Chưa khi nào câu chuyện về BOT lại được dư luận quan tâm như thời gian gần đây. BOT là một chủ trương đúng đắn, nhất là trong bối cảnh ngân sách còn hạn hẹp, việc huy động các thành phần xã hội tham gia phát triển đường giao thông là điều cần thiết. Nhưng trên thực tế, người ta nhắc đến bất cập của nó nhiều hơn là hiệu quả. Những bất cập này đang khiến cho một chủ trương tốt đẹp không đáp ứng được kỳ vọng như ban đầu.
Một trong những tồn tại lớn nhất hiện nay của các dự án BOT đó là việc đặt vị trí các trạm thu phí. Thực trạng làm đường một nơi, thu phí một nẻo đã diễn ra ở không ít các dự án BOT. Sự bất hợp lý này đã từng bị dư luận lên tiếng gay gắt, tuy nhiên cho đến nay, chưa một trạm thu phí nào bị di dời về đúng vị trí tuyến đường được đầu tư.
Cả nước hiện có 52 dự án BOT giao thông đang khai thác với 57 trạm thu phí. Trong đó tình trạng trạm thu phí đặt một nơi để thu phí hoàn vốn cho dự án ở một nơi khác diễn ra tại nhiều địa phương trên cả nước. Chẳng hạn, Trạm Thăng Long - Nội Bài ở Hà Nội; Trạm Bỉm Sơn ở Thanh Hóa; Trạm Bến Thủy ở Nghệ An; Trạm Cầu Rác ở Hà Tĩnh; Trạm Lai Cậy ở Tiền Giang; Trạm Trảng Bom Đồng Nai...
Việc các trạm thu phí đặt không đúng vị trí đã khiến nhiều người dân dù không đi qua tuyến đường được đầu tư theo hình thức BOT nhưng vẫn phải đóng phí. Thêm vào đó, việc tăng phí liên tục trong thời gian qua càng làm tăng thêm sự bức xúc của người dân và doanh nghiệp. Đến nay, Bộ Giao thông Vận tải mới xử lý những bất cập về mức thu phí tại 7 trạm thu phí BOT, nhưng chưa di dời được trạm thu phí nào sai vị trí về đúng tuyến đường đã đầu tư.
Đã có nhiều lý do được Bộ Giao thông Vận tải và các nhà đầu tư BOT đưa ra để giải thích cho việc trạm thu phí đặt sai vị trí như: do lịch sử để lại, do đường đầu tư mới không đủ lượng khách đi qua để hoàn vốn. Tuy nhiên, dư luận cũng đặt câu hỏi về nhiều dự án gần đây chỉ nâng cấp, cải tạo mà vẫn được đặt trạm thu phí BOT. Việc cho phép đầu tư BOT bằng hình thức này liệu có thực sự phù hợp với một chủ trương mà vốn dĩ được hiểu - BOT là xây dựng hoàn toàn mới chứ không phải là nâng cấp, cải tạo.
* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online!