Quy luật bão thay đổi - mưa lớn cực đoan
Năm 2025 được ghi nhận là một năm thiên tai phức tạp, khi nhiều hình thái nguy hiểm xuất hiện trên phạm vi rộng, nối tiếp và chồng lấn: bão - mưa lớn diện rộng - lũ lụt, kèm lũ quét và sạt lở đất.
Số liệu đến hết tháng 11/2025 cho thấy Biển Đông ghi nhận 21 cơn bão và áp thấp nhiệt đới (15 bão, 6 áp thấp nhiệt đới). Cùng với tần suất dày, tính chất đáng chú ý là bão có xu hướng bất thường, tạo áp lực lớn cho công tác theo dõi và dự báo trong mùa mưa bão.
Theo PGS.TS Phạm Thị Thanh Ngà - Viện trưởng Viện Khoa học Khí tượng thủy văn và Biến đổi khí hậu: "Trong năm 2025, tình hình thiên tai diễn ra khá khốc liệt, rất nhiều hiện tượng thời tiết cực đoan có đến 20/22 loại hình thiên tai đã xảy ra từ đầu năm đến nay. Quy luật hoạt động của Bão cũng thay đổi, lượng bão đổ dồn dập vào nửa cuối mùa và mưa đi kèm bão rất lớn". Nhận định này cho thấy tính "phức tạp" của năm 2025 không chỉ nằm ở số lượng, mà ở sự thay đổi của quy luật hoạt động và mức độ cực đoan đi kèm.
Hệ quả thể hiện rõ trên các tuyến sông. Năm 2025 ghi nhận tình trạng lũ lụt nghiêm trọng trên diện rộng; chưa từng có năm nào lũ đặc biệt lớn, lũ lịch sử cùng xuất hiện trong một năm tại 20 con sông. Đáng chú ý, trận lũ lụt lịch sử tại Phú Yên (nay là khu vực phía Đông tỉnh Đắk Lắk) được đánh giá vượt qua đỉnh lũ lịch sử năm 1993 trên lưu vực sông Ba.
Thiệt hại tính đến ngày 8/12/2025 cho thấy mức độ nặng nề: 420 người chết và mất tích, 730 người bị thương; gần 4.200 nhà sập, trôi; 348.000 nhà hư hỏng, tốc mái; hơn 541.000ha lúa, hoa màu và 298.000ha cây trồng khác ngập úng. Thiệt hại kinh tế ước trên 99.469 tỷ đồng, cao hơn 1,1 lần so với cùng kỳ năm 2024.
Nâng cao năng lực chống chịu, cảnh báo sớm thiên tai
Trước các con số thiệt hại, trọng tâm được đặt vào năng lực chống chịu và hiệu quả ứng phó, nhất là ở cấp cơ sở - nơi trực tiếp tổ chức cảnh báo, sơ tán, cứu hộ, bảo đảm an toàn dân sinh và duy trì sản xuất trong điều kiện rủi ro chồng lấn.
Ông Nguyễn Trường Sơn - Phó Cục trưởng Cục Quản lý Đê điều và Phòng chống thiên tai nhấn mạnh: "Các con số cho thấy yêu cầu cấp thiết phải nâng cao năng lực chống chịu và ứng phó hiệu quả hơn; vai trò chủ động của địa phương, đặc biệt cấp cơ sở, ngày càng quan trọng".
Thực tiễn tại các địa phương thường xuyên chịu thiên tai cho thấy hướng đi dựa trên kinh nghiệm triển khai và mô hình cụ thể. Nhiều địa phương như Lào Cai, Tuyên Quang, Lai Châu, Sơn La, Nghệ An, Hà Tĩnh và Thanh Hóa đã chia sẻ kinh nghiệm, mô hình hiệu quả trong cảnh báo sớm, quản lý rủi ro và thích ứng khí hậu. Cùng với đó, các tổ chức phi chính phủ, viện nghiên cứu và trường đại học đóng góp nhiều góc nhìn chuyên môn, giúp tăng cường kết nối giữa các bên - một yêu cầu quan trọng khi rủi ro diễn ra trên diện rộng, vượt ranh giới địa phương.
Theo nhận định của các chuyên gia tháng 1-2/2026, miền Bắc có thể chịu ảnh hưởng của các đợt không khí lạnh mạnh, có thể gây rét đậm, rét hại trên diện rộng, đề phòng sương muối và băng giá ở vùng núi phía Bắc; trong khi cao nguyên Trung Bộ và Nam Bộ có thể xuất hiện mưa trái mùa trong mùa khô. Khu vực Trung và Nam Trung Bộ trong tháng 12 có thể xuất hiện 1-2 đợt mưa vừa đến mưa to trên diện rộng, cần đề phòng nguy cơ lũ quét và sạt lở đất.
Bình luận (0)