"Việc thiết lập, duy trì các khu định cư của Israel ở Bờ Tây và Đông Jerusalem, cùng các chính quyền liên quan đã vi phạm luật pháp quốc tế" - chủ tọa Nawaf Salam vào ngày 19/7 đọc phán quyết của Hội đồng Thẩm phán gồm 15 thành viên của Tòa án Công lý Quốc tế (ICJ).
ICJ tuyên bố Israel có nghĩa vụ trả tiền bồi thường thiệt hại và "sơ tán toàn bộ người khỏi tất cả khu định cư hiện nay". Tòa cũng yêu cầu Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc, Đại hội đồng Liên hợp quốc và mọi quốc gia không công nhận Israel đang chiếm đóng một cách hợp pháp và không "cung cấp viện trợ hoặc hỗ trợ" để giúp Israel duy trì hiện diện ở các vùng lãnh thổ chiếm đóng.
Tòa án Công lý Quốc tế cho biết các nghĩa vụ của Israel bao gồm ngừng xây dựng các khu định cư mới, trả tiền bồi thường cho những tổn hại và di dời người dân khỏi các khu định cư hiện có.
Phản ứng với tuyên bố trên, Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu cho rằng người Do Thái không thể bị coi là những kẻ chiếm đóng trên quê hương lịch sử của họ và việc định cư trên các vùng lãnh thổ quê hương là không thể tranh cãi.
Đây là phán quyết mạnh mẽ nhất của ICJ về xung đột Israel - Palestine từ trước đến nay.
Bộ Ngoại giao Palestine gọi đây là phán quyết "lịch sử" và kêu gọi cộng đồng quốc tế tuân thủ. "Không viện trợ hay hỗ trợ, không thông đồng, không tiền, vũ khí hoặc giao thương, không thực hiện bất kỳ hành động nào ủng hộ sự chiếm đóng của Israel" - đặc phái viên Palestinian Riyad al-Maliki tuyên bố.
Mỹ - đồng minh số một của Israel - chưa đưa ra bình luận. Washington trước đó yêu cầu ICJ không ra phán quyết yêu cầu Tel Aviv rút quân vô điều kiện khỏi các vùng lãnh thổ Palestine, cũng như không đưa ra các quyết định có thể gây tổn hại đến giải pháp hai nhà nước.
Giải pháp hai nhà nước là ý tưởng thiết lập hai nhà nước có lãnh thổ tách biệt, trong đó một cho người Israel và một cho người Palestine.
ICJ - cơ quan tư pháp tối cao của Liên hợp quốc - là tòa án hàng đầu thế giới đứng ra giải quyết những khiếu nại pháp lý giữa các quốc gia về cáo buộc vi phạm luật pháp quốc tế. Phán quyết của ICJ mang tính ràng buộc, nhưng cơ quan này không có phương thức đảm bảo việc thực thi. Dù vậy, phán quyết của tòa vẫn có sức nặng và được cho là sẽ làm suy yếu sự ủng hộ dành cho Israel.
* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online và VTVGo!