Ma túy đá hay còn được gọi là "hàng đá", "chấm đá" hay "meth" – là một loại ma túy tổng hợp dạng tinh thể màu trắng, có chứa chất methamphetamine và amphethamine. Chỉ tính riêng ở Mỹ, ma túy đá đã lia lưỡi hái tử thần trên một nửa đất nước khi cướp đi hàng triệu sinh mạng do sử dụng thuốc quá liều.
Thị trường hàng tỷ USD từ ma túy đá
400kg ma túy dạng đá có giá trị lên tới 210 triệu đô la Mỹ vừa bị cảnh sát Australia thu giữ hôm 30/10. Số ma túy này được giấu trong lô hàng tương ớt dạng chai, được vận chuyển theo đường hàng không từ Mỹ đến Sydney hồi giữa tháng này. Vụ bắt giữ này đã ngăn chặn hơn 4 triệu liều ma túy đá trước khi chúng được bán đến tay các "con nghiện". Trước đó hồi tháng 6, giới chức nước này cũng thu giữ lượng ma túy đá lớn nhất từ trước đến nay, với số lượng lên tới 1,6 tấn, giấu trong lô hàng loa âm thanh nổi, vận chuyển từ Thái Lan.
Cảnh sát Australia thu giữ 1,6 tấn ma túy đá từ Thái Lan (CNN)
Và điều đáng buồn, Australia không chỉ là một trong những nơi tiêu thụ ma túy đá nhiều nhất thế giới, mà đây còn là điểm trung chuyển ma túy đá đến nhiều quốc gia khác.
Nằm sâu trong những khu rừng ở tỉnh Chiang Mai, miền bắc Thái Lan, những lán bạt được dựng lên tạm bợ để dễ bề thu dọn nếu có sự xuất hiện của lực lượng tuần tra. Được chiết xuất hoàn toàn từ các chất hóa học, nên ma túy đá không tốn thời gian để sản xuất như cocaine hay heroin, cũng không tốn diện tích trồng như cần sa. Trong trường hợp bị phát hiện, những kẻ sản xuất ma túy đá sẵn sàng dỡ hoặc đốt các lán bạt để phi tang chứng cứ. Vậy nên cứ nhắc tới khu vực "Tam giác vàng" là người ta đã cảm thấy lạnh gáy bởi những cái chết thiên biến vạn hóa từ đây mà ra.
CNN trích lời các chuyên gia nhận định rằng sự bùng nổ trong ngành công nghiệp sản xuất và phân phối ma túy đá ở Đông Nam Á là kết quả của nhiều yếu tố, bao gồm cả sự trỗi dậy của những nhóm tội phạm xuyên quốc gia. Theo ông Jeremy Douglas, đại diện Văn phòng Liên hợp quốc về chống ma túy và tội phạm khu vực Đông Nam Á và Thái Bình Dương, những năm 70, 80 của thế kỷ trước, các băng đảng ma túy tập trung trồng thuốc phiện và sản xuất heroin, nhưng sau đó đã chuyển sang sản xuất ma túy tổng hợp sau khi nhận ra chúng dễ sản xuất hơn và sinh lãi nhiều hơn.
Ma túy đá còn được gọi là "con gà đẻ trứng vàng" của giới tội phạm. Bởi lợi nhuận chúng có thể thu được lên tới hàng tỷ USD. Văn phòng Liên hợp quốc về chống ma túy và tội phạm công bố báo cáo, chỉ rõ thị trường buôn bán ma túy dạng đá hiện nay có giá trị lên tới 61 tỷ USD mỗi năm, chỉ tính riêng tại các khu vực Đông và Đông Nam Á, Australia, New Zealand và Bangladesh.
Việt Nam cũng là một trong những quốc gia bị ma túy đá tấn công, nhằm vào giới trẻ. Không ít các vụ tai nạn, tự sát hoặc giết người xảy ra do thủ phạm sử dụng ma túy đá quá liều. Gần đây nhất là vụ việc xảy ra tại tòa nhà Landmark 81 tầng tại Thành phố Hồ Chí Minh khuya 30/10, một nam thanh niên chỉ mới 29 tuổi, được xác định dương tính với ma túy đá, đã "lên cơn ngáo", dùng dao tấn công, khiến một người bị thương.
Văn hóa ma túy – mảng tối ở thung lũng Silicon
Áp lực công việc tại thung lũng Silicon – cái nôi của công nghệ và khởi nghiệp, khiến bất kỳ nhân viên bản lĩnh nhất nào cũng có thể bật khóc ngay tại bàn làm việc, phải trả lời email khi đã nửa đêm là chuyện thường xuyên hoặc thà bị ốm bẹp trên giường còn hơn phải đến văn phòng. Tờ Nhật báo San Jose Mercury bình luận rằng các nhà tuyển dụng đã xử lý vấn đề này bằng một cách thức nguy hại. Đó là họ đã "nhắm mắt" làm ngơ cho phép nhân viên dùng chất gây nghiện, bằng cách không bắt nhân viên kiểm tra ma túy như một phần của quy trình sàng lọc lý lịch.
Không phải tự nhiên mà giới chủ ở Silicon lại dung túng cho nhân viên trở thành những con nghiện như thế. Họ biện minh rằng những chất kích thích có thành phần amphethamine như ma túy đá có thể điều trị chứng ngủ gật và rối loạn thiếu chú ý. Nói một cách khác, nếu sử dụng ma túy đá "với liều lượng vừa phải" thì sẽ giúp nhân viên làm việc không ngừng nghỉ và hiệu quả hơn.
Đâu là lí do?
Hiệp hội Y khoa Mỹ xác nhận rằng amphetamine có trong ma túy đá là chất kích thích hệ thần kinh trung ương. Chúng khiến cho người dùng không cảm thấy mệt mỏi, tập trung làm việc hơn và có thể "thức" liền 3-4 ngày. Đôi khi, chính các bác sĩ cũng kê đơn thuốc amphetamine dưới tên thương mại là Adderall hoặc Ritalin cho các bệnh nhân mắc chứng tăng động giảm chú ý và rối loạn hành vi.
Cánh lái xe tải đường dài cũng thường xuyên sử dụng ma túy đá như một liệu pháp chữa ngủ gật. Chỉ cần "hít một khói" – cách gọi của dân sử dụng "meth" - thì họ có thể tập trung lái từ 6-8 tiếng liên tục mà không buồn ngủ.
Ngay cả Cơ quan phòng chống ma túy Mỹ cũng thừa nhận điều đó và các bác sĩ được biết là kê đơn thuốc có thành phần amphetamine để điều trị chứng ngủ rũ, béo phì và rối loạn tăng động giảm chú ý ADHD. Trong lịch sử, "meth" đã được sử dụng để đảo ngược quá liều barbiturat và thậm chí làm tăng huyết áp trong khi phẫu thuật. Một số nghiên cứu sơ bộ cho thấy meth có thể bảo vệ thần kinh chống lại đột quỵ và chấn thương sọ não, thậm chí kích thích sự phát triển của các tế bào não.
Nhưng, sự thật chỉ đúng một phần!
Đương nhiên ma túy chẳng phải thần dược. Những lợi ích kia chỉ là "tác dụng phụ" của ma túy đá mà thôi. Bởi có một sự thật nhiều người thường bỏ qua, ma túy đá khiến não bộ sản sinh ra endorphin – một loại morphin nội sinh – có tác dụng giúp cơ thể hưng phấn, giúp giảm đau. Nếu sử dụng ma túy đá lâu dài, cơ thể sẽ "tắt" cơ chế sản sinh loại hoóc-môn này một cách tự nhiên. Dẫn đến việc cơ thể sẽ phụ thuộc vào loại chất kích thích này.
Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa dịch bệnh Mỹ (CDC) xác nhận cả Adderal và Ritalin đều nổi tiếng vì gây nghiện, và đã có rất nhiều báo cáo cho thấy người lao động khổ sở tìm cách bỏ thuốc.
Ritalin là chất kích thích nhằm điều trị ADHD – chứng rối loạn giảm chú ý, nhưng thường bị lạm dụng cho mục đích giúp người dùng tập trung tâm trí tốt hơn.
Ma túy đá đứng đầu danh sách chất gây nghiện chết người ở khu vực miền Tây nước Mỹ
Ngày 25/10, tờ Nhật báo phố Wall công bố báo cáo mới của Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa dịch bệnh Mỹ (CDC), rằng trong năm 2017, lần đầu tiên giới chức y tế Mỹ ghi nhận ma túy đá là nguyên nhân gây tử vong hàng đầu ở 19 bang phía tây sông Mississippi. Báo cáo này của CDC cũng giúp giới chức Mỹ lần đầu tiên vẽ lại được bản đồ những khu vực mà ma túy đá gieo rắc cái chết, để từ đó có chính sách kiểm soát và ngăn ngừa hiệu quả hơn.
Những bang màu hồng là khu vực có nhiều người tử vong do sử dụng ma túy đá quá liều. (Báo cáo của Trung tâm Thống kê y tế quốc gia Mỹ)
Chưa bao giờ nước Mỹ phải đối mặt với đại dịch ma túy đá tồi tệ như hiện nay. Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa dịch bệnh Mỹ cho biết, chưa có một loại chất kích thích nào có sức tàn phá ghê gớm đến cả một thế hệ như ma túy đá. Chỉ trong vòng 4 năm ngắn ngủi, ma túy đá đang từ vị trí thứ 8, đã chuyển lên vị trí thứ 4 trong danh sách những chất kích thích gây nên nhiều ca tử vong nhất ở Mỹ.
Việc người dân Mỹ sở hữu ma túy đá dễ như mua kẹo, đã đạt đến mức báo động. Đỉnh điểm là hồi tháng 9 này, cảnh sát thành phố Loretto ở bang Tennessee đã đưa ra lời kêu gọi mọi người không được xả ma túy đá xuống bồn cầu, sau khi bắt giữ một đối tượng đang tìm cách tiêu huỷ hơn 680g ma túy đá dạng lỏng trong toilet. Cảnh sát sở dĩ phải đưa ra cảnh báo nói trên vì ma túy khi xả xuống cống sẽ khiến cá sấu tự nhiên ở vùng Shoal Creek và hạ lưu sông Tennessee tại Bắc Alabama trở nên mất kiểm soát, hung hăng, điên cuồng và dễ có khả năng tấn công con người hơn bình thường.
Không chỉ trở thành đại dịch ở Mỹ, ma túy đá cũng đe dọa nguồn nước của nhiều quốc gia trên thế giới. Kết quả kiểm tra các mẫu nước thải được công bố trên tạp chí Addiction số ra ngày 23/10, thủ phủ Adelaide của bang Nam Australia bị xác định là thành phố có tỷ lệ sử dụng chất ma túy đá cao nhất thế giới. Trong khi đó tại châu Âu, Bỉ là nước ghi nhận tỷ lệ sử dụng chất amphetamine – có trong ma túy đá, ở mức cao nhất, và Hà Lan có tỷ lệ sử dụng ecstasy – chất có trong thuốc lắc, cao nhất.
"Đập đá" – Đập phá cả tương lai
Những con nghiện ma túy đá xuất hiện ở nhiều tầng lớp, tuổi tác hay giới tính. Nhưng họ ngày càng trẻ hóa.
Chỉ tính riêng tại Thái Lan, Liên Hợp Quốc ước tính có khoảng 600 nghìn người nghiện ma tuý đá. Phóng viên của hãng thông tấn AFP đã gặp Joon - một con nghiện ma tuý nhiều năm. Nhưng ngay cả khi anh muốn đến các trung tâm hỗ trợ cai nghiện thì ma tuý vẫn không buông tha người đàn ông này.
Theo lời kể của Joon, Bangkok không thiếu ma tuý, nhất là ở khu ổ chuột Khlong-toei. Cứ đi trên đường là sẽ có người hỏi có muốn mua hàng không? Hàng ở đây là ma tuý đá. Chúng được bán công khai, rất rẻ và nhiều.
Số lượng ma túy đá dạng tinh thể (đường kẻ) và dạng viên (cột đỏ) bị cảnh sát Thái Lan thu giữ (CNN)
Ma túy đá từ bang Shan ở miền đông Myanmar ở cả dạng tinh thể và viên nén – với tên gọi yaba, đã bị phát hiện ở những nơi rất xa như Nhật Bản, New Zealand và Australia.
Tổng thống Myanmar Win Myint đã phát biểu trên kênh truyền hình quốc gia hôm 27/6: "Mối đe dọa của ma túy đá đang dần ăn mòn xã hội của chúng ta, hủy hoại cuộc sống của tuổi trẻ, hủy hoại nhân phẩm và tương lai của đất nước chúng ta".
Thật vậy!
Khi ngày càng nhiều thanh niên lấn sâu vào ma túy đá, thì một câu hỏi người ta thường đặt ra, đó là "ma túy đá có gì ngon mà họ cứ đâm đầu vào đến vậy?".
Ma túy đá không ngon. Nó không "thơm" như thuốc lá điện tử, cũng không "ngọt" như các loại bánh hay sô cô la tẩm cần sa. Ma túy đá có rất mùi khai. Thậm chí, bản thân những người từng "đập đá" cho hay, "chơi hàng đá" xong miệng rất hôi, và nếu không đánh răng ngay thì sẽ hỏng hết răng lợi. Chừng ấy lý do chưa đủ để người ta bỏ thứ ma túy này hay sao?
Xin quay trở lại vấn đề giá cả. Ma túy đá rất rẻ. Nó còn được dân chơi ma túy gọi đùa là "thứ hàng cho con nghiện nhà nghèo". Vậy nên một khi đã nghiện cảm giác lâng lâng rồi, thì họ sẽ chọn loại ma túy bèo bọt nhất. Khi thuốc đã tan, chúng sẽ khiến cơ thể người chơi kiệt sức, mệt mỏi. Nên để "khỏe" lại, thì những nam thanh nữ tú ấy tiếp tục "chơi thêm vài khói". Cứ vậy, tương lai của họ lúc nào cũng đắm chìm trong những ảo giác, còn sức khỏe thì bị tàn phá một cách không phanh.
Điều đáng buồn là hiện chưa có loại thuốc nào hỗ trợ cai nghiện ma túy đá. Nhiều trung tâm cai nghiện chỉ áp dụng phương pháp điều trị tâm lý, kết hợp vận động thể chất cho người nghiện.
Có một câu ngạn ngữ thế này "The forbidden fruit is always the sweetest", tạm dịch là "Trái cấm lúc nào cũng là trái ngọt nhất". Ma túy đá nói riêng và các loại ma túy nói chung, đều là hàng cấm, đều khiến những ai tò mò muốn thử cho biết. Nhưng hậu quả, chúng chỉ mang đến cho người dùng sự cay đắng mà thôi!
Nguồn: CNN, WSJ, AFP, DW, AP, CDC, FDA
* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online!