Khủng hoảng nhân đạo gia tăng ở Afghanistan trong 3 năm Taliban nắm quyền

Ngày 14/8, chính quyền Taliban ở Afghanistan đã tổ chức một cuộc diễu binh tại sân bay Bagram với các thiết bị quân sự của Mỹ như trực thăng và máy bay chiến đấu bay qua căn cứ, nơi các chiến binh Taliban từng bị giam cầm, cách Kabul khoảng 40 km về phía Bắc.

Thủ tướng Mohammad Hassan Akhund đã ca ngợi chiến thắng của chính quyền Taliban trước "những kẻ chiếm đóng phương Tây" trong một tuyên bố do chánh văn phòng của ông đọc. Ông cho biết chính quyền Taliban có "trách nhiệm duy trì luật lệ Hồi giáo, bảo vệ tài sản, mạng sống của người dân và sự tôn trọng của quốc gia".

Tại buổi lễ duyệt binh, Phó Thủ tướng Maulvi Abdul Kabir cũng nhấn mạnh: "Tiểu vương quốc Hồi giáo đã loại bỏ những khác biệt nội bộ và mở rộng phạm vi đoàn kết và hợp tác trong nước. Không ai được phép can thiệp vào công việc nội bộ và lãnh thổ Afghanistan sẽ không được sử dụng để chống lại bất kỳ quốc gia nào".

Phụ nữ Afghanistan chờ nhận lương thực cứu trợ ở Kabul (Ảnh: AP)

Lực lượng Taliban đã kiểm soát thủ đô Kabul vào ngày 15/8/2021, sau khi chính phủ do Mỹ hậu thuẫn sụp đổ và các nhà lãnh đạo phải sống lưu vong.

Chính phủ Afghanistan hiện nay vẫn chưa được bất kỳ quốc gia nào khác công nhận, đồng thời bị lên án vì những hạn chế đối với phụ nữ, những người phải gánh chịu hậu quả nặng nề của các chính sách mà Liên hợp quốc gọi là "chế độ phân biệt giới tính".

Hiện nay, ước tính gần 2,5 triệu bé gái tại Afghanistan bị tước quyền được giáo dục, chiếm 80% trẻ em gái trong độ tuổi đi học tại đây.

An ninh đã trở thành ưu tiên hàng đầu của chính quyền Taliban khi họ nỗ lực củng cố quyền lực trong 3 năm qua, bằng cách thực thi các luật lệ hà khắc của đạo Hồi. Tuy nhiên, các cuộc tấn công của nhóm Daesh vẫn là mối đe dọa lớn hàng đầu khiến chính quyền Taliban phải tăng cường an ninh nghiêm ngặt.

Trong khi nhiều người Afghanistan bày tỏ sự nhẹ nhõm sau 40 năm xung đột liên tiếp, nền kinh tế tại quốc gia Hồi giáo này vẫn trì trệ và người dân bị sa lầy trong cuộc khủng hoảng nhân đạo ngày càng trầm trọng.

"Ba năm qua là một trong những năm tồi tệ nhất trong cuộc đời chúng tôi" - Zalmai (26 tuổi), làm việc cho một tổ chức phi lợi nhuận giãi bày - "Tôi không biết Taliban đang nói về vấn đề an ninh nào nhưng người dân đói khát, thanh niên không có việc làm... Cả trẻ em gái và trai đều phải đối mặt với tương lai bất định".

Gần 2,5 triệu bé gái tại Afghanistan bị tước quyền được giáo dục (Ảnh: AP)

Một tuyên bố chung từ các nhóm phi chính phủ quốc tế đã cảnh báo về khoảng cách viện trợ ngày càng gia tăng, với 23,7 triệu người tại Afghanistan cần được hỗ trợ nhân đạo. Lương thực, chăm sóc y tế đang trở thành nỗi ám ảnh với người dân Afghanistan khi mà hơn một nửa dân số nước này đang rơi vào cảnh mất an ninh lương thực, cần được hỗ trợ khẩn cấp.

Kể từ khi lên nắm quyền, chính quyền Taliban đã ban hành 51 lệnh cấm có ảnh hưởng đến phụ nữ. Họ bị loại khỏi đời sống công cộng, bị cấm làm nhiều công việc cũng như đến công viên và phòng tập thể dục, thậm chí bị cấm học trung học và đại học. Tổ chức Theo dõi Nhân quyền (HRW) đã nhắc lại lời kêu gọi gây áp lực lên chính quyền Taliban để dỡ bỏ các hạn chế đối với phụ nữ.

Fereshta Abbasi, nhà nghiên cứu về Afghanistan của HRW, nhận định: "Dấu mốc 3 năm ngày Taliban lên nắm quyền là lời nhắc nhở ảm đạm về cuộc khủng hoảng nhân quyền ở Afghanistan, nhưng cũng là lời kêu gọi cộng đồng quốc tế cần hành động để cứu giúp những người dân ở quốc gia Tây Nam Á này. Điều chờ đợi Afghanistan phía trước vẫn là những trở ngại, chông gai khó có thể vượt qua".

* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online và VTVGo!