Thay vì chỉ chiết xuất được một lượng nhỏ tinh chất lấy từ các loại thực vật quý hiếm hoặc sinh vật biển sâu để làm dược phẩm, thì giờ đây chúng ta có thể tự tổng hợp các chất này dễ dàng - bằng việc tạo ra một lượng lớn phân tử của các chất đó.
Đây là ý nghĩa lớn nhất của công trình vừa đoạt giải Nobel Hóa học năm nay, vừa được xướng tên hai nhà khoa học Benjamin List (người Đức) và David MacMillan (người Mỹ). Nghiên cứu của họ về một công cụ chính xác mới - hình thành nên phân tử - có ý nghĩa rất thực tiễn trong nghiên cứu dược phẩm, đồng thời giúp ngành hóa chất trở nên thân thiện hơn với môi trường.
Từ lâu giới khoa học cho rằng chỉ tồn tại hai chất xúc tác, đó là kim loại và enzyme. Tuy nhiên, từ năm 2000, hai nhà khoa học List và MacMillan đã thực hiện hai công trình nghiên cứu riêng biệt về chất hữu cơ bất đối xứng làm xúc tác và xây dựng công cụ này dựa trên những phân tử hữu cơ cỡ nhỏ.
Ủy ban Nobel thuộc Viện Hàn lâm khoa học Hoàng gia Thụy Điển cho rằng, nhiều lĩnh vực nghiên cứu và ngành công nghiệp phụ thuộc vào công trình nghiên cứu của hai nhà khoa học trong việc hình thành các phân tử có khả năng tạo thành vật liệu đàn hồi và bền, tích trữ năng lượng trong pin hoặc ức chế sự phát triển của bệnh tật. Công việc này đòi hỏi chất xúc tác, là những chất kiểm soát và đẩy nhanh các phản ứng hóa học.
Bằng việc sử dụng phương pháp xúc tác hữu cơ bất đối xứng, các nhà nghiên cứu hiện có thể tạo ra một lượng lớn phân tử không đối xứng một cách tương đối đơn giản. Ví dụ, họ có thể tổng hợp các chất giúp chữa bệnh, vốn chỉ có thể được chiết xuất với một lượng nhỏ từ các loại thực vật quý hiếm hoặc sinh vật biển sâu. Ngoài ra, nghiên cứu này còn giúp giảm thiểu chi phí trong việc xử lý ô nhiễm kim loại nặng và tinh chế sản phẩm, đặc biệt là trong việc sản xuất dược phẩm.
Bà Pernilla Wittung-stafhede - Thành viên Hội đồng Giải thưởng Nobel Hóa học 2021 cho rằng: "Nghiên cứu này rất hữu ích, vì nó mở ra phương pháp mới để sản xuất các chất hóa học rẻ hơn, đơn giản hơn và thân thiện với môi trường hơn".
* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online và VTVGo!