Thờ cúng, thắp hương vào các ngày Rằm, mùng 1 và dịp lễ, Tết trong năm vốn là nét văn hóa tâm linh của người Việt. Với quan niệm trần sao âm vậy, nhiều gia đình đã mua sắm đủ lễ vật bằng vàng mã, từ nhà lầu, xe hơi đến quần áo, điện thoại, tivi… Tuy nhiên, gần đây thói quen này đã có nhiều thay đổi theo hướng văn minh, an toàn và tiết kiệm hơn.
"Việt Nam có khoảng 100 triệu dân, cứ quy ra một cách tương đối thì sẽ có khoảng 20 triệu hộ gia đình. Mỗi hộ gia đình mỗi năm chỉ cần đốt khoảng 200 ngàn đồng thì với 20 triệu hộ, có khoảng 4.000 tỷ đồng bị đốt…", GS.TS Từ Thị Loan – Chủ tịch Hội đồng Khoa học và đào tạo, Viện Văn hóa nghệ thuật quốc gia Việt Nam chia sẻ.
Đốt vàng mã vừa tiềm ẩn nguy cơ cháy nổ vừa tốn kém tiền bạc và ô nhiễm môi trường. Pháp luật không quy định cấm nhưng thời gian qua, các cơ quan chức năng đã liên tục tuyên truyền về việc hạn chế đốt vàng mã. Giáo hội Phật giáo Việt Nam đã khuyến cáo từ nhiều năm nay không đốt vàng mã ở các cơ sở thờ tự Phật giáo. Vậy làm thế nào để điều chỉnh thói quen này khi nhiều người giữ quan niệm phải đốt vàng mã mới chứng tỏ lòng thành, tổ tiên, thần linh mới phù hộ độ trì.
"Dù Nhà nước có tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra thì cũng không thể bằng bản thân các ban quản lý di tích, các ban tổ chức lễ hội nghiêm túc thực hiện, nhắc nhở người dân không nên đốt vàng mã nhiều quá, hoặc đưa vàng mã lớn, cồng kềnh vào cơ sở thờ tự như đình, đền, chùa. Gần đây, có xu thế chuyển sang dùng tiền vàng có mệnh giá cao, như một tấm séc, với giá trị hơn rất nhiều, tới triệu USD hay hàng tỉ đồng nên không phải đốt hàng xe tải vàng mã. Đó cũng là một hình thức để giảm dần chuyện chúng ta lạm dụng đốt vàng mã…", GS.TS Từ Thị Loan nói thêm.
Đầu năm mới, mong cầu bình an là điều nhiều người vẫn làm. Nhưng có được bình an hay không thì không nằm ở việc đốt nhiều hay ít vàng mã mà ở trong tâm mỗi người. Hiểu rõ về tinh thần hướng thiện của tín ngưỡng, sống thiện lương và không ngừng cố gắng thì bản thân mỗi người cũng đang góp phần khiến cuộc sống của họ và xã hội ngày càng tốt đẹp hơn.
* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online và VTVGo!