Xung đột tại Trung Đông lan rộng
Truyền thông Israel đã trích dẫn các nguồn tin quân đội nước này cảnh báo Israel sẽ tiến hành các đòn tấn công mạnh mẽ trên khắp Trung Đông nhằm đáp trả bước đi của Iran. Trong khi nhấn mạnh Iran không muốn leo thang căng thẳng, chính quyền ở Tehran lại hoàn toàn không e ngại nếu phải chiến tranh.
Tuyên bố của lực lượng Vệ binh Cách mạng Hồi giáo Iran cho biết vụ tấn công vào Israel trong đêm 1/10 đánh dấu lần đầu tiên nước này sử dụng tên lửa siêu thanh trong một chiến dịch quân sự trên thực tế. Tên lửa siêu thanh là loại vũ khí đặc biệt tối tân, được cho có thể đạt tới tốc độ gấp 5 lần tốc độ âm thanh. Tổng thống Iran nhấn mạnh đây mới chỉ là một phần nhỏ trong năng lực quân sự của nước này.
Tiến sỹ Kristian Alexander - chuyên gia chính trị Trung Đông - cho biết: "Với những gì diễn ra trong thời gian qua, nhiều khả năng đã có một sự chờ đợi từ các đồng minh, lực lượng thân cận của Iran rằng Tehran có thể giáng các đòn vào Israel theo cách nào đó. Iran vì thế phải hành động, nếu không sẽ khiến nước này bị nhìn với hình ảnh yếu ớt. Nhưng tôi nghĩ đã có nhiều cuộc vận động trong hậu trường từ các nước kêu gọi Iran kiềm chế, không đẩy các cuộc tấn công đi quá xa".
Iran tuyên bố sẽ không tiến hành thêm các cuộc tấn công nếu Israel không có các hành động đáp trả. Mặc dù vậy, lực lượng Houthi trong ngày 2/10 cho biết đã phóng 3 tên lửa hành trình vào sâu trong lãnh thổ Israel, làm dấy lên nguy cơ một cuộc tấn công liên hoàn, đa mặt trận nhằm vào Israel. Trong khi đó, Israel khẳng định Iran đã vượt qua giới hạn đỏ và Israel sẽ không chấp nhận ngồi im, sớm buộc Iran phải trả giá đắt cho các hành động của mình.
Đây là lần thứ 2 Iran tiến hành không kích Israel. Cuộc không kích mới nhất đã bị đẩy lên một bậc nếu so với cuộc không kích hồi tháng 4 năm nay. Theo đó, Tehran lần này đã sử dụng những tên lửa siêu thanh tối tân như một thông điệp thị uy sức mạnh quân sự của mình gửi tới Israel. Một số nguồn tin tại Trung Đông cho hay quân đội Israel đang lên kế hoạch cho phương án trả đũa Iran ngay trong những ngày tới, trong đó có cả kịch bản tấn công vào các cơ sở hạt nhân, dầu mỏ và một số cơ sở hạ tầng chiến lược khác của Iran.
Tình hình khu vực Trung Đông đang được đánh giá là cực kỳ nguy hiểm khi leo thang nối tiếp leo thang. Tình hình hiện nay phụ thuộc rất lớn vào việc Israel sẽ đáp trả Iran như thế nào. Iran đã cho thấy họ không muốn bị cuốn vào một cuộc chiến tranh toàn diện với Israel, ít nhất là ở bình diện công khai. Có thể thấy điều này trong cuộc tấn công vừa qua, trong đó Iran đã chủ động giới hạn các cuộc không kích vào một số mục tiêu quân sự, cố gắng không gây ra thường vong và cũng vạch ra một giới hạn đỏ ngày sau cuộc tấn công.
Điều đáng lo ngại hiện nay là nếu Israel đáp trả ngay trong những ngày tới đây, Trung Đông sẽ bị đẩy vào một vòng xoáy "ăn miếng trả miếng". Đây sẽ là kịch bản xấu nhất. Tuy nhiên, ngay cả khi một cuộc chiến Israel - Iran không thực sự diễn ra, tình hình tại Lebanon được cho cũng sẽ rất đáng lo ngại trong những ngày tới đây.
Nếu căng thẳng tiếp tục bị đẩy lên cao, Iran và Israel không tiến hành một cuộc chiến công khai, lực lượng Hezbollah tại Lebanon nhiều khả năng sẽ chính là trung tâm của các cuộc xung đột tại Trung Đông, cụ thể là trung tâm của một cuộc đối đầu giữa Israel - Iran trong thời gian tới đây.
Các quốc gia trong khu vực sẽ có hành động như thế nào để ngăn chặn nguy cơ các cuộc xung đột trở nên nghiêm trọng hơn?
Người ta cho rằng nhiều khả năng sẽ có những cuộc vận động, mặc cả trong hậu trường từ các nước lớn - cả cường quốc khu vực và quốc tế - để kiềm chế những hành động tới đây của Israel và Iran.
Mỹ đã tuyên bố sẵn sàng sát cánh bên Israel. Tuy nhiên, theo giới quan sát Trung Đông, có thể Mỹ sẽ tiến hành các bước đi gia tăng trừng phạt kinh tế lên Iran thay vì các bước đi về mặt quân sự. Những đòn trừng phạt kinh tế giúp Mỹ gửi đi một thông điệp tới Israel rằng Washington luôn sẵn sàng bảo vệ đồng minh, nhưng cũng vừa có thể xoa dịu Israel, tránh đi xa với những kế hoạch trả đũa quân sự.
Nhìn chung nguy cơ Israel - Iran bị kéo vào một cuộc chiến tổng lực cho tới lúc này vẫn được cho vẫn là không cao. Tuy nhiên, cũng cần thấy rằng căng thẳng ở Trung Đông từ tháng 10/2023 - khi bùng phát xung đột tại Dải Gaza - tới nay chỉ tăng mà không giảm. Người ta lo ngại nếu không thể kiềm chế, một cuộc chiến tranh diện rộng trong khu vực không còn là điều xa vời.
Kêu gọi ngăn chặn xung đột toàn diện ở Trung Đông
Nhiều lãnh đạo trên thế giới đã lên tiếng kêu gọi Iran và Israel kiềm chế nhằm hạ nhiệt căng thẳng và tránh đẩy toàn bộ khu vực Trung Đông vào cuộc xung đột toàn diện.
Tổng Thư ký Liên hợp quốc Antonio Guterres bày tỏ quan ngại sâu sắc khi "leo thang nối tiếp leo thang" có nguy cơ đẩy Trung Đông vào vòng xoáy xung đột, trong bối cảnh giao tranh Israel - Hezbollah ở Lebanon vẫn lan rộng, trong khi xung đột Israel - Hamas ở Dải Gaza vẫn chưa có hồi kết.
Ở phía bên kia bờ Đại Tây Dương, Liên minh châu Âu đã bày tỏ sự lo ngại về vòng xoáy bạo lực có nguy cơ vượt khỏi tầm kiểm soát, đồng thời kêu gọi các bên cần đạt được một thỏa thuận ngừng bắn ngay lập tức.
Lãnh đạo các nước Pháp, Anh, Tây Ban Nha, Đức, Canada và Nhật Bản đều bày tỏ quan ngại trước bước leo thang căng thẳng Iran - Israel, miêu tả tình hình ở Trung Đông đang trở nên "rất nghiêm trọng".
Dự kiến, Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc sẽ triệu tập một cuộc họp khẩn trong ngày 2/10 để thảo luận về tình hình leo thang xung đột ở khu vực Trung Đông.
Trước những diễn biến nguy hiểm và khó lường, Pháp và Mỹ hôm nay đều đã quyết định điều thêm quân đội tới khu vực Trung Đông để thực hiện cam kết đối với an ninh của Israel. Trong khi đó, nhiều quốc gia cũng đã bắt đầu các hoạt động sơ tán công dân khỏi các khu vực chiến sự.
Khuyến cáo cộng đồng người Việt tại Israel
Đại sứ quán Việt Nam tại Israel vào tối 1/10 (giờ địa phương) đã ra khuyến cáo tới cộng đồng người Việt tại Israel.
Theo đó, người Việt Nam tại Israel:
- Tuân thủ nghiêm các quy định và hướng dẫn về những biện pháp bảo vệ an ninh an toàn của chính quyền sở tại, hạn chế tụ tập đông người, cố gắng ở gần khu vực có hầm trú ẩn;
- Chủ động lên các phương án, kế hoạch đảm bảo an ninh an toàn cho bản thân và thân nhân trong bối cảnh chiến tranh hiện nay;
- Cần thường xuyên theo dõi cập nhật tình hình thời sự Israel trên các phương tiện truyền thông uy tín của sở tại;
- Thường xuyên giữ liên hệ với Đại sứ quán Việt Nam tại Israel. Trong trường hợp khẩn cấp, cần sự hỗ trợ và cần biết các thông tin về các phương án bảo hộ công dân, đề nghị cộng đồng liên hệ qua đường dây nóng bảo hộ công dân của Đại sứ quán Việt Nam tại Israel.
* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online và VTVGo!