Từ bao đời nay, đòn gánh được người nông dân Việt Nam sử dụng làm phương tiện vận chuyển các sản vật nông nghiệp, theo chân họ lên thành thị mưu sinh, kiếm sống.
"Bà bán hàng rong mang trên vai một vật lãng mạn nhất phương Đông - cái đòn gánh. Bà nhẹ nhàng nhún nhảy bên phải, bên trái, đi ra khỏi ngõ" - nhà văn Mỹ Edith Shillue đã từng dành những lời trầm trồ như vậy cho gánh hàng rong trên phố. Có vẻ như với người phương Tây, phụ nữ Việt Nam mưu sinh cùng chiếc đòn gánh trông mới thật nữ tính và duyên dáng.
Gánh nặng vài chục kg treo trên hai đầu đòn gánh trở nên thật nhẹ nhàng nhờ những động tác mềm mại, dẻo dai và linh hoạt của người phụ nữ. Ta như thấy phảng phất trong những dáng hình ấy nếp sinh hoạt quen thuộc của cư dân lao động vùng nông thôn, nổi bật là hình ảnh các mẹ, các chị nối đuôi nhau gánh lúa ngoài đồng.
Đòn gánh được làm từ một thứ vật liệu vốn là biểu tượng của nền nông nghiệp lúa nước Việt Nam: cây tre, nhờ vậy mà gánh mưu sinh dù nặng đến mấy, nó vẫn trụ vững trên vai người phụ nữ. Từ nông thôn, đòn gánh theo chân các mẹ, các chị len lỏi khắp các hang cùng ngõ hẻm chốn thành thị. Bao lo toan chất chứa trong mỗi gánh hàng là bấy nhiêu tâm sự dồn nén của người trong cuộc.
* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online!