Chủ tịch Hạ viện Mỹ Nancy Pelosi cùng các hạ nghị sỹ sau khi thông qua dự luật kiểm soát súng đạn tại Điện Capitol ở Washington, ngày 24/6/2022. (Ảnh AP)
Việc Hạ viện Mỹ thông qua dự luật kiểm soát súng đạn diễn ra một ngày sau phán quyết của Tòa án tối cao Mỹ về việc mở rộng quyền sử dụng súng.
Hạ viện Mỹ đã bỏ phiếu với tỷ lệ 234 phiếu thuận - 193 phiếu chống cho dự luật kiểm soát súng đạn. Toàn bộ thành viên đảng Dân chủ bỏ phiếu thuận, trong khi 14 thành viên đảng Cộng hòa ủng hộ dự luật này. Dự luật được hỗ trợ bởi các nhóm thực thi pháp luật lớn và việc thông qua dự luật là một thất bại hiếm hoi của các nhà sản xuất súng và Hiệp hội Súng trường Quốc gia Mỹ.
Hạ viện Mỹ thông qua dự luật kiểm soát súng đạn sau khi Thượng viện Mỹ bỏ phiếu vào tối 23/6 với tỷ lệ 65 phiếu thuận - 33 phiếu chống để thông qua dự luật. Trong đó, 15 thành viên đảng Cộng hòa, bao gồm cả lãnh đạo phe thiểu số tại Thượng viện Mitch McConnell, ủng hộ.
Việc kiểm soát súng từ lâu đã trở thành một vấn đề gây chia rẽ ở Mỹ, trong đó nhiều nỗ lực đã được triển khai nhằm đưa ra các biện pháp kiểm soát mới đối với việc bán súng nhưng không thành công cho đến ngày 24/6.
Dự luật không bao gồm toàn bộ những nội dung như các thành viên đảng Dân chủ Mỹ, bao gồm cả Tổng thống Biden, kỳ vọng. Theo đó, dự luật bao gồm các điều khoản giúp các bang không cho phép những người được coi là gây nguy hiểm cho bản thân hoặc người khác mua, sử dụng súng và khép lại cái gọi là "lỗ hổng bạn trai" (lỗ hổng trong luật về súng của Mỹ cho phép tiếp cận súng bởi những bạn trai cũ và kẻ theo dõi có tiền án trước đó) bằng cách chặn việc bán súng cho những người bị kết tội lạm dụng bạn tình chưa kết hôn. Tuy nhiên, dự luật không cấm bán súng trường kiểu tấn công hoặc súng công suất lớn.
Chủ tịch Hạ viện Nancy Pelosi nói trong cuộc tranh luận: "Luật bao gồm một số quy định mạnh nhằm cứu sống nhiều người dân không chỉ khỏi các vụ xả súng hàng loạt kinh hoàng mà còn khỏi các vụ thảm sát hàng ngày của tội phạm sử dụng súng, việc tự sát bằng súng và những tai nạn thương tâm khác".
Chủ tịch Hạ viện Mỹ Nancy Pelosi xuất hiện cùng những người ủng hộ kiểm soát súng đạn trên Đồi Capitol ở Washington, ngày 24/6/2022. (Ảnh: Reuters)
Dự luật thực hiện một số bước kiểm tra lý lịch người mua súng bằng cách lần đầu tiên cho phép truy cập thông tin về những hành vi phạm tội đáng kể do người chưa thành niên thực hiện; giảm trừ việc bán súng cho những người mua bị kết án có hành vi bạo lực gia đình; cung cấp các khoản tài trợ liên bang mới cho những tiểu bang quản lý luật "cờ đỏ" tước quyền sử dụng súng đối với những người bị coi là nguy hiểm cho bản thân và những người khác.
Nhóm ủng hộ kiểm soát súng đạn ở Brady mô tả "đạo luật cộng đồng lưỡng đảng an toàn hơn", là "luật phòng chống bạo lực súng đạn mạnh nhất trong 30 năm qua" và trích dẫn "100 người bị giết bằng súng mỗi ngày" ở Mỹ. Nhiều người trong số này tử vong do tự tử bằng súng.
Hôm 23/6, Tòa án Tối cao Mỹ, với đa số thành viên đảng bảo thủ (tỷ lệ 6-3), đã dỡ bỏ giới hạn của bang New York đối với việc mang súng ngắn cất giấu bên ngoài nhà. Tòa án tuyên bố rằng đạo luật được ban hành vào năm 1913 là vi hiến.
Phán quyết trên và luật kiểm soát súng đạn cùng được thông qua hôm 24/6, cho thấy sự chia rẽ sâu sắc về việc kiểm soát súng đạn ở Mỹ, vài tuần sau vụ xả súng ở Uvalde và Buffalo khiến hơn 30 người thiệt mạng, trong đó có 19 học sinh tại một trường tiểu học.
Hiệp hội Súng trường Quốc gia Mỹ, tổ chức vận động hành lang súng quyền lực nhất nước này, tuyên bố, phán quyết của Tòa án Tối cao Mỹ là "một chiến thắng lớn" đối với các chủ sở hữu súng Mỹ.
Trong khi đó, đạo luật được Quốc hội Mỹ thông qua được cho là có phạm vi khiêm tốn tại Mỹ, quốc gia có tỷ lệ sở hữu súng bình quân đầu người cao nhất thế giới và có số vụ xả súng hàng loạt hàng năm cao nhất trong số các cường quốc.
Vào năm 2020, tỷ lệ tử vong do súng ở Mỹ đã tăng 35%, lên mức cao nhất kể từ năm 1994, với mức gây tử vong đặc biệt đối với thanh niên da màu, Trung tâm Kiểm soát và phòng ngừa dịch bệnh Mỹ cho biết trong một báo cáo được công bố vào ngày 10/5
* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online và VTVGo!