Câu chuyện giữa Oscar và vấn đề sắc tộc không mới nhưng luôn là chủ đề được nhiều quan tâm nhất khi các hạng mục đề cử được công bố. Sau lễ trao giải năm 2016 đầy tai tiếng, Viện Hàn Lâm bị chỉ trích là thấm màu "phân biệt" khi thiên vị các diễn viên da trắng và phớt lờ các diễn viên da màu. Hàng loạt diễn viên da màu và khán giả đã lên tiếng tẩy chay Oscar vì sự thiếu công bằng này.
Diễn viên Chris Rock tại Lễ trao giải Sunday’s Academy chỉ trích Oscar phân biệt đối xử với diễn viên da màu. (Ảnh: Chris Pizzelo)
Sau sự kiện đó, Oscar 2017 được đánh giá cao khi có nhiều bước tiến trong việc tăng sự "đa dạng hóa" và công bằng khi vinh danh những diễn viên da màu có đóng góp xứng đáng. Các bộ phim về mâu thuẫn xã hội cũng lên ngôi, đỉnh điểm là bộ phim Moonlight của Barry Jenkins đã thắng giải Phim hay nhất; giải Nam diễn viên phụ xuất sắc nhất thuộc về Mahershala Ali trong Moonlight.
Nối tiếp sau đó, tại Oscar năm 2018, được cho là ảnh hưởng "dây chuyền" mạnh mẽ từ Moonlight, những phim về vấn đề chủng tộc và cộng đồng LGBT+ đã chiếm ưu thế. Bộ phim tâm lý, kinh dị Get out được giới báo chí tốn nhiều giấy mực ủng hộ nhiệt liệt, Call me by your name cũng nhận được sự ghi nhận từ Hội đồng hàn lâm. Cùng với đó, The shape of water nói về một người đàn ông thuộc giới tính thứ 3, phải sống trong đơn độc, tách biệt khỏi sự kỳ thị của xã hội có tới 13 đề cử. Ngoài nhân vật chính, bộ phim còn khai thác mảnh đời của nhân vật cô lao công da màu Zelda, đại diện cho lớp người không địa vị, luôn bị coi khinh và chèn ép trong những năm 60 ở Mỹ.
Cảnh Juan và cậu bé Chiron trong Moonlight. (Ảnh: Moonlight)
Một cảnh trong bộ phim "Get out". (Ảnh: Universal)
Ở các hạng mục đề cử của Oscar năm nay, Green Book, BlacKkKlansman, Black Panther đều là những ứng cử viên sáng giá nhưng bên cạnh đó cũng gây ra nhiều tranh cãi trong dư luận. Nhà phê bình Wesley Morris cyar tờ New York Times gần đây đã lên tiếng về những tình bạn đa sắc tộc trong phim được đề cử Oscar. Ông cho rằng đó không phải thuần túy về tình cảm con người với người, mà có bản chất người làm thuê – ông chủ.
Trong phim, tuyến nhân vật da trắng vào vai người chủ và thuê các nhân công là da màu. Khi người da trắng bắt đầu cuộc "giải cứu" những người bạn da màu khỏi vấn đề tiền bạc của họ thì Viện hàn lâm không ngần ngại vỗ tay, điển hình là trong những phim như The Help, The upside và The Blind Side. Morris nhận xét Green Book là một bản đảo ngược của Driving Miss Daisy khi Don Shirley, nghệ sĩ dương cầm da màu thuê người da trắng Tony làm tài xế cho mình. Điều này ám chỉ việc tình bạn của hai người đàn ông dựa trên việc phục vụ và nhận tiền. Tuy nhiên, bài báo mang tính phiến diện và tiêu cực này không nhận được đồng tình từ dư luận. Việc Wesley Morris bóp méo tình bạn đẹp giữa Don và Tony để chỉ trích việc các nhà làm phim đang cố tạo nên cầu nối giữa những con người khác màu da khiến cho bộ phim nhận được nhiều phản hồi tích cực hơn từ phía người đọc và khán giả.
Nhân vật Tony và Don trong "Green Book". (Ảnh: Universal)
Kenneth Barrett viết: "Tôi đã đọc rất nhiều bài phân tích tưởng chừng kỹ càng nhưng lại là sai lệch về Green Book. Họ thường ngó lơ về cấu trúc câu chuyện, sự hoàn thiện về mặt tính cách mà hai nhân vật bù trừ cho nhau và việc tiên phong cho những mối quan hệ khác thường. Những mối quan hệ ấy có thể nở hoa khi trải qua thăng trầm để thấy được tính nhân đạo của con người với con người".
Gần đây, báo chí và dư luận đang tranh cãi về việc liệu Black Panther có xứng đáng được trở thành ứng cử viên ở hạng mục Phim hay nhất hay không. Nhiều ý kiến cho rằng. bộ phim này thậm chí còn không phải phim hay nhất do Marvel sản xuất. Tuy nhiên, không ai có thể phủ nhận kỷ lục phòng vé lên tới 1,3 tỷ USD và cơn sốt trong giới trẻ về bộ phim siêu anh hùng da màu đã đập vỡ những rào cản văn hóa.
Một cảnh trong bộ phim "Black Panther". (Ảnh: Digital Trend)
Có thể thấy Oscar đang dần xóa bỏ những định kiến và chứng minh sự cởi mở hơn khi đánh giá những tác phẩm được làm bởi người da màu, hay về đề tài sắc tộc.
* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online!