Hố đen “quái vật” phun luồng tia xa kỷ lục, dài 23 triệu năm ánh sáng

Quỳnh Chi (T/h)-Thứ sáu, ngày 20/09/2024 19:43 GMT+7

Những vụ phun trào từ hố đen siêu nặng có thể đóng vai trò then chốt trong việc hình thành vũ trụ (Ảnh minh họa: PA)

VTV.vn - Các nhà khoa học Mỹ vừa phát hiện các tia bắn ra plasma nóng từ hố đen lớn nhất từ trước đến nay - có kích thước bằng 140 thiên hà xếp hàng nối tiếp nhau.

Phát hiện trên gợi ý rằng những "quái vật" vũ trụ này có thể đóng vai trò quan trọng hơn nhiều trong việc định hình các thiên hà so với hiểu biết trước đây.

Cặp tia phun này - được đặt tên là Porphyrion theo tên một người khổng lồ trong thần thoại Hy Lạp - là những chùm vật chất ion hóa với kích cỡ siêu lớn phun ra từ một hố đen với tốc độ gần bằng tốc độ ánh sáng. Nguồn gốc của chúng là một hố đen siêu nặng cách Trái đất 7,5 tỉ năm ánh sáng, với sức mạnh tương đương hàng nghìn tỉ ngôi sao.

Martijn Oei - tác giả chính của nghiên cứu và chuyên gia quan sát thiên văn tại Caltech - nhấn mạnh: "Cặp tia phun này không chỉ có kích thước của một Hệ Mặt trời hay dải Ngân hà. Chúng ta đang nói về tổng cộng 140 đường kính của dải Ngân hà. Sông Ngân sẽ chỉ là một chấm nhỏ trong hai vụ phun trào khổng lồ này".

Hố đen là những vùng không gian - thời gian nơi lực hấp dẫn mạnh đến mức không có gì, kể cả ánh sáng, có thể thoát ra được (Ảnh: Space)

Cặp tia phun này được phát hiện trong số 10.000 tia phun khác trong một cuộc khảo sát bởi kính viễn vọng vô tuyến Low Frequency Array (LOFAR) của châu Âu. Các nhà nghiên cứu đã sử dụng kết hợp quan sát bằng mắt, công cụ học máy và sự trợ giúp của các nhà khoa học công dân để xác định các tia phun mà họ có thể đã bị bỏ sót.

Sau khi phát hiện những dấu hiệu đầu tiên của Porphyrion, nhóm nghiên cứu đã tiến hành quan sát tiếp theo bằng kính viễn vọng vô tuyến Giant Metrewave (GMRT) của Ấn Độ và dụng cụ quang phổ năng lượng tối (DESI) ở Arizona để truy tìm nguồn gốc của các tia phun đến một thiên hà khổng lồ có kích thước gấp khoảng 10 lần dải Ngân Hà.

Trải dài tới 23 triệu năm ánh sáng, những luồng tia này thách thức các giới hạn trước đây về kích thước tia, mang lại những hiểu biết mới về sức mạnh của các hố đen siêu lớn và cách thức hình thành giai đoạn đầu của vũ trụ. Các nhà nghiên cứu tại Đại học công nghệ California cho biết những tia này đã tồn tại trong một thời gian dài - trong 6 tỷ năm ánh sáng sau vụ nổ lớn (Big Bang), trong nửa đầu của vòng đời vũ trụ.