Trong 10 năm, lưu vực sông Amazon đã thải ra 16,6 tỷ tấn CO2, trong khi chỉ hấp thụ khoảng 13,9 tỷ tấn khí thải này. (Ảnh: AP)
Theo một kết quả nghiên cứu được công bố trên tạp chí Nature Climate Change, trong 10 năm từ năm 2010 - 2019, lưu vực sông Amazon của Brazil đã thải ra 16,6 tỷ tấn CO2, trong khi chỉ hấp thụ khoảng 13,9 tỷ tấn khí thải này.
Nghiên cứu đã xem xét khối lượng khí thải CO2 được hấp thụ khi rừng Amazon phát triển so với lượng phát thải trở lại bầu khí quyển khi rừng bị thiêu rụi hoặc bị phá hủy.
Đồng tác giả Jean-Pierre Wigneron, một nhà khoa học tại Viện Nông học Quốc gia Pháp, cho biết: "Đây là lần đầu tiên chúng ta có số liệu cho thấy, khu vực Amazon của Brazil đã đảo lộn quá trình hấp thụ khí CO2. Nó hiện phát thải carbon nhiều hơn lượng hấp thụ, hay nói cách khác là nơi phát thải ròng".
Nghiên cứu phát hiện, rừng nhiệt đới này đang mất dần khả năng hấp thu carbon.
Ông Jean-Pierre Wigneron cho biết thêm: "Chúng tôi không biết, sự biến đổi này có thể trở nên không thể đảo ngược vào thời điểm nào".
Nhóm các nhà nghiên cứu quốc tế cũng phát hiện ra rằng, nạn phá rừng bởi các vụ cháy rừng và chặt phá đã tăng gấp gần 4 lần vào năm 2019 so với 1 - 2 năm trước đó, từ khoảng 1 triệu ha lên 3,9 triệu ha. Việc áp dụng các chính sách bảo tồn rừng của Brazil đã sụt giảm mạnh kể từ khi Tổng thống nước này Jair Bolsonaro tuyên bố nhậm chức vào tháng 1/2019.
Các hệ sinh thái trên cạn là một yếu tố quan trọng trong việc hạn chế lượng CO2. Lượng khí thải này đã đạt mức 40 tỷ tấn vào năm 2019. Trong nửa thế kỷ qua, thực vật và đất đã liên tục hấp thụ khoảng 30% lượng khí thải CO2, ngay cả khi lượng khí thải này tăng lên 50% trong giai đoạn trên.
Lượng khí thải CO2 đã đạt mức 40 tỷ tấn vào năm 2019. (Ảnh: AP)
Lưu vực sông Amazon chứa khoảng một nửa diện tích rừng mưa nhiệt đới trên thế giới, có khả năng hấp thụ và lưu trữ carbon hiệu quả hơn các loại thảm thực vật khác. Nếu khu vực này trở thành nguồn phát thải ròng chứ không phải là "bể chứa", nơi hấp thu CO2, nỗ lực giải quyết cuộc khủng hoảng khí hậu sẽ gặp khó khăn hơn rất nhiều.
Sử dụng các phương pháp phân tích dữ liệu vệ tinh mới được phát triển tại Đại học Oklahoma, lần đầu tiên nhóm các nhà nghiên cứu quốc tế đã chỉ ra rằng, những khu rừng bị suy thoái là nguồn phát thải khí CO2, khiến Trái đất nóng lên đáng kể nếu so với nạn phá rừng.
Trong cùng khoảng thời gian 10 năm này, sự suy thoái do lấy đất rừng, chặt phá có chọn lọc hoặc cháy rừng gây thiệt hại nhưng không phá hủy cây đã gây ra lượng phát thải nhiều gấp 3 lần so với việc chặt phá hoàn toàn khu rừng.
Dữ liệu được kiểm tra trong nghiên cứu chỉ bao gồm Brazil, nơi chiếm khoảng 60% diện tích rừng nhiệt đới Amazon. Theo các nhà khoa học, ở các quốc gia khác có rừng nhiệt đới Amazon, nạn phá rừng cũng đang gia tăng và tình trạng hạn hán diễn ra ngày càng khốc liệt hơn.
Các nghiên cứu gần đây đã chỉ ra rằng, biến đổi khí hậu là một mối đe dọa nghiêm trọng và ở một ngưỡng nhiệt độ toàn cầu nhất định có thể khiến rừng nhiệt đới của lục địa này chuyển sang trạng thái thảo nguyên khô hạn hơn nhiều. Điều này sẽ gây ra những hậu quả nghiêm trọng không chỉ đối với khu vực này, nơi có số lượng đáng kể các loài động vật hoang dã trên thế giới, mà còn trên toàn cầu.
* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online và VTVGo!