Giải bóng đá vô địch các quốc gia châu Âu (EURO) là sự kiện mà mọi tín đồ túc cầu giáo chờ đợi trong mùa hè năm nay. Sau một năm bị gián đoạn, châu Âu đang chuẩn bị cho ngày hội bóng đá độc đáo nhất lịch sử khi trái bóng sẽ lăn ở 11 thành phố khác nhau trên khắp lục địa già.
Nhưng khi tình hình dịch bệnh COVID-19 đang diễn tiến rất phức tạp, liệu châu Âu đã sẵn sàng cho EURO 2020 ngay cả khi giải đã trì hoãn một năm?
Uniforia, trái bóng chính thức của EURO 2020 - Ảnh: AFP
Mùa Euro mang đầy kỳ vọng…
Khởi tranh bốn năm một lần, EURO 2020 sẽ là dịp kỷ niệm 60 năm giải đấu được tổ chức. Để đánh dấu cột mốc lịch sử này, năm 2012, Liên đoàn bóng đá châu Âu (UEFA) công bố kế hoạch sẽ tổ chức EURO 2020 trên khắp lục địa già thay vì để một hoặc liên minh hai quốc gia nào đăng cai.
Khi tuyên bố kế hoạch, chủ tịch UEFA thời điểm đó, Michel Platini đã gọi đây là kỳ EURO dành cho cả châu Âu, "một bữa tiệc bóng đá khắp lục địa". Ngay lập tức, truyền thông châu Âu lo ngại về một giải đấu thiếu bản sắc cùng chi phí di chuyển tốn kém dành cho người hâm mộ. Lời trấn an của cựu chủ tịch Platini rằng đây là giải đấu hướng đến người hâm mộ cũng không thể làm an lòng những khán giả khó tính.
Một kỳ EURO diễn ra trên khắp châu Âu là ý tưởng của cựu chủ tịch UEFA, Michel Platini (giữa) - Ảnh: AP
Tuy nhiên, thực tế dự án đầy tham vọng này không phải là kế hoạch tiên quyết của những người đứng đầu UEFA. Theo BBC, trong quá trình chọn chủ nhà cho kỳ EURO này, đã có khoảng 10 quốc gia gửi lời đề nghị đăng cai đến UEFA. Sau cùng, Thổ Nhĩ Kỳ là bên được cựu chủ tịch Platini ủng hộ, nhưng đây được coi là một phương án đầy rắc rối.
Ở thời điểm 2012, bóng đá Thổ Nhĩ Kỳ vừa trải qua bê bối dàn xếp tỉ số ở hai hạng đấu cao nhất dẫn đến hàng trăm cầu thủ và quan chức câu lạc bộ bị điều tra. LĐBĐ Thổ Nhĩ Kỳ đánh mất uy tín ngay trước khi UEFA quyết định địa điểm đăng cai EURO 2020. Cùng thời điểm đó, Thổ Nhĩ Kỳ cũng bày tỏ mong muốn đăng cai cả Olympic 2020. Việc tổ chức hai sự kiện thế thao lớn nhất thế giới trong cùng năm là một gánh nặng mà quốc gia này, theo dư luận châu Âu, khó có thể gánh vác.
Vì vậy, theo BBC, kế hoạch tổ chức EURO khắp châu Âu thực chất là một kế hoạch "chữa cháy" của cựu chủ tịch Platini. Kế hoạch này sau đó nhanh chóng được Ủy ban điều hành UEFA thông qua với lời hứa hẹn về một kỳ EURO đặc biệt nhất lịch sử. UEFA sau đó chốt danh sách 12 thành phố đăng cai: Amsterdam (Hà Lan), Baku (Azerbaijan), Bilbao (Tây Ban Nha), Bucharest (Rumani), Budapest (Hungary), Copenhagen (Đan Mạch), Dublin (CH Ai-len), Glasgow (Scotland), London (Anh), Munich (Đức), Rome (Italy) và St. Petersburg (Nga).
Khi dịch bệnh COVID-19 xuất hiện, giải đấu phải lùi lại một năm với hi vọng có thể lấp đầy các khán đài tại mọi sân vận động. UEFA vẫn quyết định giữ nguyên 12 thành phố đăng cai ban đầu, đồng thời nhấn mạnh vì người hâm mộ, giải đấu sẽ không bị hủy.
Cơn ác mộng quản lý
Từ cấp độ quản lý, tổ chức một kỳ EURO ở nhiều quốc gia khác nhau đem lại những thách thức chưa từng có tiền lệ với UEFA. Dịch bệch càng khiến vấn đề trở nên phức tạp hơn. Vì thiệt hại kinh tế, những người đứng đầu cơ quan điều hành bóng đá châu Âu vẫn muốn lấp kín sức chứa của các sân vận động. Khi ngày khởi tranh giải đấu càng gần kề mà tình hình dịch bệch cùng chiến dịch tiêm vaccine ở toàn châu Âu nói chung không khả quan, UEFA chấp nhận thực tế chỉ có thể lấp đầy 20 – 50% số ghế ngồi. Nhưng nhiều vấn đề vẫn nảy sinh.
Dù đa phần chính quyền của 12 thành phố đăng cai chấp thuận đáp ứng yêu cầu của UEFA, Cộng Hòa Ai-len và xứ Basque ở Tây Ban Nha không chấp nhận cho khán giả vào sân. Chưa đầy hai tháng trước ngày khởi tranh, Dublin và Bilbao bị tước quyền đăng cai. Thành phố St. Petersburg sẽ tổ chức thêm các trận đấu tại vòng bảng ban đầu được lên lịch tại Dublin. London nhận thêm một trận ở vòng loại trực tiếp trong khi Tây Ban Nha vẫn giữ được quyền đăng cai khi chuyển các trận đấu ở Bilbao sang Seville. EURO 2020 vì vậy sẽ chỉ còn diễn ra tại 11 thành phố.
Khung cảnh trước sân Wembley ở London (Anh), nơi sẽ diễn ra trận chung kết EURO 2020 - Ảnh: Getty Images
Ở những thành phố còn lại, cơn khủng hoảng quản lý vẫn chưa được giải quyết triệt để, đe dọa sự thành công của giải đấu. Thành phố Munich đặt mục tiêu đưa 14.500 khán giả vào sân Allianz Arena, nhưng thị trưởng Dieter Reiter tuyên bố sẽ không hứa trước bất kỳ điều gì, đồng nghĩa với việc Munich vẫn có thể cấm khán giả. Trong khi đó, Budapest muốn lấp đầy 61.000 chỗ ngồi trên sân Puskas Arena mặc dù UEFA đã đưa ra những quy định nghiêm ngặt cho khán giả vào sân, bao gồm những biện pháp giãn cách xã hội.
Ngoài ra, các nước đăng cai vẫn chưa thỏa thuận về việc đặc cách thị thực (visa) cho các cổ động viên khiến họ có thể phải cách ly hoặc bị cấm nhập cảnh khi đi cổ vũ cho đội nhà. Sự bất tiện này chắc chắn sẽ gây nhiều khó khăn cho các cổ động viên trong việc lên lịch trình khi chỉ còn 1 tháng nữa là giải đấu sẽ diễn ra.
Vì một giải đấu an toàn - mục tiêu thực tế mùa dịch bệnh
Khi tình hình dịch COVID-19 tại châu Âu vẫn còn phức tạp, dù mong muốn kéo càng nhiều khán giả đến lấp đầy các sân vận động nhưng UEFA phải chấp nhận đặt sức khỏe cộng đồng lên hàng đầu. Trên trang chủ của mình, UEFA nhấn mạnh, giờ đây việc tổ chức một giải đấu an toàn là mục tiêu quan trọng nhất. Cơ quan đứng đầu bóng đá châu Âu đã cung cấp hướng dẫn chung về những quy định giãn cách nghiêm ngặt mà mọi cổ động viên phải tuân thủ. Hướng dẫn này bao gồm từ những quy định cơ bản như đeo khẩu trang mọi lúc, giữ khoảng cách nhất định cho đến bắt buộc phải có mặt tại sân trước giờ thi đấu 30 phút.
Hướng dẫn chung của UEFA về các quy định giãn cách tại sân vận động - Ảnh: UEFA
Ngoài ra, các cổ động viên cũng cần cung cấp hộ chiếu vaccine hay bằng chứng cho thấy họ đã xét nghiệm âm tính với COVID-19. Các sân vận động sẽ được phun khử khuẩn trước, trong và sau trận đấu. Dung dịch khử khuẩn sẽ được đặt ở mọi nơi trong khuôn viên sân vận động và các phương thức thanh toán trong ngày thi đấu sẽ không sử dụng tiền mặt.
Trong khi đó, UEFA chưa có kế hoạch hay yêu cầu tiêm vaccine cho các thành viên của 24 đội tuyển tham dự giải. Điều này khiến không ít người lo sợ virus sẽ lây lan giữa các cầu thủ. Kể từ khi đại dịch bắt đầu, không ít trường hợp lây chéo COVID-19 đã làm gián đoạn quá trình chuẩn bị và thi đấu của đội bóng cũng như ảnh hưởng đến giải đấu. Ở cấp độ quốc tế, tại đợt tập trung vòng loại World Cup khu vực châu Âu hồi tháng 9 năm ngoái, ĐT CH Séc phải thay đổi cả danh sách triệu tập khi một số thành viên mắc COVID-19. Trong đợt tập trung một tháng sau đó, siêu sao Cristiano Ronaldo của ĐT Bồ Đào Nha cũng có kết quả xét nghiệm dương tính sau khi hội quân được vài ngày.
Trong hoàn cảnh quá trình tiêm vaccine tại châu Âu gặp nhiều vướng mắc, HLV trưởng ĐT Anh Gareth Southgate vẫn cho rằng các cầu thủ nên được ưu tiên tiêm vaccine để có thể thi đấu an toàn.
"Chúng ta đang đặt các cầu thủ vào hoàn cảnh dễ mắc virus hơn người khác và chúng ta có trách nhiệm phải bảo vệ họ", vị HLV 50 tuổi phát biểu hồi tháng 3.
Dù không quá quyết liệt với những đề xuất tiêm vaccine, UEFA cam kết sẽ kiểm tra sức khỏe các cầu thủ thường xuyên để ngăn chặn ổ dịch ngay trên sân bóng. Hiện tại, chỉ có ĐT Italy là đã thực hiện công tác tiêm vaccine cho gần 30 cầu thủ thuộc danh sách sơ bộ cho giải đấu.
Hai tuyển thủ Italy, Federico Chiesa và Giorgio Chiellini có mặt tại bệnh viện ở Milan để tiêm vaccine - Ảnh: EPA
Trong bối cảnh dịch bệnh phức tạp như hiện nay, viễn cảnh thành công nhất mà UEFA hướng đến sẽ là kỳ EURO được diễn ra an toàn và trọn vẹn. Nhưng đổi lại, không khí bóng đá sôi động, những ngày hội mùa hè ít nhiều sẽ bị ảnh hưởng khi vắng bóng cổ động viên. Ngoài ra, khi quy định phòng chống dịch ở các nước có sự thay đổi, việc EURO bị gián đoạn một lần nữa hoàn toàn có thể xảy ra. EURO 2020 đang trở nên khó đoán định hơn bao giờ hết ở cả trong và ngoài sân cỏ.
* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online và VTVGo!