Rùa đồi mồi, đang trong tình trạng cực kỳ nguy cấp, là một trong hai loài rùa chiếm tới 95% số vụ buôn bán bất hợp pháp. (Ảnh: Getty)
Bất chấp các luật về bảo vệ rùa biển, các nhà khoa học tại Đại học bang Arizona ước tính rằng khoảng 44.000 con rùa biển tại 65 quốc gia đã bị giết hại và khai thác trái phép mỗi năm trong thập kỷ qua.
Rùa biển bị săn bắt để làm thực phẩm, sử dụng trong y học cổ truyền và được bán làm đồ kỹ nghệ, đồ trang trí hoặc đồ trang sức. Theo Liên Hợp Quốc, hoạt động săn bắt và buôn bán rùa biển là một phần của thị trường động vật hoang dã bất hợp pháp toàn cầu trị giá 23 tỷ USD mỗi năm.
Để xác định mức độ của nạn săn bắt rùa bất hợp pháp, các nhà nghiên cứu đã kiểm tra hơn 209 bài báo trên tạp chí được bình duyệt khác nhau, báo cáo phương tiện truyền thông lưu trữ, bảng câu hỏi và báo cáo của các tổ chức bảo tồn. Họ xem xét toàn bộ rùa bị giết hại bất hợp pháp hoặc các sản phẩm phụ của rùa như đầu, đuôi, mai, bao gồm cả những con rùa sau đó đã bị buôn bán hoặc cố gắng buôn bán qua biên giới.
Nghiên cứu đã xác định, gần 43.000 con rùa bị buôn bán từ năm 1990 đến năm 2010, nhưng con số thực tế có lẽ còn cao hơn nhiều, Jesse Senko, trợ lý giáo sư nghiên cứu tại Đại học Bang Arizona và là một trong những tác giả chính của nghiên cứu, nói.
Tang vật rùa biển bị giết hại do Cảnh sát Quốc gia Philippines (PNP) tịch thu. (Ảnh: NP-SBU/PIA)
Đông Nam Á và Madagascar là những điểm nóng về săn bắt rùa biển, theo báo cáo được công bố trên tạp chí Global Change Biology. Việt Nam là quốc gia khởi nguồn buôn bán rùa biển bất hợp pháp lớn nhất, trong khi Trung Quốc và Nhật Bản là những thị trường mua bán các sản phẩm rùa biển bất hợp pháp phổ biến nhất.
Các nước đang phát triển sẽ tiếp tục cung cấp rùa bất hợp pháp chừng nào những nước có thu nhập cao hơn tiếp tục có nhu cầu về loài động vật làm hàng hóa xa xỉ này. Ông Senko nói: "Tại một số nền văn hóa, việc có một con rùa nhồi bông trong nhà có thể là một biểu tượng của địa vị".
Khoảng 95% số rùa bị săn trộm đến từ hai loài chính là rùa biển xanh và rùa đồi mồi. Ông Senko cho biết, những loài này được xếp vào danh sách nguy cấp và cực kỳ nguy cấp, nhưng ở nhiều khu vực, chúng lại mục tiêu của những đối tượng săn bắt.
Một phát hiện tích cực khác của báo cáo là theo tính toán, hoạt động khai thác bất hợp pháp rùa biển đã giảm 28% trong 10 năm qua. Các nhà nghiên cứu tin rằng sự sụt giảm này là do hiệu quả bảo vệ của luật pháp được nâng cao.
* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online và VTVGo!