Thảm kịch bất ngờ xảy ra sau khi hàng loạt người chen chúc trong một con hẻm hẹp và dốc, khiến ít nhất 154 người thiệt mạng và nhiều người bị thương. Những người này, theo báo cáo, hầu hết ở độ tuổi 20. Họ là những người tham gia lễ Halloween không đeo khẩu trang đầu tiên sau ba năm của đại dịch.
Sau khi thảm kịch xảy ra, chính phủ Hàn Quốc đã mở một cuộc điều tra để tìm hiểu tận cùng của vụ việc trong bối cảnh ngày càng có nhiều câu hỏi về những gì đã xảy ra.
Những người nước ngoài đặt những bông hoa màu trắng để chia buồn tại một khu tưởng niệm được thiết lập tại Ga Itaewon ở trung tâm Seoul, cho các nạn nhân của vụ giẫm đạp hôm thứ Bảy khiến 154 người thiệt mạng, trong đó có 26 công dân nước ngoài. (Ảnh Korea Times/Shim Hyun-chul)
Khoảng 100.000 người đã tập trung tại Itaewon vào thứ Bảy, gấp khoảng ba lần so với thường lệ, nhưng đó không phải là đêm đông đúc nhất mà khu vực sôi động từng thấy cho đến nay.
Tại sao lại nói vậy? Vì trước đó, vào năm 2017, ước tính có khoảng 200.000 người đã tụ tập ở đó để tổ chức lễ hội Halloween, nhưng không có trường hợp tử vong nào được báo cáo vào thời điểm của năm đó.
Những cuộc tụ tập lớn nhất mà nhiều người Hàn Quốc còn nhớ có lẽ gắn liền với World Cup 2002, khi hàng triệu người mặc áo đỏ đại diện cho màu cờ sắc áo của đội tuyển quốc gia tràn ra các con đường ở trung tâm thành phố Seoul để cổ vũ cho đội tuyển của họ. Và cũng không có đám đông chết người nào được báo cáo trong thời gian đó.
Cơ quan chức năng không chuẩn bị trước
Nhân viên cứu hộ, nhân viên cứu hỏa và cảnh sát được nhìn thấy trên đường phố ở Itaewon, Seoul hôm Chủ nhật, gần hiện trường của vụ giẫm đạp gây chết người. (Ảnh: AP-Yonhap)
Steve Allen, một chuyên gia quản lý an toàn đám đông có trụ sở tại Vương quốc Anh, đã chỉ ra rằng việc không có kế hoạch quản lý đám đông là nguyên nhân chính dẫn đến thảm họa.
"Xem lại đoạn phim mà tôi đã được gửi, tôi không thấy bất kỳ cảnh sát nào trong bất kỳ đoạn phim nào, cũng không thấy bất kỳ hình thức quản lý đám đông nào. Rõ ràng, đây là một điểm đến nổi tiếng và tôi tin rằng đây là lần tái sinh đầu tiên của sự kiện" - Steve Allen nói trong một cuộc phỏng vấn qua email với trang The Korea Times.
Con hẻm hẹp, dốc bên cạnh khách sạn Hamilton ở trung tâm Itaewon của Seoul, đông đúc những người đến khu vực này để tổ chức lễ Halloween vào đêm thứ Bảy, trước khi thảm kịch xảy ra ở đây. (Ảnh: Yonhap)
Trong khi đó, theo nhà tư vấn chính tại Crowd Safety: "Dòng chảy hai chiều của đám đông, đường phố chật hẹp, lượng người đông đúc mà không có biện pháp kiểm soát tại chỗ là những yếu tố nổi bật trong thảm hoạ giẫm đạp này".
Cơ quan Cảnh sát Quốc gia (NPA) của Hàn Quốc sau đó giải thích rằng, 137 nhân viên cảnh sát đã được triển khai ở Itaewon vào thứ Bảy, và họ không chờ đợi một đám đông lớn như vậy. Không giống như các cuộc mít tinh, biểu tình hay lễ hội thường được tổ chức và báo cáo trước với chính quyền, cảnh sát không lường trước được số lượng người đông như vậy sẽ đến địa điểm này vào đêm hôm đó.
Trong cuộc họp giao ban hôm thứ Ba, ủy viên NPA Yoon Hee-keun đã xin lỗi công chúng, thừa nhận phản ứng yếu kém của cơ quan này đối với thảm họa, mặc dù nhiều báo cáo về tai nạn có thể xảy ra do quá đông ở Itaewon đã được nộp cho cảnh sát vài giờ trước khi vụ giẫm đạp của đám đông xảy ra vào khoảng 10 giờ tối.
"Chúng tôi sẽ tiết lộ thông tin liên quan (về các báo cáo) cho công chúng một cách chi tiết" - ông nói.
Theo cơ quan cảnh sát, khoảng 100 báo cáo đã được gửi đến trước khi vụ việc xảy ra, với các báo cáo đầu tiên được nộp vào khoảng 6 giờ chiều.
Uỷ viên Yoon thề rằng NPA sẽ tung ra một lực lượng đặc nhiệm độc lập để tiến hành một cuộc điều tra kỹ lưỡng về phản ứng của họ và tìm hiểu tận cùng của vụ việc.
Những thảm hoạ có thể nhìn thấy trước và có thể ngăn ngừa
Các quan chức từ Cơ quan Pháp y Quốc gia và lực lượng cảnh sát địa phương hôm thứ Hai kiểm tra con hẻm nằm ở Itaewon của quận Yongsan, Seoul, nơi xảy ra vụ giẫm đạp gây chết người vào thứ Bảy tuần trước. Thảm dịch giẫm đạp đã giết chết 154 người và bị thương nhiều người khác. (Ảnh: Yonhap)
Chuyên gia Steve Allen tin rằng một số thảm họa đám đông có thể nhìn thấy trước và có thể ngăn ngừa được. Ông nhấn mạnh rằng cần thực hiện các biện pháp cần thiết để ngăn chặn sự tái diễn của những thảm kịch như vậy.
Steve giải thích rằng một số biện pháp chính để ngăn chặn thảm họa đám đông là giám sát hiệu quả do nhân viên có thẩm quyền thực hiện, những người có thể xác định các vấn đề liên quan đến đám đông, có nhân viên quản lý đám đông và biển báo, cũng như chia sẻ thông tin trước bằng nhiều phương pháp, bao gồm cả phương tiện truyền thông xã hội .
Lee Young-joo, một giáo sư tại Khoa Phòng chống thiên tai và Hỏa hoạn tại Đại học Seoul, cũng chỉ ra sự thiếu vắng sự kiểm soát của cảnh sát tại một cuộc tụ tập không có tổ chức.
"Giống như bất kỳ thảm họa nào khác, đám đông vui vẻ rất khó dự đoán".
Giáo sư Khoa Phòng chống thiên tai và hỏa hoạn, Đại học Seoul.
"Đáng tiếc là chính quyền đã triển khai một số lượng tối thiểu cảnh sát tại chỗ, mặc dù họ biết rằng đây là lễ hội Halloween không đeo khẩu trang đầu tiên kể từ khi có đại dịch COVID-19" - Giáo sư Lee Young-joo nói.
Ông giải thích thêm: "Trong một sự gia tăng đám đông điển hình, một cá nhân sẽ phải chịu áp lực không ngừng từ mọi phía và áp lực tăng dần".
Theo giáo sư Lee, không giống như các buổi hòa nhạc và các cuộc mít tinh, nơi mọi người có xu hướng đứng yên khi họ đến một vị trí để xem hoặc tham gia sự kiện, những người ở Itaewon đã bị kẹt vào con hẻm và sẽ cố gắng tiến lên bằng cách xô đẩy người khác, đây là lý do chính tại sao áp lực lên nhau có thể lớn hơn rất nhiều.
"Và xét đến sự việc xảy ra vào dịp Halloween, một số người có mặt tại đây ban đầu có thể không thừa nhận mức độ nghiêm trọng của vụ việc, họ nghĩ rằng cảnh sát và nhân viên y tế có thể là những người mặc trang phục" - Giáo sư Lee nói tiếp.
Ông cũng cho biết con hẻm dốc - rộng 3,2 mét với độ dốc là 10 phần trăm - dường như đã làm trầm trọng thêm thiệt hại cho những người đi bộ xuống con hẻm.
"Khi họ bị tắc nghẽn chật cứng trên con hẻm nghiêng, một số người dường như đã vấp phải những người khác đang đứng trước mặt họ, dẫn đến hiệu ứng domino như các bạn đã thấy".
* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online và VTVGo!