Phim tài liệu Daughters (Con gái) của Netflix là câu chuyện xúc động về cuộc gặp gỡ của 4 bé gái với cha họ - những người đang chịu án tù – trong một buổi khiêu vũ đặc biệt tại nhà tù DC. Bộ phim đầy nước mắt về sức mạnh chữa lành của tình yêu thương này đã đoạt giải Tác phẩm được yêu thích và giải Khán giả bầu chọn tại Liên hoan phim Sundance năm 2024.
Phim tài liệu Daughters (Con gái) của hai đạo diễn Natalie Rae và Angela Patton là kết quả của hành trình làm phim kéo dài 8 năm, kể về cuộc sống của những cô gái trẻ từ 5 đến 13 tuổi và cuộc đoàn viên đầy xúc động của họ với những người cha bị tù tội, để khán giả tận mắt chứng kiến những ảnh hưởng tiêu cực mà các cô gái phải chịu đựng, cũng như tình yêu mà những người cha dành cho họ. Việc thăm viếng trực tiếp tù nhân đã bị ngừng có hệ thống trên khắp các nhà tù ở nước Mỹ kể từ năm 2014. Thay vào đó, họ chỉ được sử dụng các cuộc gọi video và điện thoại. Hơn nữa, những người bị giam giữ có thể bị chuyển từ nhà tù này sang nhà tù khác, đôi khi rất xa gia đình họ. Vì vậy, đối với một số người cha, sự kiện này có thể là cơ hội duy nhất họ được gặp con gái trong thời gian thụ án.
Daughters theo chân bốn cô gái (Aubrey, Santana, Raziah và Ja'Ana) trong hơn 8 năm, mang đến cho người xem cái nhìn sâu hơn không chỉ về cách họ chuẩn bị cho buổi khiêu vũ và tương tác với cha của họ ở đó mà còn cả cách họ dõi theo cha mình trong những năm sau đó. Bộ phim không che đậy sự thật phũ phàng trong cuộc sống của những cô gái có người cha bị tù tội. Raziah, 15 tuổi, phàn nàn về việc cô chỉ có 15 phút mỗi lần để nói chuyện với cha là Alonzo, người đang thụ án 30 năm. Những khó khăn của cuộc sống thiếu vắng bóng dáng người cha cộng với định kiến của cộng đồng khiến cô bé nhiều lần nghĩ đến việc kết thúc cuộc đời mình. Mẹ cô, Sherita, đã rơi nước mắt khi kể về lần bà tìm thấy con gái mình trên mái nhà, sẵn sàng nhảy xuống. Bà thuyết phục cô rằng, việc tự sát sẽ không giúp được gì cho bố cô, rằng ông đã đủ đau khổ rồi. Còn Santana, 10 tuổi, rất thẳng thắn về việc cha cô - Mark bị giam giữ đã ảnh hưởng đến cô như thế nào. Ám ảnh về tội lỗi của người cha khiến cô ghim vào đầu suy nghĩ sẽ không bao giờ muốn có con vì không muốn để một đứa trẻ phải chịu ấm ức, tủi nhục vì mình. Trong phim, mẹ của Ja'Ana là Unita đặt câu hỏi, liệu người cha của con gái bà đang bị giam giữ có xứng đáng có cơ hội gắn kết hay không. Còn Aubrey, 5 tuổi, rạng rỡ khi khoe về khả năng làm chủ bảng cửu chương, những bức tường trong nhà cô treo đầy bằng cấp mà cô đã đạt được để khiến cha cô, Keith, tự hào về con gái mình…
Để tham dự buổi khiêu vũ, các tù nhân phải hoàn thành khóa huấn luyện làm cha. Trong 12 tuần, nhà giáo dục Chad Morris giúp họ chuẩn bị cho cái mà anh gọi là “tàu lượn siêu tốc đầy cảm xúc”, từ sự phấn khích khi nhìn thấy con gái - một số trường hợp là lần đầu tiên - cho đến việc quay trở lại thực tế vào cuối sự kiện. Đạo diễn Patton tham gia một trong các buổi học của khóa huấn luyện để nói về việc các cô gái háo hức như thế nào khi được gặp bố. Bà giải thích tầm quan trọng của sự kiện này với các tù nhân: “Đây là việc hàn gắn vết thương cho gia đình các bạn. Mục đích của chúng tôi là giúp các bạn củng cố gia đình vì chúng tôi biết rằng, khi gia đình của các bạn còn nguyên vẹn, cộng đồng của chúng tôi sẽ phát triển mạnh mẽ.” Vào cuối tuần thứ 12, những người cha đã chuẩn bị sẵn sàng để bước vào điệu nhảy thay đổi cuộc đời cùng con gái mình.
Các ông bố được cắt tóc, mặc vest, mặc áo sơ mi, cà vạt và đi giày cho sự kiện lớn. Khắp vũ trường có những bàn thủ công và quầy chụp ảnh để các ông bố và con gái có thể chụp ảnh, làm quà lưu niệm để luôn nhớ về nhau. Nhưng bản thân cuộc gặp mặt lại buồn vui lẫn lộn. Khi các ông bố và các cô con gái nhảy theo bài Before I Let Go của Beyoncé, một số người đã rơi nước mắt khi hát theo lời bài hát I will never, never… Never let you go (Bố sẽ không bao giờ, không bao giờ để con rời xa). Aubrey, 5 tuổi, bảo bố cô hãy về nhà sớm hơn và ông nói với cô rằng, ông chắc chắn sẽ ra tù khi cô vẫn còn là một thiếu niên.
Mục tiêu của chương trình là tăng cường mối quan hệ giữa tù nhân và con gái họ, chống lại các hoạt động mang tính hệ thống nhằm đàn áp mối quan hệ gia đình, đồng thời trang bị cho tù nhân các kỹ năng sống thiết yếu để tái hòa nhập cộng đồng thành công và lâu dài sau khi ra tù. Màn phối hợp hoàn hảo của Natalie Rae và Angela Patton đã làm nên một bộ phim đầy xúc động. Trong khi Angela lên kịch bản và nắm bắt tâm lý của các các tù nhân thì Natalie đã tìm hiểu sâu hơn về các cô gái và mẹ của họ, trực tiếp nghe câu chuyện và những ảnh hưởng sâu sắc đến cuộc sống của họ trong suốt 5 năm. Patton dành thời gian bình đẳng với các tù nhân để lắng nghe họ nói về hy vọng, nỗi sợ hãi, mối quan hệ của họ với người thân, những điều hối tiếc... Còn đối với những phụ nữ có chồng đi tù, họ buộc phải đảm nhận vai trò vừa là cha vừa là mẹ, việc cho phép con gái tiếp xúc với cha chúng là một quyết định khó khăn.
Có rất nhiều nước mắt trong bộ phim tài liệu này, cả với các nhân vật chính và khán giả. Nhiều khán giả cảm thấy nghẹn ngào chỉ sau mấy phút xem phim, khi chứng kiến những người đàn ông bị giam giữ tại nhà tù ở Washington D.C. trút bỏ bộ đồ màu cam và mặc trang phục khiêu vũ, ngồi xếp hàng trên ghế ở hành lang để hồi hộp chờ đợi con gái chạy vào vòng tay của bố... Nhưng Daughters không chủ định khai thác sự đa cảm. Khi xem phim, nhiều khán giả dự đoán phim sẽ kết thúc bằng điệu nhảy với cuộc đoàn tụ vui vẻ, những giọt nước mắt, niềm vui và lời hứa về mối quan hệ thân thiết hơn, nhưng Rae và Patton lại đầu tư vào sự thẳng thắn hơn là một cái kết có hậu. Họ đã xây dựng bộ phim để thể hiện nhiều cung bậc cảm xúc mà các cô gái dành cho cha mình khi ngay tại buổi khiêu vũ: một số người vui mừng khôn xiết và khóc lóc còn những người khác rõ ràng đang đấu tranh với cảm xúc của mình.
Sau buổi khiêu vũ, bộ phim tiếp tục đề cập đến một số đối tượng trong vài năm, khám phá xem chương trình này ảnh hưởng như thế nào đến tương lai của các cô gái. Trước đây, nghiên cứu cho thấy, tỷ lệ tái phạm sau khi ra tù rất cao. Một phân tích đưa ra số liệu rằng, 82% cá nhân được thả ra khỏi nhà tù tiểu bang bị bắt ít nhất một lần trong 10 năm đầu tiên được tự do. Tuy nhiên, những người thực hiện phim tài liệu này có niềm tin lạc quan rằng, cuộc hẹn khiêu vũ này có thể giúp thay đổi điều đó. Như một tù nhân đã nói trong phim: “Đó là ngày tôi thực sự cảm thấy như mình không thể quay lại nhà tù nữa, vì sức mạnh của tình thương yêu quá lớn.”
* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online và VTVGo!