Vào năm cuối thập kỷ 50 - 60 của thế kỷ trước, Việt Nam trải qua thời kỳ khó khăn nhất, sau nhiều năm chiến tranh tàn phá, tình trạng thiếu lương thực đã được diễn ra trên khắp cả nước. Bình quân lương thực mỗi người là 200- 240kg/ năm, phải nhập khẩu 900.000 - 2 triệu tấn lương thực/ năm.
Hiểu thấu được thực trạng trên Giáo sư nhà nghiên cứu nông học Bùi Huy Đáp đã cùng với một số nhà khoa học nông nghiệp đi sâu nghiên cứu, thí nghiệm trên đồng ruộng về khả năng làm một vụ lúa mới để thay thế cho lúa chiêm. Lúa xuân ra đời được xem như một cuộc cách mạng về tư duy.
Lần đầu tiên trong lịch sử, vụ lúa xuân (gieo cấy sau tiết lập xuân) sử dụng các giống ngắn ngày có tiềm năng năng suất cao, thay thế cho vụ chiêm sử dụng các giống lúa cổ truyền dài ngày, năng suất thấp.
Giáo sư Bùi Huy Đáp được coi là người tiên phong trong cuộc cách mạng nghề trồng lúa nước, làm thay đổi nền nông nghiệp Việt Nam.
Nhìn lại chặng đường dài phát triển nông nghiệp nước nhà, nhà báo Hoàng Trọng Thủy - Tổng biên tập tạp chí Nông thôn mới cho biết: "Nếu như trước đây, nông nghiệp của chúng ta tăng tiến là nhờ có chính sách thì bây giờ cùng với chính sách phải là khoa học kỹ thuật. Chính đó là nền tảng để đất nước ta chuyển từ nông nghiệp non sang nền nông nghiệp làm giàu".
"Người nông dân hiện nay trải qua 3 sự khó khăn đó là biến đổi khí hậu, biến đổi thị trường và biến đổi tiêu dùng trong xã hội. Chính vì thế tôi nghĩ người nông dân cần phải có áo giáp để bảo vệ. Áo giáp đó chính là pháp luật. Các cơ chế, thể chế của nông nghiệp phải chuyển từ dễ quản lý sang dễ làm giàu. Đến lúc đó người nông dân mới thực sự là chủ thể của quá trình phát triển nông nghiệp và phương thức nông thôn mới".
Trong bối cảnh hội nhập quốc tế, mô hình hợp tác xã và mô hình hợp tác xã nông nghiệp kiểu mới với quy trình sản xuất nghiêm ngặt và cầu kỳ đã giúp nền nông nghiệp Việt Nam phát triển vượt bậc. Góp vai trò ngày càng quan trọng trong phát triển kinh tế - xã hội.
Hiệu quả từ những mô hình Hợp tác xã kiểu mới ở Thái Nguyên.
Tuy nhiên, sau hơn 2 năm bùng phát dịch COVID-19 đã để lại nhiều hậu quả nghiêm trọng tới các hoạt động kinh tế xã hội. Trong đó, nông nghiệp là một trong những lĩnh vực bị ảnh hưởng trực tiếp.
Người nông dân gặp vô vàn khó khăn trong đợt dịch vừa qua khi nông sản làm ra không nơi tiêu thụ. Theo Bộ Nông nghiệp phát triển nông thôn, tiến độ tiêu thụ chậm so với thời vụ thu hoạch đã khiến giá liên tục giảm. Không chỉ tại Đồng bằng Sông Cửu Long mà tại miền Bắc hàng chục nghìn tấn chuối, chè, na, nhãn cũng không có nơi tiêu thụ. Việc sản xuất nhỏ lẻ đã khó khăn thế nhưng với cả những doanh nghiệp được đầu tư vốn lớn, có nền tảng công nghệ tốt cũng không tránh khỏi sự lúng túng, bế tắc.
Trong khi nông sản trong nước tồn ứ, không nơi tiêu thụ, giá bán liên tục giảm thì một thực tế trái ngược lại diễn ra, tại thị trường châu Âu, doanh nghiệp nhập khẩu lại lo khan hiếm nông sản nếu dịch bệnh liên tục kéo dài.
Lúc này, người nông dân phải thay đổi, xem nghịch cảnh vừa là thách thức, vừa là phép thử để thay đổi tư duy và cách thức vận hành nhằm thích nghi với tình hình mới.
"Nông nghiệp là một ngành chịu nhiều rủi ro thường xuyên đối mặt với thiên tai, dịch bệnh, diễn biến thất thường của thị trường. Trong nghịch cảnh COVID-19 tác động đến toàn thể người nông dân, đâu đó tôi vẫn thấy những nụ cười lạc quan", ông Lê Minh Hoan - Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp phát triển nông thôn chia sẻ trong chương trình.
"Trong chương trình xây dựng nông thôn mới giai đoạn 2021 - 2025 chúng tôi nâng cao năng lực cộng đồng từ huấn luyện khuyến nông, huấn luyện cho người nông dân tiếp cận với những suy nghĩ mới, tiếp cận cách làm nông mới, tiếp cận tư duy mới, cách mua bán, cách chế biến, cách làm thương hiệu và cả cách kết nối với doanh nghiệp, với thị trường".
* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online và VTVGo!