Phân bổ ngân sách cho các dự án: Công bằng không có nghĩa là cào bằng

Theo đại biểu Vũ Thị Lưu Mai (Hà Nội), tổng mức đầu tư cho giai đoạn 2016 – 2020 là 2 triệu tỷ đồng, tuy nhiên tương đương với số vốn này là số lượng dự án không hề nhỏ, 9.620 dự án. Hiện nay ở rất nhiều địa phương, số lượng các dự án dở dang, thiếu vốn là rất lớn. Đây là trăn trở của nhiều địa phương.

Đặc biệt với nguồn trái phiếu Chính phủ thì 64 tỉnh thành phố được phân bổ một dự án trong số 260.000 tỷ đồng.

Đại biểu Vũ Thị Lưu Mai cho biết, so sánh với nhiều quốc gia trên thế giới, số lượng các dự án trong kế hoạch đầu tư của chúng ta thực sự là rất lớn và hiếm có quốc gia nào có phương pháp phân bổ mỗi tỉnh thành phố có một dự án.

"Kinh nghiệm của các quốc gia cho thấy, nguồn lực đầu tư từ nhà nước hầu như chỉ tập trung vào các dự án có tác động lan tỏa có tính tác động tới toàn xã hội. Ví dụ như tại Australia, kế hoạch đầu tư công trung hạn năm 2018 chỉ tập trung cho 4 dự án lớn. Tại Hàn Quốc, có 20 dự án cao cấp, có đến 15 dự án được đầu tư bởi các thành phần kinh tế tư nhân", đại biểu Vũ Thị Lưu Mai cho biết.

Theo đại biểu Vũ Thị Lưu Mai (Hà Nội), hiếm có quốc gia nào có phương pháp phân bổ mỗi tỉnh thành phố có một dự án

Cũng theo đại biểu Vũ Thị Lưu Mai, tại Việt Nam, nếu làm phép chia một cách cơ học lấy tổng số nguồn lực chia cho các dự án thì mong muốn để có được các dự án quy mô lớn là thực sự khó khăn

"Trong bối cảnh nguồn lực khó khăn, nợ công vẫn ở mức cao, bội chi lớn, lãi suất ngày một tăng, bắt buộc chúng ta phải có sự lựa chọn theo hướng tập trung tránh dàn trải", đại biểu Vũ Thị Lưu Mai nhận định

Theo đại biểu Vũ Thị Lưu Mai, công bằng là nguyên tắc quan trọng được đề cập trong các hầu hết các nghị quyết về phân bổ ngân sách. Tuy nhiên công bằng không có nghĩ là cào bằng, có trọng tâm không có nghĩa là chỉ một số dự án, một số địa phương được chú trọng mà thực sự cần có một trật tự ưu tiên phù hợp với tính cấp thiết tại từng thời điểm, có lộ trình thích hợp, dần dần hoàn thiện bức tranh đầu tư công tren toàn quốc.

Giải pháp khắc phục tình trạng đầu tư dàn trải

Để khắc phục tình trạng đầu tư dàn trải, đại biểu Vũ Thị Lưu Mai đã đưa ra một số giải pháp.

Theo đó, cần thay đổi nguồn lực, thay đổi trật tự ưu tiên ở các văn bản pháp luật; đề xuất dự án cần có sự phối hợp liên kết giữa các nhiều địa phương trong khu vực vì lợi ích chung, để khắc phục tình trạng có quá nhiều dự án nhỏ lẻ nhưng lại thiếu dự án lớn có tính lan tỏa vùng miền; chú trọng hơn nữa công tác quy hoạch, bởi quy khoạch kém sẽ cho ra đời những dự án dàn trải, kém hiệu quả. Thứ tư, Nhà nước chỉ thực hiện đầu tư ở ngành mà tư nhân không thể, không muốn đầu tư.

Theo báo cáo của Chính phủ trong giai đoạn 2011 – 2015, tổng số dự án hoàn thành là 1.789 dự án. Và đến hết 2018, số dự án hoàn thành là 6.290 dự án.

Tuy nhiên theo đại biểu Vũ Thị Lưu Mai, trong số hàng nghìn dự án hoàn thành, chưa có báo cáo dự án hoàn thành nào có hiệu quả cao, bao nhiêu công trình hiệu quả thấp, bao nhiêu công trình chưa hiệu quả. Chúng ta chưa có câu trả lời chính xác.

Theo đại biểu Vũ Thị Lưu Mai, cần hoàn thiện bộ tiêu chí đánh giá hiệu quả đầu ra của các dự án theo hướng phù hợp với thông lệ quốc tế (Ảnh minh họa - Ảnh: TTXVN)

Ngay cả trong hệ thống văn bản pháp luật, các quy định mới chỉ tập trung vào vào việc phê duyệt, thẩm định, phân bổ mà thiếu đi những quy định về trách nhiệm hiệu quả sau đầu tư.

Chính vì thế cần hoàn thiện bộ tiêu chí đánh giá hiệu quả đầu ra của các dự án theo hướng phù hợp với thông lệ quốc tế. Ngay từ khi lựa chọn dự án phải đánh giá đầu ra và hiệu quả tương xứng với nguồn lực đầu tư; tăng cường công tác giải trình và giám sát.

Góp ý thêm về các giải pháp nhằm tiếp tục nâng cao hiệu quả bố trí, sử dụng vốn đầu tư công trung hạn, vốn dự phòng, các đại biểu cho rằng cần đổi mới phương thức bố trí vốn ODA để đảm bảo tiến độ thực hiện các dự án; cụ thể hóa phương án nguồn kinh phí, chống dàn trải, nợ đọng, xin cho trong bố trí vốn đầu tư công trung hạn; ưu tiên bố trí vốn cho các dự án ứng phó với biến đổi khí hậu, phòng chống thiên tai vì đây là vấn đề cấp bách, mang tính toàn cầu, ảnh hưởng lớn tới đời sống dân sinh và sự phát triển bền vững của đất nước; đồng thời xử lý nghiêm những tổ chức, cá nhân sai phạm gây thất thoát, lãng phí đầu tư công; về chi thường xuyên.

Đại biểu Nguyễn Tuấn Anh đoàn Long An

Đại biểu Nguyễn Tuấn Anh (Long An) mở đầu phiên thảo luận sáng nay đã có tham luận tiến độ thực hiện chương trình hành động, triển khai các dự án ứng phó với biến đổi khí hậu và tăng trưởng xanh giai đoạn 2016 - 2020, nhất là tại khu vực đồng bằng sông Cửu Long. Đại biểu cũng góp ý về việc bổ trí vốn để thực hiện chương trình mục tiêu hỗ trợ xử lý triệt để các cơ sở ô nhiễm môi trường nghiêm trọng (xử lý nước thải sinh hoạt, ô nhiễm các bãi rác). 

Trong khi đó, theo đại biểu Ngô Thị Kim Yến (Đà Nẵng), việc bố trí vốn cho lĩnh vực y tế đang có xu hướng giảm, nhất là trong việc bố trí cho y tế dự phòng, bảo hiểm y tế, phát triển y tế cơ sở khu vực khó khăn,... chưa bảo đảm yêu cầu đề ra.

Đại biểu đề nghị Chính phủ tiếp tục tăng chi ngân sách cho y tế. Đồng thời đại biểu cũng góp ý về việc triển khai cơ chế tự chủ đối với các bệnh viện công lập.

* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online!