Vấn đề bảo tồn các giá trị văn hóa dân tộc đặc sắc ngày càng trở nên quan trọng đối với các quốc gia - dân tộc. Vừa gìn giữ được bản sắc văn hóa, vừa phát huy "sức mạnh mềm" về văn hoá trong quá trình phát triển và hội nhập quốc tế cũng là một nhiệm vụ quan trọng trong "Chiến lược phát triển văn hóa đến năm 2030". Nhắc đến việc phát huy những giá trị văn hoá Việt Nam trên thế giới, không thể không nhắc đến những người nghệ sĩ gốc Việt đã thành danh ở nhiều quốc gia. Họ chính là những sứ giả về âm nhạc và tâm hồn Việt, góp phần lan toả "sức mạnh mềm" của Việt Nam rộng khắp.
Là một trong những người Việt thành danh ở nước ngoài, chính tình yêu da diết với những tiếng đàn dân tộc đã thôi thúc cố giáo sư Trần Văn Khê dành cả đời cho việc gìn giữ và truyền bá những nét đẹp của nhạc dân gian Việt Nam, từ những ngày tháng còn sống nơi xứ người cho đến khi về nước. Những nỗ lực đó đã khiến ông trở thành người Việt đầu tiên được ghi danh trong Từ điển Bách khoa âm nhạc thế giới.
"Từ trước đến bây giờ, tôi luôn luôn có một công việc, tức là giới thiệu âm nhạc Việt Nam rộng khắp năm châu và sâu trong dân tộc Việt Nam. Giới thiệu cho người Pháp bằng tiếng Pháp, giới thiệu cho người Anh, người Mỹ bằng tiếng Anh. Trong khi đó, tôi tiếp tục luôn luôn đem những cái hiểu biết của mình truyền lại cho thế hệ mai sau", GS.TS Trần Văn Khê từng chia sẻ.
Tiếp nối con đường của ông, thế hệ những nghệ sỹ người Việt ở nước ngoài tiếp theo vẫn cống hiến tài năng và sức lực để giữ vững sức sống của nhạc dân gian Việt Nam trong lòng sự phát triển của âm nhạc phương Tây hiện đại. Những album nhạc fusion, kết hợp nhiều thể loại của nghệ sỹ nhạc jazz Nguyên Lê đã làm nhiều khán giả trên thế giới say đắm, để rồi họ ngỡ ngàng nhận ra vẻ đẹp của âm nhạc truyền thống Việt Nam.
"Âm nhạc truyền thống rất quan trọng, đó mới là cốt lõi và khởi nguồn của nền âm nhạc Việt Nam. Điều chúng tôi muốn thể hiện là âm nhạc truyền thống vẫn còn ở đây, nó vẫn thú vị và mang lại cho người nghe nhiều cảm xúc, nhiều câu hỏi. Âm nhạc truyền thống có thể vừa thú vị, vừa hiện đại. Sự hiện đại này không thay thế truyền thống, mà nó mang lại một hơi thở mới, một nhận diện mới cho âm nhạc truyền thống", nghệ sĩ Nguyên Lê cho biết.
Điều cốt lõi của nền âm nhạc Việt Nam cũng được nghệ sỹ nhạc cụ dân tộc Vanessa Võ Vân Ánh thể hiện trong những bản nhạc phim của chị, được vinh danh tại các lễ trao giải danh giá như Oscar hay Emmy. Theo đánh giá của nhà soạn nhạc Johnathan Begger, nghệ sĩ Vân Ánh không chỉ là tài nguyên quý giá của đất nước mà còn của thế giới.
"Gìn giữ văn hoá dân tộc là điều vô cùng quan trọng, nhưng Vân Ánh đã tự làm được điều đó. Cô ấy đã kết hợp các dòng nhạc khác nhau. Cô ấy có khả năng chơi nhạc Châu Âu bằng các dụng cụ âm nhạc truyền thống của Việt Nam, tạo cho chúng một điểm chung. Cô ấy đã thu hút được một lượng khán giả rất lớn tại Mỹ. Đó thực sự là đánh giá cao của khán giả dành cho văn hoá Việt Nam", ông Johnathan Begger nói.
Với Vanessa Võ Văn Ánh, âm nhạc của cô phải được xây dựng trên gốc văn hóa mình có. Điều nữ nghệ sĩ tâm niệm khi làm nhạc đó là để mỗi người nghe đều cảm thấy tự hào nói rằng đây là âm nhạc Việt và tôi là người Việt Nam
Lấy văn hoá, gốc rễ truyền thống làm cốt lõi, những nghệ sĩ người Việt Nam sinh sống ở nước ngoài đã và đang góp phần quảng bá mạnh mẽ và khẳng định các giá trị bản sắc dân tộc của nước ta với thế giới. Đó cũng là một biểu hiện của sức mạnh nội sinh của văn hoá Việt Nam, vẫn tồn tại bên trong mỗi người con đất Việt. Dù ở bất cứ đâu, sức mạnh đó vẫn được giữ gìn, phát triển, góp phần giúp lan toả những nét văn hoá đặc sắc của Việt Nam rộng khắp.
* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online và VTVGo!