Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Pete Hegseth được cho là đã làm lộ kế hoạch tấn công Houthi trong nhóm chat. (Ảnh: NY Post)
Bê bối đầu tiên của Bộ Quốc phòng dưới thời Trump 2.0
Các quan chức an ninh quốc gia hàng đầu của Tổng thống Donald Trump, bao gồm cả Bộ trưởng Quốc phòng Pete Hegseth, đã vô tình nhắn tin về kế hoạch tấn công quân sự sắp diễn ra ở Yemen, trong một nhóm trò chuyện có sự tham gia của tổng biên tập tờ The Atlantic, Ngay sau khi tạp chí này đưa tin trong một bài đăng trực tuyến hôm thứ Hai (24/3), Hội đồng An ninh Quốc gia Mỹ đã lên tiếng, cho biết chuỗi tin nhắn "có vẻ là xác thực".
Phản ứng trước vụ việc này, Tổng thống Trump nói với các phóng viên rằng ông không hề biết việc một thông tin cực kỳ nhạy cảm đã được chia sẻ. Sau đó, ông Trump dường như còn nói đùa về vụ vi phạm.
Tài liệu trong chuỗi văn bản bị lộ "chứa thông tin chi tiết về hoạt động của các cuộc tấn công sắp diễn ra nhằm vào nhóm phiến quân Houthi do Iran hậu thuẫn ở Yemen, bao gồm thông tin về mục tiêu, vũ khí mà quân đội Mỹ dự định triển khai và trình tự tấn công", tổng biên tập Jeffrey Goldberg công bố.
Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Pete Hegseth phủ nhận việc để lộ thông tin quốc phòng mật. (Ảnh: Getty Images)
Hiện vẫn chưa rõ liệu các chi tiết cụ thể của hoạt động quân sự có được phân loại hay không, nhưng chúng thường được giữ an toàn để bảo vệ lực lượng quân nhân và an ninh đang thực thi nhiệm vụ.
Mỹ đã tiến hành các cuộc không kích chống lại Houthi kể từ khi nhóm phiến quân này bắt đầu nhắm mục tiêu vào các tàu thương mại và quân sự ở Biển Đỏ từ tháng 11/2023 để thể hiện tình đoàn kết với người Palestine ở Gaza.
Chỉ hai giờ sau khi tổng biên tập Goldberg nhận được thông tin chi tiết về cuộc tấn công vào ngày 15/3, đúng như những gì bị tiết lộ, Mỹ đã bắt đầu tiến hành một loạt các cuộc không kích nhằm vào các mục tiêu của Houthi ở Yemen.
Sau khi báo giới liên tục đưa tin về vụ việc, Hội đồng An ninh Quốc gia Hoa Kỳ cho biết trong một tuyên bố rằng họ đang xem xét cách số điện thoại của một nhà báo được thêm vào nhóm trò chuyện Signal, nơi có sự tham gia của Bộ trưởng Quốc phòng Pete Hegseth, Phó Tổng thống JD Vance, Ngoại trưởng Marco Rubio và Tulsi Gabbard - giám đốc tình báo quốc gia của chính quyền Trump.
Trong khi đó, tổng biên tập Goldberg cho biết ông nhận được lời mời tham gia Signal từ ông Mike Waltz, cố vấn an ninh quốc gia - người cũng tham gia nhóm trò chuyện.
Trong những bình luận đầu tiên về vấn đề này, Bộ trưởng Quốc phòng Pete Hegseth đã chỉ trích Goldberg là "kẻ gian dối" và là "nhà báo mất uy tín", bao gồm việc ám chỉ đến các báo cáo chỉ trích trước đây về ông Trump của ấn phẩm này. Nhưng ông Hegseth không làm sáng tỏ lý do tại sao Signal được sử dụng để thảo luận về hoạt động nhạy cảm hoặc ông Goldberg xuất hiện trên chuỗi tin nhắn như thế nào.
"Không ai nhắn tin về kế hoạch chiến tranh và đó là tất cả những gì tôi phải nói về điều đó", người đứng đầu Lầu năm góc Hegseth nói trong một cuộc trao đổi với các phóng viên sau khi hạ cánh xuống Hawaii hôm 24/3 khi ông bắt đầu chuyến công du đầu tiên tới khu vực Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương với tư cách là bộ trưởng quốc phòng.
Tạp chí The Atlantic đăng tải một đoạn tin nhắn giữa các quan chức cấp cao của chính quyền Trump trong nhóm trò chuyện kín trên ứng dụng Signal. (Ảnh: The Atlantic)
Trong một tuyên bố vào cuối ngày 24/3, phát ngôn viên Nhà Trắng Karoline Leavitt cho biết Tổng thống Trump vẫn có "niềm tin tuyệt đối" vào ông Waltz và nhóm an ninh quốc gia.
Vào đầu buổi tối hôm qua, ông Trump nói đùa rằng đã gạt chuyện đó sang một bên, đồng thời khuếch đại một bài đăng trên mạng xã hội của tỷ phú Elon Musk nêu bật một bài báo trên trang tin tức châm biếm bảo thủ với tiêu đề gây sốc: "Cờ vua 4D: Thiên tài Trump tiết lộ kế hoạch chiến tranh cho 'The Atlantic' - nơi không ai có thể nhìn thấy chúng".
Các quan chức chính phủ Mỹ đã sử dụng ứng dụng Signal để trao đổi thư từ trong tổ chức, nhưng nó không được phân loại và vẫn có thể bị hack. Các chuyên gia về quyền riêng tư và công nghệ cho biết ứng dụng nhắn tin và gọi thoại được mã hóa đầu cuối phổ biến này an toàn hơn so với ứng dụng nhắn tin thông thường.
Chỉ trích từ đảng Dân chủ
Việc chia sẻ thông tin nhạy cảm diễn ra khi văn phòng của Bộ trưởng Quốc phòng Hegseth vừa công bố lệnh trấn áp tình trạng rò rỉ thông tin nhạy cảm, bao gồm cả việc sử dụng máy phát hiện nói dối đối với nhân viên quốc phòng để xác định cách các phóng viên tiếp nhận thông tin.
Sean Parnell, người phát ngôn của ông Hegseth, đã không trả lời ngay lập tức các yêu cầu bình luận về lý do tại sao bộ trưởng quốc phòng đăng các kế hoạch tác chiến trên một ứng dụng chưa được phân loại.
Việc chính quyền Tổng thống Trump loay hoay xử lý thông tin cực kỳ nhạy cảm đã bị các nhà lập pháp Dân chủ lên án nhanh chóng. Lãnh đạo đảng Dân chủ tại Thượng viện Chuck Schumer đã kêu gọi mở một cuộc điều tra toàn diện.
Tổng thống Donald Trump dường như không mấy bận tâm đến vụ ồn ào. (Ảnh: UPI)
"Đây là một trong những vụ vi phạm tình báo quân sự gây sốc nhất mà tôi từng đọc trong một thời gian rất, rất dài", ông Schumer nói trong bài phát biểu tại hội trường vào chiều 24/3.
"Nếu đúng như vậy, câu chuyện này đại diện cho một trong những thất bại nghiêm trọng nhất về an ninh tác chiến và lẽ thường mà tôi từng thấy", Thượng nghị sĩ Jack Reed của Rhode Island, đảng viên Dân chủ hàng đầu trong Ủy ban Quân vụ Thượng viện, cho biết trong một tuyên bố. Ông cho biết mạng sống của người Mỹ đang "bị đe dọa". "Sự bất cẩn của Nội các Trump thật kinh hoàng và nguy hiểm. Tôi sẽ tìm kiếm câu trả lời từ Chính quyền ngay lập tức".
Phản ứng của các đảng viên Cộng hòa
Thượng nghị sĩ Roger Wicker, đảng viên Cộng hòa Mississippi, chủ tịch Ủy ban Quân vụ Thượng viện, đã nói với các phóng viên rằng: "Chúng tôi rất lo ngại về vấn đề này và chúng tôi sẽ xem xét trên cơ sở lưỡng đảng".
Chủ tịch Hạ viện Mike Johnson của đảng Cộng hòa đã đưa ra một lập trường đáng chú ý là "dễ tha thứ". "Tôi nghĩ sẽ là một sai lầm khủng khiếp nếu có hậu quả bất lợi đối với bất kỳ ai tham gia vào cuộc gọi đó", ông Johnson cho biết. "Họ đã cố gắng làm tốt công việc của mình, nhiệm vụ đã được hoàn thành một cách chính xác".
Phó Tổng thống Mỹ JD Vance (bên trái) và Bộ trưởng Quốc phòng Pete Hegseth. (Ảnh: Sky News)
Vấn đề bảo mật thông tin quốc phòng theo luật pháp Mỹ
Việc xử lý thông tin quốc phòng được quản lý chặt chẽ theo Đạo luật Gián điệp đã có từ thế kỷ trước, bao gồm các điều khoản coi việc xóa thông tin đó khỏi "nơi lưu giữ thích hợp" là một hành vi phạm tội, ngay cả khi đó là hành vi cẩu thả nghiêm trọng.
Trong quá khứ, Bộ Tư pháp Mỹ từng điều tra vào năm 2015 và 2016 liệu cựu Ngoại trưởng Hillary Clinton có vi phạm luật khi trao đổi thông tin mật với các trợ lý của bà trên máy chủ email riêng do bà thiết lập hay không, mặc dù cuối cùng FBI đã khuyến cáo không nên buộc tội và không có cáo buộc nào được đưa ra.
Theo một cựu quan chức an ninh quốc gia từng phục vụ trong chính quyền Tổng thống Joe Biden, một số quan chức đã được phép tải Signal xuống điện thoại do Nhà Trắng cấp, nhưng được hướng dẫn sử dụng ứng dụng này một cách hạn chế.
Chỉ hai giờ sau khi tổng biên tập tạo chí The Atlantic nhận được thông tin chi tiết về cuộc tấn công vào ngày 15/3, đúng như những gì bị tiết lộ, Mỹ đã bắt đầu tiến hành một loạt các cuộc không kích nhằm vào các mục tiêu của Houthi ở Yemen. (Ảnh: ZUMAPRESS)
Vị quan chức này, người yêu cầu giấu tên để nói về các phương pháp được sử dụng để chia sẻ thông tin nhạy cảm, cho biết Signal thường được sử dụng phổ biến nhất để truyền đạt những gì họ gọi là "người mách nước" khi muốn thông báo cho ai đó khi họ không có mặt tại văn phòng hoặc đi công tác nước ngoài.
Vị quan chức này cho biết ứng dụng Signal đôi khi cũng được các quan chức sử dụng trong chính quyền Biden để trao đổi về lịch trình các cuộc họp nhạy cảm hoặc các cuộc gọi điện thoại mật khi họ không có mặt tại văn phòng.
Việc sử dụng Signal trở nên phổ biến hơn trong năm cuối của chính quyền Biden, sau khi các quan chức thực thi pháp luật liên bang cảnh báo rằng Trung Quốc và Iran đang tấn công Nhà Trắng cũng như các quan chức trong chính quyền Trump đầu tiên.
Hiện tại, một số lời chỉ trích gay gắt nhất nhắm vào Bộ trưởng Quốc phòng Hegseth, cựu dẫn chương trình cuối tuần của Fox News Channel. Thượng nghị sĩ Tammy Duckworth, một cựu chiến binh Chiến tranh Iraq, đã nói trên mạng xã hội rằng: "Ông Hegseth là Bộ trưởng Quốc phòng không đủ trình độ nhất trong lịch sử, với việc tiết lộ các kế hoạch chiến tranh được phân loại trong cuộc trò chuyện nhóm".
* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online và VTVGo!