Series phim tài liệu Ngày về do Ban Khoa giáo, Đài THVN phối hợp với Cục Cảnh sát điều tra tội phạm về ma túy (C04) và Cục Cảnh sát quản lý trại giam, cơ sở giáo dục bắt buộc và trường giáo dưỡng (C10), Bộ Công an thực hiện. Bộ phim kể câu chuyện của các phạm nhân đang thi hành án, học viên đang cai nghiện tập trung tại các trại giam và cơ sở giáo dưỡng. Ekip sản xuất được chia thành 4 nhóm triển khai ghi hình tại nhiều tỉnh, thành trên cả nước.
Để lựa chọn được những nhân vật đáp ứng được những tiêu chí đặt ra, ekip sản xuất của Ban Khoa giáo đã phối hợp chặt chẽ với C10 triển khai ghi hình tại các địa phương như Vĩnh Phúc, Cao Bằng, Huế, Quảng Trị, Long An, Vũng Tàu.
Nhân vật chính của series phim tài liệu Ngày về là những phạm nhân đã bị kết án là tội phạm ma túy sẽ chiếm đến 10 trên tổng số 12 tập. Hai tập còn lại gồm một tập sẽ là câu chuyện của một nhân vật ở trại cai nghiện, một tập là sẽ nói về hình ảnh của người quản giáo, vai trò của họ cũng như những cái nỗ lực của họ trong việc giúp đỡ phạm nhân cải tạo thật tốt ở trong trại giam.
"Chúng tôi phối hợp với C04 và C10 chọn nhân vật có những tiêu chí như: Thứ nhất có câu chuyện, thứ hai là trong quá trình cải tạo ở trại giam, họ là người thực sự nỗ lực và họ hiểu được giá trị của cuộc sống" - phóng viên Lưu Ngọc Ánh, Ban Khoa giáo cho biết.
Nhằm góp phần thể hiện một cách chân thực, sống động về quá trình phạm tội, giáo dục, cải tạo của các nhân vật, ekip sản xuất đã mất nhiều thời gian để nghiên cứu hồ sơ, tìm hiểu gia cảnh và lai lịch của phạm nhân. Đó sẽ là những chi tiết đắt giá tạo nên cảm xúc cho bộ phim.
"Chúng tôi luôn cố gắng tìm những điểm mới, điểm đặc biệt của các nhân vật. Với mỗi độ tuổi của nhân vật cũng như mỗi bản án, mỗi thời gian vào tù khác nhau, họ sẽ có những sự đau đáu về ngày về khác nhau" - BTV Quỳnh Phương chia sẻ.
Phóng viên Văn Ba chia sẻ, câu chuyện trong tập phim của anh là niềm mong chờ ngày về của một nam phạm nhân gia đình khó khăn, mẹ yếu không chăm sóc được. Điều đó như một sự nhói đau trong tim anh ta. Anh ta nghĩ rằng sẽ tìm cách cải tạo tốt để trở về chăm sóc mẹ, báo hiếu với mẹ.
Còn với phóng viên Lưu Ngọc Ánh cho biết, điều anh ấn tượng nhất khi làm phim là câu chuyện về một nhân vật nữ khi vào trong trại giam thì phát hiện có thai và chị sinh con. "Một chi tiết rất nhân văn mà chúng tôi tập trung khai thác. Đó là ở bên cạnh trại giam nữ có một nhà trẻ có 16 - 18 bé. Trẻ ở đây được chăm sóc đến 36 tháng và các phạm nhân vẫn chiều tối được đón cháu về tắm rửa, chăm sóc cháu. Giây phút đấy, niềm hạnh phúc đấy đã thôi thúc, đã khuyến khích họ cải tạo tốt để sớm về chăm sóc đứa bé ở ngoài đời. Đó là một điều vô cùng ý nghĩa!" - anh chia sẻ.
TRẠI GIAM - KHÔNG GIAN CHÍNH CỦA SERIES PHIM
Những hình ảnh được ghi hình tại các trại giam, nơi các phạm nhân đang thi hành án, sẽ là không gian chính của series phim tài liệu "Ngày về". Với đề tài nhạy cảm liên quan đến tội phạm mua bán ma túy nên trong quá trình thực hiện, ekip đã sử dụng thủ pháp sáng tạo để truyền tải nội dung câu chuyện được lắng đọng, hiệu quả và ý nghĩa.
Ekip sản xuất đã trao đổi với C04, C10 và cùng đi đến một kết luận: Thứ nhất là về tính nhân văn; thứ hai là về tương lai của không chỉ những phạm nhân, mà còn những người liên quan đến phạm nhân như người nhà, con của phạm nhân. Vì thế, ekip quyết định quay toàn bộ bộ phim không hề lộ mặt.
Cũng vì việc quay hình không lộ mặt nhân vật nên ekip gặp những khó khăn nhất định. "Bình thường quay một bộ phim, đặc biệt là phim tài liệu thì điều quan trọng nhất là cảm xúc. Cảm xúc có thể thể hiện trên gương mặt, ánh mắt... nhưng ở phim Ngày về, tất cả chúng tôi đều phải không để lộ mặt nhân vật. Đó là một thách thức rất lớn. Tuy nhiên trong ekip có những người đã làm nhiều phim tài liệu cũng như có những bạn trẻ có ý tưởng độc đáo trong việc thể hiện bằng hình ảnh như: quay out nét, quay từ trên cao, quay bóng nhân vật..." - phóng viên Văn Ba chia sẻ.
"Chúng tôi luôn luôn tiếp cận dưới hình thức không phải chúng tôi đến làm phim, phản ánh họ là tội phạm, là một cái người nguy hiểm đang bị ở trong nhà tù và đang phải chịu những hậu quả mà họ đã gây ra. Chúng tôi luôn tiếp cận với hướng nhân văn hơn. Đó là nếu mắc những sai lầm và biết thay đổi thì hoàn toàn chúng ta có thể vẫn còn con đường trở về thông qua câu chuyện của các nhân vật, kết hợp sử dụng đa dạng góc máy, âm thanh và ánh sáng" - BTV Quỳnh Phương chia sẻ - "Đối với cách truyền tải, tôi không chọn cách đao to búa lớn, không mang tính lên án hay răn đe quá nhiều, mà tôi chọn cách để nhân vật tự trải lòng, sẽ có những khoảnh khắc mà họ rất nối tiếc".
Phim tài liệu Ngày về sẽ để lại những bài học, những lời cảnh tỉnh sâu sắc cho cộng đồng xã hội. Đón xem 12 tập phim Ngày về phát sóng vào 21h05 thứ Hai hàng tuần trên VTV2. Tập 1 với chủ đề "Ngày về của mẹ" sẽ lên sóng lúc 21h05 thứ Hai (ngày 12/8) trên VTV2. Mời quý vị đón xem!
* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online và VTVGo!