Khách mời của Lớn cùng con số thứ 5 là gia đình chị Phan Thảo và bé Hiền Anh (11 tuổi). Cùng với MC Bạch Dương, cặp mẹ con đáng yêu này đã chia sẻ nhiều quan điểm và suy nghĩ về chủ đề rất phổ biến trong mỗi gia đình, đó là: "Khi con mặc cả".
Khách mời Lớn cùng con số 5.
Đây có lẽ không phải là vấn đề xa lạ với các gia đình có con nhỏ. Có thể thấy rằng việc lấy một phần thưởng để khích lệ các bé làm một điều gì đó sẽ khiến các bạn nhỏ hào hứng và có động lực hơn rất nhiều, từ đó cố gắng để làm tốt hơn. Tuy nhiên, ranh giới giữa "thỏa thuận" và "mặc cả" của bố mẹ và con cái đôi khi vô tình lại khá mong manh. Việc các con yêu cầu phần thưởng như một điều kiện để đạt điểm cao hơn, để làm việc nhà chăm ngoan hơn… và những phần thưởng có xu hướng chú trọng đến vật chất dễ trở thành một thói quen không tốt cho trẻ mà các bậc phụ huynh cần lưu tâm. Có lẽ, để tạo ra một giới hạn cho phép của sự "mặc cả" mà không sa đà vào việc nuông chiều con cũng là một kỹ năng mà các cha mẹ nên lưu ý.
Là một người mẹ "tâm lý", luôn đồng hành với con trong mọi hoạt động của cuộc sống cũng như thường xuyên tâm sự với con về nhiều vấn đề thầm kín, mẹ Phan Thảo chia sẻ rằng, ngay trong chính gia đình của mình, việc Hiền Anh "mặc cả" điều gì đó với bố mẹ vẫn rất hay xảy ra. "80% những yêu cầu của con đều được mẹ đáp ứng. Chỉ còn 20% là không được đồng ý thôi" – bé Hiền Anh hào hứng chia sẻ.
Khi được hỏi tỷ lệ 80% đồng thuận với con có phải là dấu hiệu cho việc nuông chiều Hiền Anh hay không, mẹ Phan Thảo cho rằng, không phải lúc nào con yêu cầu, đòi hỏi cũng là con đang "mặc cả" với bố mẹ. Đối với chị, khái niệm "mặc cả" thể hiện những điều mà con mong muốn và sẵn sàng thỏa hiệp với người lớn để đạt được điều đó. Điều này hoàn toàn có thể xảy ra, bởi đó cũng là một cách để bố mẹ tôn trọng tiếng nói, sở thích của con và lắng nghe con. Nếu đó là những yêu cầu chính đáng, bất cứ bậc phụ huynh nào cũng sẽ sẵn sàng dành cho các con một lời hứa như sự khích lệ để con cố gắng làm thật tốt. Tuy nhiên, nếu những mong muốn đó chưa hợp lý và quá với nhu cầu trong cuộc sống của con thì đó chính là 20% mà mẹ Phan Thảo không đồng thuận với sự thỏa hiệp của Hiền Anh.
Mẹ Phan Thảo cực kỳ tâm lý với cô con gái nhỏ. Chính bởi vậy, Hiền Anh có thể chia sẻ với mẹ mọi điều trong cuộc sống.
Không chỉ là một người mẹ mà còn là một nhà sư phạm, chị Phan Thảo cũng cho rằng việc các con có sự mặc cả đối với bố mẹ có thể xuất phát từ rất nhiều nguyên do. Một trong số đó chính là từ những điều kiện mà phụ huynh đưa ra cho con mình từ khi còn rất nhỏ. Chẳng hạn như một câu nói rất quen thuộc mà các phụ huynh thường nói: "Con ngoan thì bố mẹ sẽ mua quà". Và chính vì thế, các bạn nhỏ sẽ không nghĩ rằng mình cần "ngoan" một cách tự giác, mọi lúc mọi nơi mà chỉ cần "ngoan" trong một khoảnh khắc nhất định để có quà. Sau khi nhận được quà, các con hoàn toàn có thể không "ngoan" nữa. Từ những thói quen rất vô tình như vậy nhưng chính người lớn cũng có thể là nguyên nhân hình thành nên sự mặc cả ở con trẻ.
Ngoài ra, còn một yếu tố nữa tác động đến đòi hỏi của các con, chính là yếu tố môi trường. Ví dụ rõ ràng nhất, đó chính là câu chuyện của bé Hiền Anh cùng với những người bạn trong lớp mình. Sau một kỳ thi, Hiền Anh đã đạt thành tích rất tốt và cả gia đình đều rất vui về điều này. Tuy nhiên vào ngày hôm sau, khi con đến lớp và thấy những bạn khác đạt kết quả cao trong kỳ thi được bố mẹ thưởng rất nhiều món đồ về thần tượng, Hiền Anh cũng trở về nhà và đòi được thưởng giống các bạn.
Mẹ Phan Thảo đã giải thích cho Hiền Anh rằng khi con làm tốt, việc con được thưởng là chuyện mẹ rất sẵn lòng. Thế nhưng mong muốn được thưởng của con lại xuất phát từ việc bị ảnh hưởng bởi các bạn nên con cần suy nghĩ lại thật kỹ, xem đòi hỏi của mình đã chính đáng để bố mẹ đáp ứng hay chưa. Có thể nói, sự sáng suốt và nghiêm khắc của các bậc phụ huynh chính là điều rất quan trọng để định hướng cho các con thật đúng đắn về ranh giới giữa việc "thỏa thuận" với "mặc cả, đòi hỏi", đồng thời để con nhận thấy chính xác nhất về giá trị, ý nghĩa cũng như trách nhiệm trong những việc con làm.
Khép lại chương trình, Tiến sĩ Lê Nguyên Phương - Chuyên gia Tâm lý học đường cũng đã đưa ra chia sẻ dưới góc độ chuyên môn tâm lý về câu chuyện "mặc cả" giữa con cái và bố mẹ. Việc chúng ta sẵn sàng chiều lòng theo nhu cầu, điều kiện của các con không phải một điều sai. Nhưng các bậc phụ huynh hãy yêu thương và đáp ứng những mong muốn của con một cách đúng đắn và hợp lý để các bạn nhỏ thấu hiểu được giá trị chân - thiện - mỹ trong các hoạt động học tập - gia đình - đời sống thay vì chỉ thấu hiểu giá trị vật chất trong những phần thưởng đạt được khi mặc cả với bố mẹ.
Chương trình Lớn cùng con - cuốn cẩm nang dành cho các bậc phụ huynh trên hành trình cùng lớn lên, cùng làm bạn với con do Trung tâm Sản xuất các chương trình Giáo dục (VTV7) kết hợp với Anh văn hội Việt Mỹ VUS thực hiện. Quý vị quan tâm đến chương trình có thể theo dõi trên sóng VTV7 vào lúc 10h45, 14h00, 19h00 Chủ nhật hàng tuần trên kênh VTV7.
* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online!