Zaporizhia là nhà máy điện hạt nhân lớn nhất ở châu Âu và đã nằm dưới sự kiểm soát của Nga kể từ tháng 3/2022.
Khu vực Zaporizhia - nơi đặt nhà máy tọa lạc - đã bỏ phiếu gia nhập Nga trong một cuộc trưng cầu dân ý. Kể từ đó, cả Nga và Ukraine đều cáo buộc lẫn nhau tấn công nhà máy và gây nguy hiểm cho an ninh của cơ sở hạt nhân này. Cơ quan Năng lượng Nguyên tử Quốc tế (IAEA) đã triển khai một phái bộ giám sát đến nhà máy điện hạt nhân Zaporizhzhia vào tháng 9/2022 và duy trì sự hiện diện trên thực địa kể từ đó.
Theo Tổng thống Ukraine Zelensky, nhà máy này gây ra vấn đề cho cả Nga và Ukraine. Tuy nhiên, theo quan điểm của ông, chỉ có Kiev mới có thể khôi phục hoạt động của nhà máy. "Nếu không có Ukraine, về nguyên tắc, nhà máy này không thể tồn tại" - nhà lãnh đạo Ukraine tuyên bố.
Ông tiếp tục nói rằng cần tiền, chuyên gia để khôi phục nhà máy và sẽ mất vài năm để nhà máy có thể hoạt động trở lại. Theo Tổng thống Ukraine, nhà máy bị thiếu nước để làm mát lò phản ứng do đập Kakhovka trên sông Dnieper đã bị sập. Và việc sửa chữa tại nhà máy sẽ liên quan đến rất nhiều quy trình đòi hỏi khoản chi phí lớn.
Nhà máy điện hạt nhân Zaporizhzhia (Ảnh: Sputnik )
Nhà máy điện này phần lớn đã ngừng hoạt động kể từ giữa năm 2023 do mối đe dọa từ các cuộc tấn công bằng đạn pháo và máy bay không người lái của Ukraine, cũng như sự gián đoạn nguồn cung cấp nước. Phát biểu tại phiên họp toàn thể của Diễn đàn Kinh tế Phương Đông vào tháng 9/2024, Tổng thống Nga Vladimir Putin đã cảnh báo về "các hành động khủng bố rất nguy hiểm" do lực lượng Kiev thực hiện nhằm vào cơ sở này.
Vào tháng 1, Bộ Quốc phòng Nga tuyên bố lực lượng Ukraine đã tìm cách tấn công nhà máy bằng 8 máy bay không người lái. Tất cả các máy bay này đều bị lực lượng phòng không Nga bắn hạ vào thời điểm đó.
Nhà máy Zaporizhia hiện do một công ty con của tập đoàn năng lượng nhà nước Nga Rosatom kiểm soát. Giám đốc điều hành Ramil Galiev tuyên bố vào tháng 12/2024 rằng công ty có kế hoạch khôi phục hoạt động của nhà máy ngay khi an ninh được đảm bảo đầy đủ. Các kế hoạch cũng bao gồm việc xây dựng một hệ thống bơm mới để cấp nước cho hồ chứa gần nhà máy.
* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online và VTVGo!