Giao lưu trực tuyến với Tạ Quỳnh Tư - Đạo diễn phim "Hai đứa trẻ"

Mình vẫn tiếp tục thực hiện và theo đuổi những phim tài liệu về thân phận trong đời sống. Hiện tại, mình đang làm một bộ phim tài liệu về lao động bất hợp pháp người Việt Nam tại Đài Loan. Dự kiến phim sẽ được phát sóng vào tháng 6/2017.

Xin cảm ơn khán giả đã theo dõi và quan tâm đến bộ phim Hai đứa trẻ trong thời gian qua. Chính sự quan tâm của khán giả sẽ là động lực giúp mình và những người làm phim tài liệu nói chung cố gắng thực hiện nhiều bộ phim khác có ý nghĩa, giá trị với cuộc sống để gửi tới khán giả. Xin trân trọng cảm ơn!

 

Trước đây, tôi làm quay phim, tôi là thành phần trong một ê-kíp sản xuất nên không có tính quyết định nội dung, chủ đề bộ phim. Tôi nghĩ điều được nhất khi trở thành đạo diễn là mình được quyết định lựa chọn những nhân vật, câu chuyện để truyền tải trong phim gửi tới người xem.

Mình vẫn thường xuyên liên hệ với hai gia đình. Các cháu hiện giờ đã hòa nhập được với cuộc sống ở gia đình mới. Cuối tháng 12/2016, lần đầu tiên anh Khiên đứng ra tổ chức sinh nhật cho hai cháu. Đây là điều rất mừng và tôi cảm thấy rất vui.

Tôi thấy rất ám ảnh bởi tôi đã là bố và cũng có một con gái bạn ạ.

Tôi không thấy tiếc bởi làm phim tài liệu không có một công thức giống như làm toán nên bộ phim có thể khiến người này thích nhưng có thể không hợp với người kia. Điều quan trọng nhất với tôi là đông đảo khán giả đã đồng cảm và chia sẻ trên mạng xã hội với hai gia đình. Đó giống như một giải đặc biệt mà tôi đã được nhận.

Thực ra trong suốt quá trình làm phim, nhiều lúc tôi đã khóc bởi tôi cũng có con gái. Riêng đến đoạn trả hai đứa bé về với gia đình, chị Liên quỵ ngã, tôi cũng không cầm lòng được. Tôi cũng trực tiếp cầm máy để ghi hình và tôi đã quên bấm nút ghi hình. Tôi phải kìm nén cảm xúc mất vài giây để bấm nút lưu lại được khoảnh khắc đó.

Cảnh trao con rơi nước mắt trong phim Hai đứa trẻ.

Bộ phim thúc giục tôi phải làm vì câu chuyện đang ở thì tương lai, mọi diễn biến chưa thể đoán trước được. Và tôi nghĩ đó là cái quý nhất cần cho một bộ phim tài liệu làm về số phận, thân phận.

Thực ra mình cũng nghĩ đến 3,4 cái tên nhưng quả thật sau một tuần loay hoay, mình thấy tên Hai đứa trẻ có vẻ hơi hiền. Tuy nhiên, nó lại nhẹ nhàng và dung dị, phản ánh được sự hồn nhiên của hai bé nhưng phải chịu nỗi đau về tinh thần quá lớn.

Bé Thìn trong một cảnh phim Hai đứa trẻ.

Sau khi phim phát sóng, mình nhận được rất nhiều phản hồi kèm theo những bình luận về các chi tiết trong phim. Mỗi khán giả có những chia sẻ về nhiều chi tiết khác nhau. Cá nhân mình là đạo diễn, mình thích trường đoạn ở cuối phim khi hai bé gặp lại bố mẹ nuôi. Các cháu lại lao vào lòng ôm những người bố, người mẹ đã nâng niu, chăm sóc các con từ tấm bé. Đó là tình cảm, là sự chân thật nhất từ hai đứa bé chưa tròn 4 tuổi. Các cháu mới chỉ cảm nhận được sự chăm sóc, nuôi nấng từ tấm bé chứ chưa phân biệt được người đã sinh thành ra mình.

Hầu hết các phim tài liệu đều phải lấy chất liệu từ cuộc sống thì mới phản ánh được mọi thứ một cách chân thực và mang đến giá trị với người xem. Vì thế, mình rất thích đề tài này, nó mang hơi thở cuộc sống thường nhật. Mình cũng mới bắt đầu học và làm phim tài liệu từ cuối năm 2011. Vì thế, mình chưa dám chắc nó là thế mạnh, có điều mình thấy yêu thích và đam mê làm các bộ phim tài liệu.

Mình xin chia sẻ kinh nghiệm của mình và từ những lời thầy giáo đã dạy. Phim tài liệu phải bắt nguồn từ cuộc sống và đặc biệt không được phép rời xa thân phận con người. Có một số kỹ thuật chúng ta được học về cách dựng, về niêm luật... nhưng mỗi người vẫn cần có nét riêng của mình trong phim tài liệu, đó là cách kể. Điều này không ai dạy ai được mà bằng sự cảm nhận của mỗi đạo diễn, giống như những ngày trên ghế nhà trường làm một bài văn với chung đề tài nhưng sẽ có rất nhiều bài văn với cách viết khác nhau.

Mình không dám tự nhận đó là thành công lớn nhất của mình đối với bộ phim này. Mình chỉ nghĩ bản thân phim có câu chuyện quá mạnh về những nỗi đau, về sự mất mát của hai gia đình hai cháu phải chịu và phim đã nhận được sự đồng cảm, sẻ chia của khán giả. Chính sự đồng cảm, sẻ chia của khán giả với Hai đứa trẻ và gia đình đã giúp khán giả đến gần hơn với câu chuyện và sẵn lòng giúp đỡ hai gia đình. Đó cũng là tinh thần tương thân tương ái vốn quý của người Việt.

Có một chi tiết, một nhân vật khá "đắt" mà tôi muốn đưa vào phim nhưng cuối cùng tôi đã bỏ, không thực hiện. Đó là nhân vật chị y tá đón đỡ hai bé khi sinh. Chị sinh sống cách nhà anh Khiên khoảng 200m. Khi gia đình anh Khiên nghi ngờ bé Thìn không phải con đẻ của mình và đưa cháu đi làm xét nghiệm ADN, chưa có kết quả chị đã tới gặp gia đình và xin lỗi vì sự nhầm lẫn này. Điều đó làm gia đình và hàng xóm nghĩ rằng từ lâu chị đã biết về sự nhầm lẫn đó nhưng lại giấu. Tôi đã định gặp chị để phỏng vấn và ghi hình nhưng khi tôi biết chị đang mang bầu tháng thứ 9, chờ sinh nên tôi quyết định từ bỏ chi tiết và nhân vật. Tôi không muốn làm ảnh hưởng đến cháu bé trong bụng.

Tôi không bao giờ thống kê chi tiết là mất bao thời gian để hoàn thành một bộ phim. Tôi chỉ nghĩ thời gian làm dài hay ngắn không quan trọng bằng việc nhận được sự đồng cảm và sẻ chia của nhân vật.

Riêng bộ phim Hai đứa trẻ này, tôi dành thời gian để chơi với hai cháu và gần gũi với hai gia đình khi chưa kịp bấm máy. Qua đó, tôi cần có sự đồng cảm của nhân vật để họ không lạ lẫm trước ống kính máy quay. Tôi có thuê nhà nghỉ ở ngay cạnh gia đình anh Khiên, ngày ngày tôi sang chơi với cháu Thìn và có khi ăn cơm cùng gia đình.

Thực tế, mình gặp gỡ thuận lợi vì được gia đình anh Khiên hoàn toàn ủng hộ việc ghi hình và làm phim. Cái khó là khi tiếp cận với gia đình nhà chị Liên. Vì gia đình chị Liên là dân tộc S'tiêng,theo chế độ mẫu hệ nên họ rất coi trọng bé gái.

Khi bé Yến sinh ra có làn da trắng, mái tóc suông dài, gia đình và bản thân dân bản đều nghĩ bé là của trời cho. Nên khi có chuyện nhầm lẫn, gia đình rất bức xúc và có những phản ứng khá gay gắt. Chính vì vậy, chúng tôi phải mất khá nhiều thời gian để gặp gỡ và thuyết phục gia đình và bà con dân bản về mục đích của việc làm bộ phim này. Cuối cùng, chúng tôi cũng nhận được sự đồng ý từ gia đình chị.

Mình biết được câu chuyện và có số điện thoại của gia đình anh Khiên thông qua một người bạn làm ở báo VnExpress. Sau khi tiếp xúc với hai gia đình, mình thấy bản thân câu chuyện của hai gia đình rất đau buồn nên tự thân câu chuyện đã rất mạnh. Vì thế, mình không muốn dùng bất kỳ một lời bình nào để làm giảm tính chân thật của bộ phim.

 

Thông qua bộ phim, tôi muốn nhắn gửi đến người xem chia sẻ về nỗi đau và sự đồng cảm tới hai gia đình, đặc biệt là hai cháu. Bộ phim cũng là lời nhắc nhở tới đội ngũ y bác sĩ làm công tác đón đỡ những em bé sơ sinh cần cẩn trọng hơn, đừng để xảy ra những sai sót dẫn đến hậu quả nghiêm trọng.

Hiện tại tôi đã liên hệ với phường nơi gia đình anh Khiên sinh sống. Họ đã lập một tài khoản, khi nào xong họ sẽ chuyển cho tôi để tôi chuyển tới hai cá nhân ở nước ngoài. Sau đó, tôi sẽ chờ đợi phản hồi từ hai cá nhân ở nước ngoài xem họ có bằng lòng với đơn vị phường đứng ra hay không.