Việc bỏ phiếu bầu cử qua đường bưu điện năm nay có đảm bảo yếu tố an toàn?

Kết quả bầu cử sẽ chậm vài tuần vì những lá phiếu bầu qua đường bưu điện

Mỗi tiểu bang đều có các quy tắc riêng về việc kiểm phiếu gửi qua thư, liên quan đến cách các lá phiếu có thể đến trễ.

Các lá phiếu được gửi qua đường bưu điện đã sẵn sàng để được phân loại tại văn phòng bầu cử Quận King ở Renton, bang Washington hôm 20/10 vừa qua. Một con số kỷ lục hơn 92 triệu người Mỹ đã bỏ phiếu trong cuộc bầu cử tính đến thời điểm hôm nay, 3/11, tương đương khoảng 2/3 trong số đó được gửi qua đường bưu điện, kể cả ở các bang chiến trường quan trọng như Pennsylvania và Wisconsin. Ảnh CBC

Đối với hầu hết chúng ta, năm 2020 đã mang đến rất nhiều những trải nghiệm lần đầu tiên và những sự kiện chưa từng có tiền lệ, tất cả là do COVID-19. Cuộc bầu cử Tổng thống Mỹ năm nay cũng phải là ngoại lệ.

Đại dịch và những lo ngại xung quanh việc bỏ phiếu trực tiếp được cho là đang khiến nhiều người Mỹ bỏ phiếu qua thư hơn bao giờ hết.

Ở bang Wisconsin, số phiếu bầu qua thư nhiều hơn gấp năm lần so với con số năm 2016. Cho đến nay, bang North Carolina đã ghi nhận ​​gần gấp ba lần số phiếu bầu qua thư so với cuộc bầu cử cách đây 4 năm. Lần đầu tiên, cử tri ở nhiều bang có thể coi COVID-19 như một lý do để bỏ phiếu vắng mặt qua đường bưu điện, hoặc họ có thể chọn bỏ phiếu vắng mặt mà không cần đưa ra bất kỳ lý do nào.

Một nhân viên bộ phận bầu cử ở hạt Miami-Dade đang chuyển một giỏ phiếu bầu qua đường bưu điện lên một chiếc xe tải để vận chuyển đến văn phòng Bưu chính Hoa Kỳ tại thành phố Doral, bang Florida hôm 1/ 10 vừa qua. Ảnh CBC

Hơn hai chục bang cũng đã sửa đổi các quy tắc bỏ phiếu vắng mặt hoặc qua thư để đối phó với đại dịch, giúp việc bỏ phiếu qua đường bưu điện trở nên dễ dàng hơn. Điều này cho phép nhân viên bộ phận bầu cử tự động gửi phiếu bầu cho tất cả các cử tri đủ điều kiện - cho dù họ có yêu cầu hay không - đến việc kéo dài thời hạn nhận phiếu bầu qua thư.

Thêm một thực tế là mọi tiểu bang và trong một số trường hợp thì các quận trong các tiểu bang đó có các quy tắc khác nhau về việc xử lý và đếm các lá phiếu gửi qua thư. Vậy nên nhiều địa phương sẽ chưa có kết quả cuối cùng trong đêm bầu cử. Điều này sẽ dẫn đến một quá trình kiểm phiếu rất dài, kéo dài nhiều ngày hoặc thậm chí vài tuần.

Vậy những điều gì bạn cần biết về các cuộc bỏ phiếu qua thư?

Bỏ phiếu qua thư là gì?

Bản đồ phiếu bầu qua thư ở Mỹ. Ảnh CBC

"Bỏ phiếu qua thư" hay "bỏ phiếu qua đường bưu điện" là một thuật ngữ hơi mang tính khái quát. Ở Mỹ vào năm 2020, nó có thể rơi vào những khả năng sau đây:

Màu xanh: Các cử tri đã tự động gửi phiếu bầu qua thư

Màu xám: Cử tri có thể yêu cầu bỏ phiếu qua thư mà không có lý do

Màu đỏ: Cử tri có thể yêu cầu bỏ phiếu qua thư nhưng phải có một lý do hợp lệ

Năm tiểu bang cho phép bỏ phiếu phổ thông qua thư là Colorado, Hawaii, Oregon, Utah và Washington thường xuyên gửi phiếu bầu cho tất cả các cử tri đã đăng ký và đã làm như vậy từ trước khi dịch COVID-19 xuất hiện. Nhìn chung, đây là những tiểu bang có các phương pháp hay nhất về bỏ phiếu bằng thư nhờ kinh nghiệm xử lý các lá phiếu gửi bằng thư trong các kỳ bầu cử trước.

Bốn tiểu bang khác là California, Nevada, New Jersey và Vermont, cộng với Quận Columbia bắt đầu chuyển sang bỏ phiếu qua thư kể từ năm 2020 vì đại dịch và nhân viên bộ phận bầu cử sẽ tự động gửi phiếu bầu cho tất cả các cử tri đã đăng ký.

Chỉ có năm bang vẫn đang gây khó khăn cho cử tri khi bỏ phiếu qua đường bưu điện bằng cách yêu cầu cử tri phải nêu ra lý do chính đáng ngoại trừ dịch COVID-19. Năm bang đó là Indiana, Louisiana, Mississippi, Tennessee và Texas.

36 bang còn lại cho phép cử tri yêu cầu bỏ phiếu qua thư mà không cần lý do gì. Đây thường được gọi là bỏ phiếu vắng mặt. Tuy nhiên, cử tri phải chủ động yêu cầu quyền bỏ phiếu vắng mặt của họ.

Những tùy chọn khác của bỏ phiếu qua đường bưu điện

Mặc dù quy trình là một lá phiếu gửi bằng thư sẽ phải được gửi qua đường bưu điện, nhưng thực tế có một số cách khác nhau để gửi một lá phiếu qua thư. Chúng có thể bằng các cách như:

Gửi qua email

Phiếu bầu được thả vào hộp bỏ phiếu đã đăng ký hoặc được chứng nhận, một hộp giống hộp thư, được đặt ở đâu đó trong các tòa nhà hoặc những địa điểm công cộng, nơi cử tri có thể bỏ phiếu bầu của họ.

- Được trao tận tay cho nhân viên bộ phận bầu cử trong thời gian bỏ phiếu sớm.

- Được trao tận tay vào ngày bầu cử.

- Phiếu bầu qua thư được tính như thế nào?

- Đây là lúc mọi thứ bắt đầu trở nên phức tạp.

Một cử tri nhét lá phiếu của mình vào hộp bỏ phiếu chính thức vào ngày 20/10 tại thành phố Salt Lake, bang Utah. Ảnh CBC

Mỗi tiểu bang có bộ quy tắc riêng chi phối thời gian và cách thức xử lý, kiểm đếm các lá phiếu gửi qua thư. Thông thường, quy trình bắt đầu bằng việc xác minh chữ ký trên phong bì phiếu bầu với chữ ký trong hồ sơ để đảm bảo rằng nó trùng khớp. Tùy thuộc vào mỗi tiểu bang, quy trình đó có thể bắt đầu từ khoảng 3-29 ngày trước ngày bầu cử hoặc cho đến chính ngày bầu cử. Việc đếm chỉ có thể được thực hiện sau khi một lá phiếu được xác nhận hợp lệ.

Các nhân viên bộ phận bầu cử ở Maryland đeo khẩu trang và găng tay trong khi mở các lá phiếu gửi qua thư vào ngày 12/10 trong lần chuyển phiếu đầu tiên cho cuộc bầu cử năm 2020. Ảnh CBC

Và một lần nữa, các quy tắc xung quanh thời điểm có thể đếm phiếu bầu thay đổi tùy theo từng tiểu bang. Mặc dù không có bang nào công bố kết quả trước ngày bầu cử, đây là thời điểm một số bang quan trọng được phép bắt đầu kiểm phiếu bầu qua thư:

Arizona : 14 ngày trước ngày bầu cử.

Colorado : 15 ngày trước ngày bầu cử.

Florida : 22 ngày trước ngày bầu cử.

Georgia : 7 giờ sáng giờ địa phương vào ngày bầu cử.

Michigan : Trước khi các cuộc thăm dò kết thúc vào ngày bầu cử.

Minnesota : Sau khi các cuộc thăm dò kết thúc vào ngày bầu cử.

New Hampshire : Sau khi các cuộc thăm dò kết thúc vào ngày bầu cử.

Bắc Carolina : 14 ngày trước ngày bầu cử.

Ohio : Bất kỳ lúc nào trước ngày bầu cử.

Pennsylvania : 7 giờ sáng giờ địa phương vào ngày bầu cử.

Texas : Khi các cuộc bỏ phiếu mở vào ngày bầu cử.

Wisconsin : Sau khi các cuộc thăm dò mở vào ngày bầu cử.

Và một điều khác cần xem xét đó là cuộc đua vào Nhà Trắng này được coi là vụ kiện tụng nhiều nhất trong lịch sử Mỹ, phần lớn là do số lượng phiếu bầu qua đường bưu điện và phiếu bầu cử vắng mặt tăng lên.

Giáo sư Justin Levitt của Trường Luật Loyola, một cựu quan chức bầu cử của Bộ Tư pháp Mỹ cho biết khoảng 260 vụ kiện đã phát sinh do dịch bệnh tác động đến quá trình bỏ phiếu. Ủy ban Quốc gia Đảng Cộng hòa cho biết họ liên quan đến hơn 40 vụ kiện và một trang web do một luật sư chính của Đảng Dân chủ điều hành liệt kê các vụ việc ở khoảng 15 bang.

Những bang nào cho phép đếm những lá phiếu nhận được sau ngày bầu cử?

22 tiểu bang cộng với Đặc khu Columbia sẽ đếm các lá phiếu gửi qua thư nhận được sau ngày bầu cử, miễn là chúng được đóng dấu bưu điện muộn nhất vào ngày 3/11. Một số tiểu bang đã thực hiện các thay đổi đối với luật thông thường của họ để phục vụ cho cuộc bầu cử năm 2020 vì dịch COVID -19 và dự đoán số lượng lớn các lá phiếu gửi qua thư.

Các bang chiến trường quan trọng sẽ tính các phiếu bầu nhận được sau ngày 3/11 bao gồm Pennsylvania, Minnesota, North Carolina và Texas.

28 tiểu bang khác sẽ không chấp nhận bất kỳ lá phiếu gửi bằng thư nào đến sau ngày 3/11, bất kể ngày chúng được đóng dấu bưu điện là ngày nào chăng nữa.

Thu thập phiếu bầu

Việc thu thập lá phiếu đã tồn tại trong nhiều thập kỷ và là hợp pháp ở 26 bang. Về cơ bản, điều đó có nghĩa là người khác có thể thu thập lá phiếu của cử tri vắng mặt và chuyển nó đến địa điểm tập kết phiếu bầu chính thức.

Ban đầu, chỉ có thành viên gia đình của cử tri mới có quyền chuyển lá phiếu của họ theo luật, nhưng ở một số tiểu bang, điều đó đã được mở rộng để cho phép bất kỳ ai cũng có thể thu thập phiếu bầu. Khoảng mười bang giới hạn số lượng lá phiếu mà một người có thể thu thập thay mặt cho những người khác. Các đảng đã sử dụng nó để khuyến khích những người không thể đến điểm bỏ phiếu hoặc đến hộp thư để bỏ phiếu, có thể nhờ người khác giúp mình.

Một lá phiếu ở Sacramento, California, cho thấy phần mà cử tri sẽ phải ủy quyền cho người khác ký gửi thay cho họ. Việc cho phép người khác thu thập lá phiếu của cử tri vắng mặt và chuyển nó đến địa điểm gửi chính thức được gọi là thu thập lá phiếu hợp lệ. Ảnh CBC

Tại sao việc thu thập lá phiếu là một chủ đề nóng trong năm 2020? Ở bang California, Đảng Cộng hòa của bang đã sử dụng khái niệm này để thiết lập các "hộp bỏ phiếu" trái phép, nơi mọi người có thể bỏ phiếu bầu của họ. Các quan chức tiểu bang cho biết chúng là bất hợp pháp và yêu cầu gỡ bỏ chúng trước ngày 15/ 10. Đảng Cộng hòa bang California từ chối, với lý do luật hợp pháp hóa việc thu thập phiếu bầu ở bang này.

Tuy nhiên, đến ngày 16/10, Đảng Cộng hòa xác nhận họ đã bỏ những chiếc hộp được dán nhãn "hộp bỏ phiếu chính thức" không đúng cách, nhưng cho biết họ sẽ thay đổi cách dán nhãn của những chiếc hộp để tránh gây nhầm lẫn và tiếp tục sử dụng chúng theo quy định thu thập phiếu bầu của bang.

Vào ngày 18/10, một thùng bỏ phiếu chính thức đã bị đốt ở thành phố Los Angeles, và có tới một trăm lá phiếu đã bị thiêu hủy. Vụ việc đang được điều tra.

Bức ảnh này từ một video được cung cấp bởi chi nhánh địa phương của hãng tin ABC ở Los Angeles cho thấy một hộp bỏ phiếu chính thức vào ngày 19/10 sau khi nó bị phóng hỏa ở Baldwin Park, California. Ảnh CBC

Việc đếm phiếu sẽ mất bao lâu?

Nhiều trường hợp, người chiến thắng có thể nhanh chóng xuất hiện trong đêm bầu cử, sự gia tăng số phiếu bầu qua thư do đại dịch được cho là sẽ đẩy lùi việc công bố kết quả ở nhiều bang quan trọng.

New York Times đã hỏi các quan chức ở mọi tiểu bang và Đặc khu Columbia về quy trình báo cáo của mỗi bang và tỷ lệ phiếu bầu mà họ mong đợi sẽ được tính vào trưa thứ Tư, ngày 4/11. Và đây là những gì họ mong đợi:

Nhiều bang sẽ không có kết quả hoàn chỉnh trong đêm bầu cử

Ngay cả khi các phiếu bầu sớm và trực tiếp được kiểm, một số lượng đáng kể phiếu bầu vẫn có thể còn sót lại. Chỉ có tám bang dự kiến ​​có ít nhất 98% kết quả không chính thức được báo cáo vào trưa ngày hôm sau cuộc bầu cử, tức là ngày 4/11 theo giờ địa phương. 22 tiểu bang và Đặc khu Columbia cho phép các lá phiếu có dấu bưu điện đến sau Ngày Bầu cử, vì vậy thời gian sẽ phụ thuộc vào thời điểm cử tri bỏ phiếu.

Việc gia tăng bỏ phiếu qua thư cũng có thể dẫn đến nhiều phiếu bầu tạm thời hơn, làm tăng số phiếu được kiểm sau đó. Ở nhiều tiểu bang, những cử tri có đủ tư cách bỏ phiếu có thể bỏ một lá phiếu tạm thời, được để riêng và những phiếu này chỉ được tính khi cử tri xác nhận đầy đủ thông tin trên phiếu bầu.

Thông thường số lượng phiếu bầu tạm thời không đáng kể, nhưng có bằng chứng từ việc bỏ phiếu sớm cho thấy cuộc bầu cử này có thể khác. Một số cử tri ở ít nhất 22 bang được yêu cầu bỏ phiếu tạm thời nếu ban đầu họ muốn bỏ phiếu qua thư nhưng sau lại thay đổi quyết định đi bỏ phiếu trực tiếp. Việc bỏ phiếu tạm thời có thể làm chậm thời gian kiểm phiếu tại các phòng phiếu, và những lá phiếu tạm thời đó thường được xem xét và kiểm đếm sau cùng.

Đảng Cộng hòa hay Đảng Dân chủ được lợi khi cử tri bỏ phiếu qua đường bưu điện?

Tại Mỹ, cuộc khủng hoảng COVID-19 đã trở thành một cuộc tranh luận gay gắt về tính hiệu quả của việc bỏ phiếu bằng thư bỗng chuyển hướng thành tâm điểm chính trị. Đảng Cộng hòa, do Tổng thống Donald Trump lãnh đạo, một lần nữa cảnh báo rằng việc sử dụng các lá phiếu gửi qua thư có thể mang lại lợi thế cho Đảng Dân chủ trong cuộc bầu cử vào tháng 11. Hiện nay, hai nghiên cứu độc lập cho thấy có rất ít bằng chứng lịch sử chứng minh cho nỗi sợ hãi đó. Nhưng các nhà khoa học cảnh báo rằng việc bỏ phiếu qua đường bưu điện là một vấn đề đảng phái, đảng Cộng hòa có thể mất phiếu bầu qua đường bưu điện và có lợi cho đảng Dân chủ giữa một mùa bầu cử căng thẳng với những tác động sẵn có từ đại dịch.

Kể từ năm 2000, một số tiểu bang hầu như chỉ chuyển sang bỏ phiếu qua thư, bao gồm Oregon, Washington, Utah, Colorado và Hawaii. Hầu hết các nhà nghiên cứu đã xem xét các động thái này để xem liệu những lá phiếu bầu qua thư có dẫn đến sự gia tăng sự của cử tri hay không.

Cạnh tranh giữa hai đảng về việc mở rộng thời hạn tính phiếu bầu gửi qua đường bưu điện

Ngày 26/10, Tòa án Tối cao đã ra phán quyết từ chối đề nghị của đảng Dân chủ gia hạn thời gian tính phiếu đối với các phiếu bầu được gửi qua đường bưu điện tại bang Wisconsin.

Phán quyết trên được đưa ra với tỷ lệ 5 phiếu thuận và 3 phiếu chống, theo đó chỉ cho phép kiểm các lá phiếu được gửi qua đường bưu điện tại bang Wisconsin nếu chúng tới tay các quan chức bầu cử trước hoặc trong ngày bầu cử 3/11. Trước đó, đảng Dân chủ tại bang này đã yêu cầu tòa án cho phép kiểm các lá phiếu đến muộn tối đa 6 ngày sau ngày bầu cử nếu chúng được đóng dấu bưu điện trước hoặc trong ngày 3/11.

Phản ứng trước quyết định trên, Thẩm phán Elena Kagan cùng với hai thẩm phán có quan điểm cấp tiến khác của tòa án, cho rằng phán quyết trên có nguy cơ tước quyền của các cử tri ở Wisconsin.

Đây được xem là một thắng lợi của phe Cộng hòa và chiến dịch tái tranh cử của đương kim Tổng thống Donald Trump nhằm ngăn cản phe Dân chủ và nhóm vận động tranh cử của ứng cử viên Joe Biden trong việc kéo dài thời gian tính phiếu bầu cử gửi qua đường bưu điện, vốn được xem như một ưu thế đáng kể cho cơ hội của ông Biden đối với cuộc đua vào Nhà Trắng năm nay.

Liệu những lá phiếu bầu qua đường bưu điện có phải là lá bài quyết định lợi thế ở những bang chiến trường đối với hai cử tri hay không? Chúng ta sẽ phải tiếp tục chờ thêm khoảng một tuần nữa, sau khi những lá phiếu qua đường bưu điện được tập hợp và kiểm định, mới có thể biết chính xác ai sẽ lãnh đạo nước Mỹ trong nhiệm kỳ tới.

* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online và VTVGo!