Bồ Đào Nha vừa có một chiến thắng cảm xúc trước Cộng hòa Czech ở trận ra quân. Thầy trò Roberto Martinez ép sân trong phần lớn thời gian, nhưng lại để đối thủ ghi bàn dẫn trước. Tuy nhiên pha phản lưới nhà của Robin Hranac và bàn thắng phút 90+2 của Francisco Conceicao đã mang về chiến thắng kịch tính cho Bồ Đào Nha.
"Hôm nay, vấn đề không ở góc độ kỹ thuật hay chiến thuật. Hôm nay chúng tôi đã chiến thắng vì đã thể hiện được sự kiên cường, ý chí và niềm tin", HLV Roberto Martinez nói sau trận thắng Cộng hòa Czech.
Đó là sự thật. Tuy những pha thay người của HLV Martinez đã phát huy tác dụng. Nhưng chiến thuật không liên quan nhiều đến chiến thắng của Bồ Đào Nha. Thắng lợi của họ đến nhờ tinh thần chiến đấu và sự may mắn.
Tuy nhiên đó không phải cách một ứng viên vô địch như Bồ Đào Nha nên thể hiện. Trước giải đấu, họ cùng Anh, Pháp và chủ là Đức là những ứng viên hàng đầu cho chức vô địch. Tuy nhiên màn trình diễn trước Cộng hòa Czech không cho thấy vị thế đó.
Nguyên nhân khiến Bồ Đào Nha chơi tệ không mới, đó là họ quá phụ thuộc vào huyền thoại đương đại của mình, Cristiano Ronaldo.
Bồ Đào Nha đang quá phụ thuộc vào Ronaldo
Ronaldo đã thi đấu trọn vẹn 90 phút trận gặp Cộng hòa Czech. Theo thống kê của Whoscored, tiền đạo của Al Nassr có 5cú sút, tạo ra 2 key pass và chuyền chính xác 22/22 đường chuyền. Ronaldo đã bỏ lỡ 2 cơ hội ngon ăn nhưng nhìn chung anh không phải vấn đề của Bồ Đào Nha.
Ở tuổi 39, Ronaldo vẫn là tiền đạo hàng đầu và luôn là mục tiêu mà các đàn em hướng bóng tới. Với Bruno Fernandes, Bernardo Silva và Rafael Leao, Bồ Đào Nha sở hữu những cầu thủ có khả năng sáng tạo hàng đầu, và chơi phía trên họ là tiền đạo xuất sắc nhất lịch sử đội tuyển, Ronaldo.
"Thật khó tin với những gì Ronaldo tạo ra ở độ tuổi của cậu ấy. Cậu ấy vẫn là mối đe dọa thường trực với mọi hàng phòng ngự. Tôi xin ngã mũ thán phục trước Ronaldo", HLV của Cộng hòa Czech, Ivan Hasek nói sau trận đấu.
Tuy nhiên Bồ Đào Nha không chỉ có mỗi Ronaldo. Xung quanh CR7 vẫn có nhiều cầu thủ tài năng khác, họ đều là những nhân tố chủ chốt của CLB chủ quản. Tuy nhiên khi lên tuyển, họ đều không còn là chính mình.
Các cầu thủ Bồ Đào Nha có xu hướng dựa dẫm quá nhiều vào Ronaldo. Mọi tình huống tấn công đều kết thúc bằng một đường chuyền hướng đến vị trí của Ronaldo. Ở trận đấu với Cộng hòa Czech, Ronaldo đã tung ra 5 cú sút, bằng với số cú sút mà Bruno Fernandes, Bernardo Silva và Rafael Leao cộng lại.
Vì bóng tập trung cho Ronaldo quá nhiều, đối thủ dễ dàng bắt bài lối chơi của Bồ Đào Nha. Chỉ cần kèm chặt Ronaldo, Bồ Đào Nha sẽ lúng túng. Và điều đó tiếp tục xảy ra ở trận gặp Cộng hòa Czech.
Bồ Đào Nha cần làm gì để bớt phục thuộc vào Ronaldo?
Bruno Fernandes cần được tự do hơn
Fernandes đã tham gia nhiều vào các tình huống nguy hiểm của Bồ Đào Nha. Trong đó có cú chọc khe ngon ăn cho Ronaldo có cơ hội dứt điểm. Đáng tiếc tiền đạo 39 tuổi đã bỏ lỡ cơ hội ghi bàn. Tuy nhiên ở trận gặp Cộng hòa Czech, Fernandes được bố trí trong vai trò một tiền vệ trung tâm, bên cạnh Vitinha.
Suốt trận đấu, Fernandes liên tục phải đóng vai trò lùi sâu, phát triển bóng. Điều này làm hạn chế khả năng tạo đột biến của đội trưởng Manchester United. Bồ Đào Nha cần đưa Palhinha trở lại đội hình chính, từ đó đưa Fernandes trở lại vị trí tiền vệ công sở trường.
Việc đưa Palhinha vào đội hình xuất phát không có nghĩa Bồ Đào Nha phải loại Vitinha. Tiền vệ của PSG là cầu thủ chơi nổi bật nhất ở trận ra quân nhờ khả năng di chuyển liên tục của mình. Anh xứng đáng có một vị trí bên cạnh Palhinha và Fernandes.
Cho Jota nhiều cơ hội hơn
Một cách hữu hiệu để giảm áp lực cho Ronaldo là sử dụng thêm một tiền đạo. Và đó nên là Diego Jota, một cầu thủ có khả năng di chuyển và chọn vị trí nhạy bén. Việc có thêm một tiền đạo trong vòng cấm khiến các hậu vệ của đối thủ không thể chỉ kèm riêng Ronaldo.
Tình huống ở phút 87 trận đấu với Cộng hòa Czech là ví dụ điển hình nhất. Khi có Jota ở trên sân, Ronaldo ít bị theo kèm hơn. CR7 đã có cú đánh đầu đập cột dọc bật ra, tạo cơ hội cho Jota sút bồi ghi bàn. Tuy bàn thắng không được công nhận do lỗi việt vị, nhưng đó là gợi ý tốt cho cách triển khai của Bồ Đào Nha.
Roberto Martinez cần bớt "nghĩ nhiều"
Ở trận đấu với Cộng hòa Czech, Roberto Martinez gây bất ngờ khi sử dụng đội hình 3-4-3, khiến nhiều ngôi sao phải đá trái sở trường. Nuno Mendes, một hậu vệ trái nay phải đá trung vệ lệch trái. Fernandes là tiền vệ công nhưng phải chơi như một tiền vệ trung tâm.
Ngoài ra việc sử dụng Joao Cancelo trong vai trò sáng tạo ở giữa sân là không cần thiết, bởi Bồ Đào Nha có hàng tiền vệ rất tài năng. Chính những thử nghiệm của Martinez khiến Bồ Đào Nha trải qua trận đấu cực kỳ khó khăn và vất vả.
Bồ Đào Nha mang đến Euro 2024 một đội hình cực mạnh với nhiều nhân sự chất lượng, trải đều các tuyến. Trong tay Martinez có những cầu thủ xuất sắc, do đó ông không cần phức tạp hóa mọi thứ bằng cách đặt các cầu thủ vào những vị trí bất ngờ.
Martinez cần tận dụng tối đa Ronaldo. Ở tuổi 39, Ronaldo vẫn là cầu thủ hàng đầu. Tuy nhiên trận đấu với Cộng hòa Czech đã chứng minh, anh không thể là ngôi sao duy nhất của trận đấu. Bồ Đào Nha cần có những mũi nhọn khác ngoài Ronaldo.
* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online và VTVGo!