Thổ Nhĩ Kỳ phát lệnh bắt giữ Thủ tướng Israel Netanyahu

Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu (Ảnh: Anadolu)

Lệnh bắt giữ được ban hành với các cáo buộc "tội ác chống lại loài người" và "tội diệt chủng" liên quan đến chiến dịch quân sự của Israel tại Dải Gaza và vụ tấn công tàu cứu trợ quốc tế Global Sumud Flotilla hồi tháng 10 vừa qua.

Theo thông báo của công tố viên, kết quả điều tra cho thấy các hành động mang tính hệ thống của Israel tại Gaza đã gây ra hàng nghìn cái chết, trong đó có phụ nữ và trẻ em, hàng nghìn người bị thương, và nhiều khu dân cư bị tàn phá hoàn toàn, không thể sử dụng.

Văn phòng Công tố nhắc lại nhiều vụ việc cụ thể, trong đó có vụ bé gái 6 tuổi người Palestine Hind Rajab bị bắn 335 phát đạn vào ngày 29/1/2024; vụ tấn công Bệnh viện Baptist Al-Ahli ngày 17/10/2023 khiến 500 người thiệt mạng; vụ phá hủy thiết bị y tế ngày 29/2/2024 và vụ ném bom Bệnh viện Hữu nghị Thổ Nhĩ Kỳ - Palestine ngày 21/3/2025. Ngoài ra, các cơ sở y tế khác cũng bị tấn công, trong khi Gaza bị phong tỏa hoàn toàn, khiến nạn nhân không thể tiếp cận viện trợ nhân đạo.

Công tố Istanbul cho biết các nhà hoạt động quốc tế trên tàu Global Sumud Flotilla, khi đang hướng đến Gaza để chuyển hàng cứu trợ, đã bị hải quân Israel tấn công trên vùng biển quốc tế. Sau vụ việc, Thổ Nhĩ Kỳ tiến hành điều tra theo quy định của Bộ luật Hình sự Thổ Nhĩ Kỳ và Công ước Liên hợp quốc về Luật Biển, với các tội danh tra tấn, cướp tài sản nghiêm trọng, phá hoại tài sản, tước đoạt tự do và chiếm giữ phương tiện vận tải…

Những người sống sót sau vụ tấn công được đưa tới Thổ Nhĩ Kỳ trong tháng 10 để giám định y tế và tâm lý. Kết quả điều tra, cùng lời khai của nạn nhân, đã được gửi lên cơ quan công tố. Sau khi xem xét bằng chứng, công tố kết luận rằng "các quan chức cấp cao của Nhà nước Israel chịu trách nhiệm hình sự đối với các hành vi diệt chủng và tội ác chống loài người tại Gaza cũng như đối với vụ tấn công tàu cứu trợ".

Trên cơ sở đó, Tòa án Hình sự Hòa bình Istanbul đã phát lệnh bắt giữ 37 nghi phạm, gồm Thủ tướng Benjamin Netanyahu, Bộ trưởng Quốc phòng Israel Yisrael Katz, Bộ trưởng An ninh Quốc gia Itamar Ben-Gvir, Tổng Tham mưu trưởng Eyal Zamir và Tư lệnh Hải quân David Saar Salama, theo các điều 76 và 77 của Bộ luật Hình sự Thổ Nhĩ Kỳ.

Chính phủ Israel ngay lập tức phản đối, gọi đây là "một chiêu trò chính trị", trong khi phong trào Hamas hoan nghênh động thái này, cho rằng đó là hành động chính nghĩa thể hiện lập trường nhân đạo của nhân dân và lãnh đạo Thổ Nhĩ Kỳ.

Động thái của Ankara diễn ra gần 1 năm sau khi Tòa án Hình sự Quốc tế (ICC) phát lệnh bắt giữ ông Netanyahu và cựu Bộ trưởng Quốc phòng Yoav Gallant vì cáo buộc phạm tội ác chiến tranh. Năm 2024, Thổ Nhĩ Kỳ cũng tham gia vụ kiện của Nam Phi tại Tòa án Công lý Quốc tế (ICJ) cáo buộc Israel phạm tội diệt chủng ở Gaza.

Văn phòng Công tố Istanbul khẳng định cuộc điều tra "đang được tiến hành kỹ lưỡng và toàn diện" nhằm làm rõ toàn bộ trách nhiệm hình sự của các cá nhân liên quan.