Làng nghề dệt lụa Vạn Phúc (Hà Nội) đã hơn 1.000 năm tuổi. Đây cũng là làng nghề dệt lụa tơ tằm lâu đời nhất vẫn còn duy trì hoạt động đến ngày nay. Làng nghề vừa được công nhận là Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia. Đây cũng là sự ghi nhận những nỗ lực của các nghệ nhân trong cuộc sống hiện đại.
Lụa Vạn Phúc (Hà Đông, Hà Nội), từng được đánh giá là sản phẩm thủ công tinh xảo nhất xứ Đông Dương. Hiện nay, làng có gần 800 hộ gia đình làm nghề dệt lụa, mỗi năm làng sản xuất 2,5 – 3 triệu m2 vải. Nhiều gia đình vẫn còn những khung dệt từ thời cha ông để lại, trải qua hơn 10 thế kỷ thăng trầm, để thích ứng với nhu cầu thẩm mỹ hiện đại, lụa Vạn Phúc cũng đã có những bước chuyển mình mạnh mẽ.
Lụa Việt không chỉ có Vạn Phúc (Hà Đông), nhiều làng lụa khác cũng vang danh như Nha Xá (Hà Nam), Bảo Lộc (Lâm Đồng)… Lụa tơ tằm Việt Nam sóng sánh những sắc màu rực rỡ được làm nên bởi đôi bàn tay khéo léo, tỉ mỉ của người nghệ nhân. Mỗi sợi tơ là mỗi sợi yêu thương mà người thợ đã kéo ra, không chỉ với bàn tay mà còn với tấm lòng của mình. Dẫu còn nhiều khó khăn nhưng họ vẫn làm, vẫn yêu con tằm, nuôi kén hy vọng, kéo sợi niềm vui và dệt tấm yêu thương.
Từng có thời gian, lụa không được ưa chuộng trong nước mà chỉ phục vụ khách du lịch nước ngoài và xuất khẩu. Tới hiện nay, lụa Việt vẫn đứng trước rất nhiều thách thức. Theo nhà thiết kế Minh Hạnh, câu chuyện giả - thật với lụa Việt đang thực sự đáng báo động.
Đứng trước sự cạnh tranh khốc liệt của thị trường và các quốc gia mạnh về ngành lụa, chính các nhà thiết kế Việt đang nỗ lực mỗi ngày để nâng tầm lụa Việt. Từ tơ kén vốn quý cổ truyền, họ biến tấu thành những thiết kế đa sắc màu, đưa văn hóa Việt lan tỏa cả trong và ngoài nước.
Ông cha ta có truyền thống làm tơ lụa lâu đời, vì thế cần những thế hệ kế cận để giữ nghề và sáng tạo các sản phẩm tơ lụa Việt Nam đi xa hơn nữa, góp phần giữ lụa Việt, hồn Việt. Mỗi cá nhân có thể bắt đầu từ hành động nhỏ như chọn sử dụng các món đồ tơ lụa Việt Nam để thêm yêu, trân quý và có thêm cơ hội giới thiệu đến bạn bè quốc tế.
* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online và VTVGo!