Giữ vị trí CEO Star Telecom (tên thương hiệu là Unitel) trong 4 năm, đưa doanh nghiệp số 1 thị trường viễn thông trở thành một doanh nghiệp số, đóng góp lớn vào việc xây dựng kinh tế và xã hội của Lào, ông Lưu Mạnh Hà vừa trở về Việt Nam nhận nhiệm vụ mới – Trưởng ban Đầu tư Tập đoàn Công nghiệp - Viễn thông Quân đội (Viettel). Dù vậy, Chính phủ Lào đã trân trọng trao tặng Huân chương Hữu nghị cho người bạn cũ ngay tại Việt Nam.
Đón nhận Huân chương Hữu nghị do nhà nước Lào trao tặng, ông có suy nghĩ gì?
Khi nghe tin được nhận huân chương dù đã kết thúc nhiệm kỳ, trở về Việt Nam chứ không còn ở Lào, tôi rất bất ngờ và cảm động. Tôi cũng đóng góp một phần vào công cuộc phát triển đất nước Lào cũng như xây dựng tình hữu nghị giữa 2 đất nước, nhưng đó là việc bình thường, là trách nhiệm của một người lính Viettel khi được giao nhiệm vụ.
Tôi vô cùng biết ơn Nhà nước, Đảng và Chính phủ, đặc biệt là Bộ Công nghệ và Truyền thông, Bộ Quốc phòng Lào cũng như cá nhân đồng chí lãnh đạo đã đề xuất.
Tôi cũng hiểu huân chương này là phần thưởng cho cả đơn vị vì thành tích không phải là của cá nhân tôi. Có nhiều người xứng đáng, đóng góp lớn và tôi chỉ là một trong những cá nhân tham gia thôi.
Cảm động hơn nữa là đúng ra tôi phải sang Lào nhận Huân chương, nhưng lần này có đoàn công tác của Bộ Công nghệ và Truyền thông Lào ở Việt Nam, đồng chí Bộ trưởng cùng đoàn sẽ mang Huân chương về đây trao tặng tại nhà khách Chính phủ sau buổi hội đàm giữa 2 bộ trưởng.
Thông thường những lần trao tặng như vậy là trao huân chương tập thể, vậy mà lần này chỉ có cá nhân tôi, chưa từng có tiền lệ nên tôi vô cùng tự hào.
Là 1 trong 3 chuyên gia đầu tiên của Viettel được cử sang Lào để hỗ trợ LAT triển khai mạng lưới để chuẩn bị hình thành liên doanh. Khi đó, ấn tượng của ông về nước Lào ra sao? Suy nghĩ của ông về việc đầu tư sang Lào của Viettel lúc ấy?
Tôi vẫn nói với mọi người rằng lúc đấy đến với Lào là một cái duyên.
Năm 2006, Lào có một nhà mạng thuộc quân đội, đang gặp rất nhiều khó khăn do chưa có kinh nghiệm về kỹ thuật, mạng nghẽn liên tục. Tập đoàn Viettel cử 1 đoàn những kỹ sư đầu ngành sang hỗ trợ các biện pháp kỹ thuật, nâng cao chất lượng, đồng thời cũng qua đó tìm hiểu cơ hội hợp tác giữa 2 nước.
Đoàn kỹ sư chúng tôi gồm 3 anh em đến Lào, ngày càng bén duyên và Unitel đã ra đời.
Tôi không nghĩ sẽ có ngày quay lại Lào làm việc. Nhưng đúng 12 năm sau, tôi đã quay lại Lào ở một cương vị khác, cương vị dẫn dắt con tàu. Quan niệm của tôi là vạn sự tùy duyên. Khi quay lại, tôi thấy đất nước Lào không thay đổi nhiều, mọi thứ vẫn giữ nguyên - từ cảnh vật đến bạn bè thân thiết, những người từng làm việc cùng. Kỷ niệm ùa về khiến tôi thấy rất thân thương, chung thủy, như thể mình đã ở đó rất lâu rồi. Cứ như nước Lào không chịu ảnh hưởng bởi thời gian vậy.
Ở một nơi mà nhịp sống chậm như thế cũng có những cái hay của nó, bởi vì những giá trị truyền thống luôn được duy trì, cảm giác cuộc sống thật bình yên và hạnh phúc. Tôi nghĩ nếu khảo sát thì người Lào là những người hạnh phúc nhất thế giới.
Tôi vốn thấm nhuần văn hóa Viettel, thích nghi nhanh và sức mạnh cạnh tranh nên chỗ nào cũng hợp cả. Nhanh cũng hợp, chậm cũng hợp.
Trong hành trình của ông với Unitel, thị trường viễn thông Lào có diễn biến như thế nào? Unitel đã có những thay đổi gì nổi bật trong giai đoạn đó?
Tôi may mắn được kế thừa Unitel ở giai đoạn tương đối chín muồi về đoàn kết nội bộ, kết quả kinh doanh, thị phần số 1, bộ máy xây dựng rất vững chắc. Tất nhiên không thể nói những năm ở Lào là mình "ăn sẵn" được, vì có những điều cần thay đổi, mình phải làm.
Unitel đã thay đổi từng ngày, hình thành một diện mạo mới, không còn là một nhà mạng viễn thông thuần túy mà trở thành một công ty công nghệ đi đầu trong việc phát triển ứng dụng công nghệ thông tin như Chính phủ điện tử, giáo dục thông minh, y tế thông minh, nông nghiệp thông minh.
Trong 10 năm tiếp theo, Unitel tiếp tục phấn đấu luôn là công ty công nghệ hàng đầu, mang đến những công nghệ mới nhất như AI, IoT… và tiên phong trong chuyển đổi số, hướng tới xây dựng xã hội 4.0, đưa công nghệ vào mọi ngóc ngách của đời sống.
Công ty cũng hướng tới xây dựng hệ sinh thái, tham gia vào nhiều lĩnh vực của xã hội như mobile money, các dịch vụ số, thương mại điện tử và tích cực hỗ trợ cho các startup công nghệ.
Unitel đã không còn là công ty viễn thông như hồi xưa. Những anh em đồng nghiệp người Việt Nam và Lào cũng thay đổi thường xuyên từng ngày. Tôi thấy họ đã trở thành những phiên bản tốt hơn hẳn so với trước đây của chính họ.
Ở một đất nước mà mọi thứ rất truyền thống như vậy thì việc phát triển những cái mới như ông vừa nói có khó hay không?
Cũng khó mà cũng dễ.
Nó khó bởi vì nhịp sống diễn ra chậm nên khi đưa những thứ mới mẻ vào sẽ mất nhiều thời gian hơn và mình phải kiên nhẫn hơn, dành nhiều tâm huyết hơn. Dễ, là ít người làm nên gần như những gì Unitel làm đều là tiên phong. Sau đó, các đối thủ sẽ lặng lẽ đi theo.
Trong 3 năm qua, chúng tôi có một khẩu hiệu là: "Đổi mới, bứt phá và tiên phong".
Đổi mới tức là ngày hôm qua đã tốt rồi thì ngày hôm nay tốt hơn ngày hôm qua. Cái gì đúng trong ngày hôm qua nhưng không còn đúng trong hôm nay thì ngày mai hãy làm khác đi.
Tiên phong tức là trong mọi lĩnh vực mình phải luôn đi trước đi đầu.
Còn bứt phá, đó là tiên phong đi trước, vượt xa hẳn các đối thủ đang cùng đường đua.
Giờ đây ở Lào không còn ai "lăn tăn" hỏi "Doanh nghiệp nào ở vị trí số 1 trên mọi phương diện nữa" bởi vì Unitel đã bứt phá rất xa rồi. Trong lĩnh vực công nghệ, những doanh nghiệp chuyển đổi chậm và đi sau thì sẽ không có gì cả, khi mà người đi trước đã chiếm lĩnh thị phần rồi.
Ông có suy nghĩ gì về trách nhiệm của doanh nghiệp viễn thông số 1?
Doanh nghiệp nào cũng thế thôi, không kể số 1 hay số 2 thì đều phải có trách nhiệm với xã hội. Unitel đứng số 1 trong nhiều lĩnh vực. Xét về doanh thu và đóng góp thuế thì Unitel đứng sau một công ty bia ở Lào, còn trong ngành viễn thông thì là doanh nghiệp lớn nhất.
Unitel có đặc thù là 1 doanh nghiệp viễn thông công nghệ thông tin đang kinh doanh ở một đất nước mà mức độ trưởng thành công nghệ còn thấp. Do đó, trách nhiệm của công ty là góp phần thay đổi hình ảnh này cho đất nước mà mình đang sống và làm việc. Mình là con chim đầu đàn dẫn dắt đoàn tàu đang đi chậm, mình phải nỗ lực hơn bình thường.
Với Việt Nam, Lào là quốc gia có mối quan hệ đặc biệt lâu dài và quan trọng. Khi ở vị trí đứng đầu một doanh nghiệp lớn đóng vai trò quan trọng trong mối quan hệ hữu nghị Việt – Lào, ông cùng với các đồng nghiệp của mình tại Unitel đã có những hoạt động gì đóng góp cho mối quan hệ đặc biệt đó?
Unitel là liên doanh giữa Lào và Việt Nam nên mang sứ mệnh góp phần xây dựng mối quan hệ hợp tác hữu nghị giữa 2 nước. Unitel là đại sứ của một tình bạn vĩ đại giữa 2 nước.
Những năm qua, Lào gặp nhiều khó khăn. Lạm phát rất cao, xăng dầu không có mà mua, đồng tiền của Lào mất giá liên tục trong khi họ đến kỳ trả nợ vốn vay nước ngoài. Sau đó thì đại dịch Covid. Tôi hay nói đùa, không biết duyên số thế nào mà những năm mình ở Lào là giai đoạn khó khăn nhất trong 40 năm qua của một nền kinh tế.
Trong bối cảnh đó, Unitel tham gia rất nhiều hoạt động xã hội như đóng góp quỹ phòng chống dịch, xây dựng các giải pháp công nghệ thông tin để quản lý đăng ký tiêm vacxin, quản lý đăng ký thông tin dịch bệnh, công cụ giáo dục từ xa… Chúng tôi gần như miễn phí dịch vụ viễn thông cho các bác sỹ tham gia cái phòng chống dịch và lực lượng giáo viên dạy online, các gói giảm giá cho học sinh sinh viên để học online từ xa.
Giai đoạn Covid chính là lúc Unitel thể hiện trách nhiệm với cộng đồng và xã hội nhiều nhất. Khi đại dịch lan rộng và diễn biến phức tạp như thế, không có công nghệ không thể nào làm được. Cũng may mắn, công tác chống dịch của Lào rất ổn, tỉ lệ tử vong thấp nhất thế giới có phần nào đóng góp của Unitel.
* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online và VTVGo!