: "Cha rất tiếc, Britney, con đã trượt bài kiểm tra tâm lý và phải nghe theo các bác sĩ. Họ sẽ gửi con đến một ngôi nhà nhỏ ở Beverly Hills để trị liệu với mức phí 60.000 USD một tháng". Cô cho biết, ông "yêu" quyền kiểm soát và làm đau con gái đến 100.000%. Hồi năm 2019, Britney Spears cũng khẳng định bị cha ép đến ở một cơ sở điều trị sức khỏe tâm thần, hình phạt sau khi cô từ chối đến một buổi tập.
Bị quản lý ép làm việc quá sức
Sống dưới sự bảo hộ, Britney Spears bị đội ngũ quản lý ép làm việc gần như không ngày nghỉ trong suốt nhiều năm trời. Khối lượng công việc rất lớn. Cô biên đạo và đạo diễn hầu hết các buổi biểu diễn, một cách rất nghiêm túc và chỉn chu.
Thế nhưng từ góc nhìn của đội ngũ quản lý, họ "bịa đặt" rằng cô không chịu luyện tập, không chịu uống thuốc. Việc Britney Spears, một ca sĩ, từ chối một động tác nhảy đơn giản vì cảm thấy không phù hợp cũng bị coi là "chống đối". Cô nói: "Tôi không phải là nô lệ. Tôi có quyền từ chối một động tác nhảy chứ".
Chế độ bảo hộ bị lạm dụng không cho Britney Spears được hưởng quyền con người tối thiểu (Nguồn: AP)
Nhưng chế độ bảo hộ bị lạm dụng không cho Britney Spears cái quyền tối thiểu đó. Cô không được chống đối, bởi sự lên tiếng sẽ dẫn tới những hậu quả vô cùng nghiêm trọng. Hơn nữa, cô không thể thuê luật sư riêng do quyền bảo hộ không cho phép điều này.
Cô cũng bị ép ký hàng loạt giấy tờ, bị cưỡng chế uống thuốc lithium, một loại thuốc chống rối loạn lưỡng cực và hoàn toàn khác với những loại thuốc mà cô dùng trong 5 năm trước đó. Cô cho biết: "Đây là một loại thuốc rất mạnh, có thể khiến bạn bị suy nhược tinh thần nếu sử dụng liên tục sau 5 tháng. Bác sĩ vẫn kê cho tôi".
Sống cuộc sống "không một chút riêng tư"
Thật mỉa mai khi quá trình trị liệu tại ngôi nhà ở Beverly Hills với cái giá 600.000 USD lại dùng để "mua" sự "giám sát". Britney Spears cho biết cô bị tịch thu mọi tài sản riêng tư như thẻ tín dụng, tiền mặt, điện thoại, hộ chiếu… và phải ở cùng các y tá và nhân viên bảo vệ 24/7, ngay cả khi thay đồ.
Mới đây, tuyên bố của Britney Spears trong phiên tòa rằng cô bị ép đặt vòng tránh thai để không thể sinh thêm con khiến làn sóng những người ủng hộ cô thêm phẫn nộ. Sự lạm dụng của đội ngũ quản lý dưới mác "quyền bảo hộ" khiến cô không thể thực hiện nguyện vọng cá nhân tối thiểu là được kết hôn và sinh con như một người bình thường.
Britney Spears trầm cảm khi trở thành "nô lệ" của chế độ giám hộ (Nguồn: AP)
Cô cho biết bản thân từng phủ nhận vấn đề của mình. "Tôi bị sốc và sang chấn tâm lý. Tôi cứ nghĩ nói dối chính mình thì lòng sẽ thanh thản. Nhưng bây giờ tôi muốn nói sự thật. Tôi không hạnh phúc. Tôi không ngủ được. Tôi giận dữ đến nỗi phát điên. Tôi trầm cảm và ngày nào cũng khóc".
Sau 13 năm chịu kìm kẹp, Britney Spears mong muốn chính bố đẻ và bất kỳ ai liên quan đến quyền bảo hộ cô đều phải ngồi tù. Chế độ này tước đi quyền tự định đoạt tài sản, thậm chí là quyền riêng tư, và cuộc sống của Britney Spears. Cô tuyên bố: "Tôi xứng đáng có được một cuộc sống. Tôi đã làm việc cả đời. Tôi xứng đáng được nghỉ 2-3 năm và làm những gì tôi muốn". Và trên hết, cô nhấn mạnh: "Tôi xứng đáng có những quyền giống như mọi người: có con, có gia đình và hơn thế nữa".
Britney Spears nhấn mạnh cô muốn chấm dứt việc giám hộ "đầy tính lạm dụng" này mà không cần phải trải qua bất kỳ sự đánh giá, phê phán nào. Trước đó, nữ ca sĩ nhạc pop cũng đã đệ đơn nhiều lần xin tòa chấm dứt quyền giám hộ của cha ruột Jamie Spears do bị giám sát quá mức, từ việc chọn bạn trai, bạn bè đến trang trí nhà cửa. Một điều tra viên cho biết: "Britney cảm thấy quyền giám hộ như một công cụ áp bức và kiểm soát cô ấy. Cô mệt mỏi vì bị lợi dụng".
"#FreeBritney" đã trở thành hashtag phổ biến trên mạng xã hội (nguồn: Forbes)
Rất nhiều sao Hollywood đã lên tiếng cổ vũ tinh thần Britney Spears. "#FreeBritney" đã trở thành hashtag phổ biến trên mạng xã hội sau khi ca sĩ ra tòa làm chứng trong phiên xử về quyền giám hộ. Trên mạng xã hội Twitter, nữ diễn viên Rose McGowan chia sẻ: "Britney Spears có quyền tức giận. Tôi hi vọng cô ấy có thể sống một cuộc đời bình thường như các bạn. Hãy ngừng kiểm soát phụ nữ!"
Ca sĩ Mariah Carey cũng viết dòng trạng thái trên trang cá nhân: "Chúng tôi yêu bạn. Hãy mạnh mẽ nhé Britney". Andy Cohen, Jessica Parker, Cher, Halsey và rất nhiều những ngôi sao khác cũng ủng hộ Britney Spears và mong cô được tự do sau phiên tòa lần này.
* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online và VTVGo!