Hội nghị Cấp cao đặc biệt Mỹ- ASEAN vừa kết thúc tại Sunnylands, California, Mỹ. Với việc ra một tuyên bố chung gồm 17 điểm quan trọng, Hội nghị Sunnylands đã thể hiện sự cam kết lớn hơn của Mỹ đối với các nước ASEAN, góp phần đưa quan hệ đối tác chiến lược giữa hai bên lên một tầm cao mới. Để có cái nhìn cụ thể về kết quả của Hội nghị Cấp cao đặc biệt Mỹ- ASEAN vừa diễn ra, phóng viên VTV đã có cuộc trao đổi với Tiến sĩ Trần Việt Thái - Phó Viện trưởng Viện nghiên cứu chiến lược, Bộ Ngoại giao.
P.V: Thưa ông, tại Hội nghị Cấp cao đặc biệt Mỹ - ASEAN vừa kết thúc tại Sunnylands, California, Tổng thống Mỹ Barack Obama cùng 10 nhà lãnh đạo ASEAN đã ra tuyên bố chung gồm 17 điểm. Vậy theo ông, các điểm trong tuyên bố chung lần này cho thấy Mỹ nhìn nhận vai trò của ASEAN như thế nào trong việc đảm bảo sự ổn định và phát triển của khu vực cũng như giải quyết các vấn đề quốc tế?
Tiến sĩ Trần Việt Thái: Tại Hội nghị thượng đỉnh đặc biệt ở Sunnylands, Mỹ và ASEAN đã đưa ra một tuyên bố cấp cao với rất nhiều cam kết và mức độ cam kết rất cao, đặc biệt nhất từ trước đến nay. Có thể thấy Mỹ đánh giá rất cao vai trò của ASEAN. Mỹ cũng sẽ giành nhiều nguồn lực, nhiều sự đầu tư để hỗ trợ ASEAN phát triển.
Lãnh đạo cấp cao Mỹ cũng cam kết sẽ tham dự đầy đủ của Thượng đỉnh cấp cao Đông Á cũng như các cuộc đối thoại chính trị cấp cao giữa Mỹ và ASEAN. Điều này sẽ đặt ra nền móng quan trọng, vì nếu Mỹ đã dự ở cấp cao thì các đối tác khác của ASEAN cũng sẽ phải cân nhắc rất kỹ và điều đó sẽ có tác động rất tích cực đặt ASEAN vào vị thế có lợi trong ứng xử giữa các nước lớn trong khu vực và trên thế giới.
Vấn đề đảm bảo an ninh và tự do hàng hải là một trong những vấn đề được quan tâm đặc biệt tại hội nghị lần này. Ông đánh giá như thế nào về những thông điệp được đưa ra liên quan đến vấn đề an ninh và tự do hàng hải tại Hội nghị Sunnylands?
Tiến sĩ Trần Việt Thái: Trong tuyên bố chung cũng như trong hội nghị, vấn đề an ninh an toàn hàng hải được đề cập theo nghĩa rộng. Không chỉ vấn đề tranh chấp biển, Mỹ và ASEAN đã đề cập đến nhiều vấn đề khác nhau, bao gồm: Khía cạnh giải quyết hòa bình tranh chấp, vấn đề tự do an toàn hàng hải hàng không khu vực, vấn đề kiềm chế phi quân sự ở khu vực Biển Đông cũng như giải quyết các thách thức an ninh phi truyền thống trên biển...
Lời văn trong tuyên bố chung, cũng như cách đề cập trong Hội nghị Sunnylands vừa qua giữa Mỹ- ASEAN có thể nói rất phù hợp, ngôn ngữ được sử dụng uyển chuyển nhẹ nhàng, đạt được lợi ích của hai bên, nhưng không tạo ra sức ép với bên thứ ba nào.
Trong buổi họp sau khi kết thúc hội nghị, Tổng thống Mỹ Barack Obama cũng đã công bố sáng kiến Kết nối Mỹ - ASEAN. Theo ông, sáng kiến này sẽ tác động như thế nào đến việc thúc đẩy hợp tác kinh tế thương mại giữa Mỹ và ASEAN?
Tiến sĩ Trần Việt Thái: Tôi cho đó là một bước đi thông minh và có thể nói rất hợp lý của cả Mỹ và ASEAN, bởi vì với tuyên bố mạnh mẽ như tuyên bố chung giữa Mỹ và ASEAN tại Sunnyland vừa qua, có thể nói quan hệ Mỹ - ASEAN đã nhận được sự bảo đảm chính trị chắc chắn của phía Mỹ. Do vậy, cái còn thiếu ở đây là sự kết nối về các doanh nghiệp, kết nối đầu tư, kết nối thị trường và việc Mỹ đưa ra sáng kiến kết nối Mỹ - ASEAN này là rất phù hợp, bởi trên cơ sở nền tảng chính trị, sự ủng hộ chính trị vững chắc đó thì các nhà đầu tư sẽ an tâm kết nối.
Tôi cho rằng tới đây sẽ có thể có làn sóng đầu tư, dịch chuyển thương mại, vốn, công nghệ của Mỹ và từ những nước khác, từ những khu vực bất ổn khác sang ASEAN.
Xin cảm ơn ông!
Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam TV Online.