Có một thời kỳ, Đại tá La Văn Cầu nói, bài này về ông đâu đâu cũng thấy học sinh hát. Bài hát là:
Anh Cầu ra trận
Giặc bắn què tay
Anh Cầu giỏi quá
Được Bác Hồ khen
Anh được nêu tên
Anh hùng quân đội...
Quyết đi đánh giặc ở tuổi 16...
Năm 1948, theo lời kêu gọi của Tổ quốc, chàng trai La Văn Cầu khi ấy mới 16 tuổi nhưng đã xung phong lên đường đánh giặc. Ông kể rằng một trong những lý do ông quyết đi chiến đấu là sau khi nghe mẹ ông kể câu chuyện về bố - người đi làm phu cho thực dân Pháp.
"Mẹ tôi nói là bố tôi rất to cao nhưng đi phu cho thực dân Pháp làm pháo đài về chỉ còn da bọc xương. Tháng trước tháng sau bố tôi mất. Tôi còn non trẻ nhưng lúc đó ý chí căm hờn của tôi cũng ngút trời. Quyết chí lên đường trả thù nhà, đền nợ nước".
Đại tá, Anh hùng LLVTND La Văn Cầu trong một bức ảnh lúc trẻ.
Tuy nhiên, vì còn quá nhỏ nên cậu bé La Văn Cầu đã không nhận được sự đồng ý.
"Các chú làm công tác tuyển quân lắc đầu bảo: "Em còn nhỏ lắm, chưa đi được đâu". Nhưng chí của tôi lúc đó quyết rồi, không thay đổi" - Đại tá La Văn Cầu nhớ lại - "Tôi nói với đồng chí tuyển quân là tôi còn nhỏ nhưng tôi có thể làm liên lạc cho đại đội. Đến khi tôi lớn lên cầm súng chắc chắn thì tôi chiến đấu".
Tháng 9 năm 1950, quân ta mở trận đánh cứ điểm Đông Khê, mở màn cho chiến dịch.
Đại tá, Anh hùng LLVTND La Văn Cầu nhớ lại trận đánh đầy dấu ấn trong cuộc đời mình: "Bác Hồ với bác Giáp ta muốn đưa chiến dịch biên giới thắng lợi hoàn toàn thì không có cách nào khác phải đánh cứ điểm Đông Khê, thực hiện điệu hổ ly sơn...".
"Tháng 5 chúng tôi đã đánh 1 lần, đánh thử xem đánh được không? Đánh được nhưng không giữ được vì cán bộ ta mắc sai lầm. Đến năm 1950 mở màn cho chiến dịch biên giới, chúng ta đánh lần thứ 2 thì chúng tôi có kinh nghiệm rồi".
Trong trận đánh đó, chiến sĩ La Văn Cầu cùng đồng đội nhận nhiệm vụ phá hàng rào và lô cốt, mở đường cho quân ta tiến lên tiêu diệt quân địch. Trong lúc làm nhiệm vụ, cánh tay phải và 1 bên má của ông đã trúng đạn.
Quyết tâm chặt đứt cánh tay...
(Ảnh chụp từ phim tư liệu).
Đại tá, Anh hùng LLVTND La Văn Cầu nói về khoảnh khắc quan trọng - khi ông quyết định chặt đi cánh tay mình: "Cánh tay của tôi lủng lắng. Tôi chỉ còn cách chặt đi, nhưng bản thân mình chặt không được nên phải nhờ đồng chí đội trưởng Nông Văn Pheo chặt giúp. Nhưng ban đầu đồng chí Nông Văn Pheo bảo: Không được cậu ơi, cậu về thôi để cho người khác làm".
"Đồng chí ấy biết tôi là gia đình con một" - Đại tá La Văn Cầu nói tiếp - "Nhưng chúng tôi đã quyết tâm chiến đấu đến giọt máu cuối cùng, trái tim còn đập còn chiến đấu".
Đại tá La Văn Cầu nói rằng giây phút quyết định chặt đi cánh tay phải ông đã phải nghiến răng, lấy khăn mùi xoa, nhét vào miệng để khỏi cắn vào lưỡi. Ông nói mình đã "sẵn sàng hi sinh rồi chứ không nghĩ còn sống mà về với mẹ, với anh em đồng đội được nữa".
Sau 29 ngày đêm quân ta chiến đấu quyết liệt, anh dũng và mưu trí, chiến dịch Biên giới Thu - Đông 1950 đã giành thắng lợi. Chiến công của chiến sĩ trẻ La Văn Cầu khi ấy trở thành một hiện tượng, một tấm gương sáng.
Nói về chiến tích năm ấy, Đại tá La Văn Cầu nói có chiến thắng ấy nhiều đồng đội của ông đã ngã xuống: "Tổ bộc phá của chúng tôi hi sinh gần hết rồi. Bị thương có 4 người còn hi sinh hết. Chúng tôi đã hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ mở đường, tạo điều kiện cho bộ đội tiến lên chiếm lĩnh trận địa".
Trở thành Anh hùng Lực lượng Vũ trang Nhân dân ở tuổi 20...
Năm 1952, tại Đại hội Anh hùng chiến sĩ thi đua toàn quốc lần thứ Nhất, chiến sĩ trẻ La Văn Cầu được vinh dự là một trong 7 chiến sĩ đầu tiên được phong danh hiệu "Anh hùng Lực lượng vũ trang nhân dân". Với thành tích đặc biệt của mình, ông cũng vinh dự được gặp và được ăn cơm cùng Bác Hồ.
Đại tá, Anh hùng LLVTND La Văn Cầu nói giây phút được gặp Bác Hồ khiến ông vô cùng xúc động. Ông còn được ăn cơm với Bác và được Bác khen ngợi.
Hình ảnh giản dị của Anh hùng LLVTND La Văn Cầu trong đời thường.
Giờ đây, ở tuổi 90, khi những cuộc chiến đã qua đi, Đại tá La Văn Cầu trở về đời thường, sống một cuộc sống giản dị và chan hoà. Những khi khỏe mạnh, ông vẫn tự tay quét dọn đường phố, làm sạch cho khu dân cư của mình. Ông bảo cánh tay trái còn lại giờ đã là cánh tay phải của ông và ông không ngại khó khăn, giúp đỡ mọi người.
"Cái gì có lợi cho cộng đồng thì tôi làm. Không lợi cho cộng đồng thì nhỏ bằng sợi tóc tôi cũng không làm" - Đại tá, Anh hùng LLVTND La Văn Cầu khảng khái nói - "Tôi vô cùng tự hào vì là người thương binh góp phần vào chiến thắng vĩ đại của dân tộc. Tôi cũng như các bạn của tôi dù có những lúc thời tiết thay đổi, vết thương nhức nhối nhưng chúng tôi không bao giờ phàn nàn vì đó là niềm tự hào với Tổ quốc, với nhân dân".
Đại tá La Văn Cầu trong những cuộc gặp gỡ gia đình.
Bước ra từ sử sách, người bộ đội cụ Hồ ấy vẫn luôn sống theo lý tưởng của Đảng và truyền lửa cho thế hệ trẻ. Thời gian rồi sẽ trôi qua, những kí ức của người anh hùng có thể sẽ phai mờ trong tâm trí nhưng bài thơ về những chiến công của anh hùng La Văn Cầu vẫn sẽ còn được nhắc nhớ mãi trên môi lớp lớp những thế hệ trẻ sau này.
Là một chương trình mới được sản xuất bởi Trung tâm Sản xuất và Phát triển nội dung số (VTV Digital) của Đài Truyền hình Việt Nam, "Những anh hùng thế kỷ XX" sẽ được phát sóng trên chương trình Chuyển động 24h và các nền tảng số của VTV Digital bắt đầu từ ngày 15/7. Các số của "Những anh hùng thế kỷ XX" - chương trình được đồng hành của công ty Golf Long Thành - được đăng tải trên Báo điện tử VTV.VN và Fanpage Trung tâm Tin tức VTV24.
* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online và VTVGo!