Nhìn vào các số liệu về thiệt hại cũng có thể hình dung được quá trình tái thiết và hỗ trợ nhân đạo sau thảm họa sẽ khó khăn. Liên đoàn Chữ thập đỏ quốc tế ước tính, tổng diện tích các khu vực bị ảnh hưởng của động đất bằng diện tích nước Pháp. Ước tính, trận động đất chưa từng có trong một thế kỷ gây thiệt hại cho Thổ Nhĩ Kỳ từ 50 đến 84 tỷ USD và có thể làm giảm tăng trưởng kinh tế của nước này lên tới 2 điểm phần trăm trong năm nay.
Còn tại Syria, Liên hợp quốc cho biết sẽ cần gần 400 triệu USD để đáp ứng các nhu cầu nhân đạo cấp bách trong ba tháng tới. Cộng đồng quốc tế lo ngại hoạt động tái thiết ở Syria sẽ có nhiều trở ngại hơn ở Thổ Nhĩ Kỳ.
Syria sẽ mất 5-10 năm chỉ để triển khai chương trình tái thiết
Tổng thư ký Liên hợp quốc Antonia Guterres cảnh báo, người dân Syria đối mặt với "ác mộng chồng chất ác mộng". Thổ Nhĩ Kỳ ít nhất có nền tảng, nguồn lực trước động đất khá tốt.
Còn Syria trải qua nhiều năm nội chiến và chịu các lệnh cấm vận. Trước khi thảm họa động đất xảy ra, hơn 4 triệu người Syria vốn đã phải phụ thuộc vào cứu trợ nhân đạo.
Ông Mohamed al-badr - Bác sỹ phẫu thuật nói: "Đây là một bệnh viện dã chiến với quy mô và thiết bị hạn chế. Những bệnh viện như thế này là để chuẩn bị cho các cuộc không kích, có thể tiếp nhận 10-20 người bị thương. Bệnh viện này không được chuẩn bị cho một trận động đất lớn và bất ngờ thế này. Tình hình vô cùng khó khăn".
Ước tính của Liên hợp quốc cho rằng, có khoảng 9 triệu người Syria bị ảnh hưởng bởi trận động đất tuần trước. Nguy cơ bùng phát các bệnh từ nguồn nước rất cao, đặc biệt là khi dịch tả đang bùng phát.
Động đất đã gây hậu quả nặng nề nhất ở vùng Tây Bắc - khu vực do lực lượng đối lập kiểm soát. Tuy nhiên, khu vực này nhận được rất ít hàng viện trợ so với các khu vực do Chính phủ kiểm soát. Các chuyên gia ước tính, Syria sẽ phải mất đến 5-10 năm chỉ để triển khai được chương trình tái thiết ở khu vực này.
Ông Geir Pedersen - Đặc phái viên đặc biệt của Liên hợp quốc tại Syria nói: "Chúng tôi nhấn mạnh sự cần thiết phải hỗ trợ tất cả các khu vực ở Syria. Tôi rất vui khi biết được rằng chính phủ Syria đảm bảo sẽ hỗ trợ cho chúng tôi với các công việc hiện nay. Sau khi động đất xảy ra, đã có thách thức để hỗ trợ khu vực Tây Bắc, nhưng vấn đề đó hiện đang được khắc phục".
Ngoài việc tái thiết, hỗ trợ ổn định cuộc sống cho những người sống sót, Syria cũng đứng trước mối đe dọa an ninh tiềm tàng sau thảm họa. Các tù nhân đã trốn thoát khỏi nhà tù nằm ở thị trấn Rajo, cách biên giới Thổ Nhĩ Kỳ khoảng 5km và cách Aleppo khoảng 65km. Nhà tù này là nơi giam giữ 2.000 tù nhân, trong đó 1.300 người được cho là thành viên của tổ chức nhà nước Hồi giáo tự xưng (IS). Một số chuyên gia lo ngại chúng có thể lợi dụng tình hình hỗn loạn sau động đất để tập hợp lại và triển khai hoạt động.
Liên hợp quốc đã nhấn mạnh vào tính cấp bách của nhu cầu cứu trợ nhân đạo cho những người sống sót sau trận động đất lịch sử. Vì thế, dù là Syria hay Thổ Nhĩ Kỳ, họ chưa thể chuẩn bị để đối phó với thêm bất kỳ mối đe dọa nào khác, dù là an ninh, khủng bố, hay dòng người di cư do mất nhà ở.
Ngày càng có nhiều hỗ trợ từ cộng đồng quốc tế gửi đến Syria và Thổ Nhĩ Kỳ. Ngân hàng Thế giới đã cam kết hỗ trợ khoảng 1,8 tỷ USD cho Ankara và đang kêu gọi viện trợ cho Syria. Thêm nhiều máy bay chở hàng đã tới Syria sau khi hai hành lang nhân đạo ở biên giới được mở thêm.
* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online và VTVGo!