Từ nhiều năm nay, tại những điểm nóng buôn lậu qua biên giới phía Bắc như Lạng Sơn hay Quảng Ninh, hàng hóa vẫn được tuồn vào Việt Nam qua đường tiểu ngạch. Không thể không ghi nhận việc ra quân, tổ chức ngăn chặn tình trạng này của nhiều lực lượng chức năng, song hàng lậu vẫn được âm thầm thu gom từ khu vực biên giới chuyển sâu vào nội địa. Công tác kiểm tra bắt giữ hàng lậu đã khó nhưng quá trình xử lý hàng lậu hiện cũng đang gặp nhiều bất cập.
Từ ngày 18/5/2015, Bộ Tài chính, Bộ Công Thương, Bộ Công an, Bộ Quốc phòng đã ký Thông tư liên tịch số 64/2015/TTLT quy định chế độ hóa đơn, chứng từ đối với hàng hóa nhập khẩu lưu thông trên thị trường. Trong đó, Thông tư này đã quy định rõ về những hàng hóa được gọi là hàng lậu, đồng thời đưa ra hình thức bổ sung nhằm ngăn chặn tình trạng buôn bán hàng lậu, ngoài xử phạt hành chính.
Ông Nguyễn Văn Cẩn – Chánh văn phòng thường trực Ban chỉ đạo 389 quốc gia cho biết: “Hàng đã có nguồn gốc nước ngoài khi doanh nghiệp mua gom phải có bảng kê bằng hồ sơ hải quan chứ không phải bảng kê để hợp thức hóa hàng trôi nổi. Theo đó, cơ quan chức năng điều tra khi đủ cơ sở căn cứ đó là hàng buôn lậu, vận chuyển trái phép qua biên giới thì ngoài tịch thu hàng hóa, các chủ hàng có thể sẽ bị xem xét trách nhiệm hình sự theo trị giá lô hàng”.
Tuy nhiên, trên thực tế, dù hàng đã được xác định là hàng lậu nhưng cũng khó để cơ quan chức năng tịch thu. Bên cạnh đó, hình thức tịch thu hàng lậu cũng không được thống nhất sử dụng ở các địa phương.
"Khi văn bản mới ra, quá trình thực hiện của một số địa phương chưa thống nhất. Chẳng hạn khi hàng hóa có xuất trình hóa đơn hàng nhưng bị xác định là không hợp lệ, có địa phương sẽ xử phạt hành chính và trả lại hàng, có địa phương sẽ tịch thu và xử lý theo quy định pháp luật. Hiện tượng này đang được chấn chỉnh lại để các cơ quan chức năng xử lý thống nhất, tránh bỏ lọt hoặc xử lý không đúng, chưa phù hợp với Thông tư liên tịch", ông Nguyễn Văn Cẩn khẳng định.
Có thể thấy, quy định của pháp luật đã đủ để xử lý nghiêm những hành vi buôn lậu hàng nhập lậu. Tuy nhiên, một phần nguyên nhân khiến hàng hóa lậu vẫn hoành hành là bởi còn những đơn vị chức năng đã áp dụng sai những quy định này.
Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam tại TV Online!