Thu thập hài cốt tại một ngôi mộ tập thể được phát hiện ở Damascus vào ngày 16/12 (Ảnh: AFP/Getty Images)
Sự việc diễn ra trong bối cảnh chính phủ chuyển tiếp Syria cam kết sẽ truy cứu những người chịu trách nhiệm về các hành động tàn bạo dưới thời Tổng thống bị lật đổ Bashar al-Assad.
Địa điểm tại al-Qutayfah nằm cách thủ đô Damascus 40 km về phía Bắc là một trong số nhiều ngôi mộ tập thể được xác định trên khắp Syria sau sự sụp đổ của chế độ cầm quyền kéo dài hàng thập kỷ của gia đình al-Assad.
12 ngôi mộ tập thể khác cũng đã được tìm thấy ở miền Nam Syria. Tại một địa điểm, 22 thi thể - bao gồm cả phụ nữ và trẻ em - có dấu hiệu bị hành quyết và tra tấn.
Tổng thống bị phế truất al-Assad và cha của ông là Hafez - Tổng thống Syria tiền nhiệm và qua đời vào năm 2000 - bị cáo buộc sát hại hàng trăm nghìn người thông qua các vụ giết người ngoài vòng pháp luật, bao gồm cả trong hệ thống nhà tù khét tiếng của nước này.
Ugur Umit Ungor - giáo sư nghiên cứu về nạn diệt chủng tại Đại học Amsterdam - nói với Al Jazeera rằng việc phát hiện ra ngôi mộ tập thể tập trung ở al-Qutayfah là sự phản ánh "cỗ máy giết người của chế độ al-Assad".
Địa điểm được xác định là ngôi mộ tập thể dưới thời cựu Tổng thống al-Assad ở Najha, phía Nam Damascus, Syria, ngày 17/12 (Ảnh: AP)
"Số lượng chính xác ngôi mộ tập thể ngoài kia chỉ có thể được tìm thấy trong kho lưu trữ của chế độ al-Assad. Đó là lý do tại sao việc xử lý chúng một cách chuyên nghiệp và mọi người không được cướp bóc chúng là vô cùng quan trọng" - ông Ugur Umit Ungor nói.
Theo ông Ungor, việc tạo ra một kho lưu trữ DNA của các gia đình có người thân mất tích sẽ giúp xác định danh tính các hài cốt, giúp những người vẫn đang tìm kiếm người thân của mình khép lại câu chuyện.
Phóng viên Mohammed Vall của Al Jazeera đưa tin từ Qatana cho biết tình báo không quân Syria được cho là chịu trách nhiệm chuyển các thi thể từ bệnh viện - nơi họ được thu thập sau khi bị giết trong tù - và đưa họ đến các ngôi mộ tập thể.
"Những ngôi mộ tập thể này lưu giữ bí mật của 54 năm chuyên chế, tra tấn và độc tài" - ông Vall nói - "Đây chỉ là sự khởi đầu".
Tuần trước, Tổ chức Theo dõi Nhân quyền đã đến thăm khu phố Tadamon ở phía Nam Damascus, nơi họ tìm thấy hài cốt người có dấu hiệu phù hợp với các vụ hành quyết. Tổ chức có trụ sở tại New York này đã kêu gọi chính quyền chuyển tiếp Syria thu thập và bảo quản các bằng chứng vật lý trên khắp đất nước.
Tổng Tư lệnh của chính quyền mới - ông Ahmed al-Sharaa - nói với Al Jazeera rằng những đối tượng phạm tội ác chống lại người dân Syria hoặc những người tích cực giúp cựu Tổng thống al-Assad phạm tội ác đó sẽ bị đưa ra xét xử.
"Chúng tôi sẽ không từ bỏ việc thực thi công lý mà người dân chúng tôi mong đợi. Và chúng tôi sẽ không để những hành động tàn bạo chống lại người dân của chúng tôi bị lãng quên" - ông al-Sharaa cho biết.
Ông nói thêm rằng "Chúng tôi đang thu thập bằng chứng" và kêu gọi Liên hợp quốc cùng các tổ chức quốc tế khác giúp ghi lại những tội ác mà chế độ này đã gây ra.
* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online và VTVGo!