Hụi, họ vốn xuất phát từ một hình thức góp vốn, tích lũy vốn để hỗ trợ nhau, được hình thành từ lâu trong đời sống xã hội. Mặc dù pháp luật không cấm việc người dân tham gia hụi, họ, phường, thế nhưng, vài năm trở lại đây, mô hình này đã xuất hiện những biến tướng phức tạp và gây ra nhiều rủi ro đối với người chơi.
Vài tháng nay, hàng trăm người dân trên địa bàn thành phố Sầm Sơn, tỉnh Thanh Hóa đứng ngồi không yên vì vụ vỡ hụi lên đến hàng chục tỉ đồng. Căn nhà của chủ hụi mới ngày nào vẫn còn tấp nập kẻ vào người ra, thì nay, không ai biết chủ nhân của nó đang ở đâu.
Đặt niềm tin là hàng xóm thì không thể lừa nhau, lại thêm lãi suất tiền chơi lớn, dao động từ 25 - 30%/năm, cao gấp 3 đến 5 lần so với lãi suất huy động tiền gửi ngân hàng, nên hầu hết người dân trong phường, nhà nào có tiền cũng đều mang đi chơi hụi.
Đóng tiền cho chủ hụi, người chơi chỉ lấy giấy vụn làm tin
Cần phải khẳng định là pháp luật không cấm hình thức hụi, họ, phường. Nhưng có quy định rõ: chủ hụi phải báo với chính quyền địa phương, người tham gia dây hụi phải có biên bản họp thỏa thuận với nhau và có số người cụ thể.
Thế nhưng mọi thứ đều bị phớt lờ, cho nên căn cứ pháp lý để bảo vệ người dân khi xảy ra các tình huống rủi ro là rất khó. Đó là còn chưa kể đến việc, dù đóng số tiền từ vài trăm triệu đến hơn cả tỉ đồng cho chủ hụi, nhưng những gì người chơi mang về đa phần chỉ là những tờ giấy lộn với nội dung hết sức sơ sài.
Các vụ vỡ hụi số tiền lớn
Hậu quả trong những câu chuyện này đương nhiên thuộc về người tham gia, khi mà số tiền họ đóng hụi rất khó và gần như không thể lấy lại được. Đã có rất nhiều những vụ việc nhỏ lẻ xảy ra ở hầu khắp các địa phương trên cả nước. Và cũng đã có không ít những vụ vỡ hụi quy mô rất lớn xảy ra. Như vụ vỡ hụi ở huyện Hàm Thuận Nam, tỉnh Bình Thuận vào năm 2021 có số lượng gần 900 người chơi với số tiền khoảng 200 tỷ đồng. Hay mới chỉ giữa năm nay, 190 người ở tỉnh Đồng Nai cũng đã trình báo cơ quan điều tra số tiền chơi hụi bị vỡ lên tới hơn 40 tỉ đồng.
Khởi tố chủ hụi vì tội lừa đảo chiếm đoạt tài sản
Theo cơ quan điều tra, ngay từ ban đầu, nếu chủ hụi đã có ý thức chiếm đoạt số tiền hoặc chuyển dòng tiền thu được sang các khu vực khác dẫn đến mất khả năng thanh toán, thì khi sự việc xảy ra, chủ hụi chỉ chịu hậu quả về mặt pháp luật, còn về trách nhiệm bồi thường thiệt hại cho người dân thì rất khó có thể thực hiện.
Cần thực hiện đúng quy định pháp luật khi tổ chức và tham gia hụi, họ
Trong hơn chục vụ vỡ hụi diễn ra gần đây ở tỉnh Thanh Hóa thì sự việc quý vị vừa theo dõi là vụ việc duy nhất mà cơ quan công an có thể khởi tố bị can. Lý do cụ thể thì các cán bộ điều tra xin được phép không tiết lộ vì có thể làm ảnh hưởng đến việc xử lý, truy quét tội phạm liên quan đến lĩnh vực này.
Sau khi các vụ vỡ hụi xảy ra, việc xử lý để thu hồi tài sản trả lại cho người dân là hết sức khó khăn. Vì vậy, cơ quan công an khuyến cáo người dân nên chọn lựa các hình thức đầu tư, tiết kiệm, tích góp phù hợp, an toàn.
Nếu chọn hình thức chơi hụi thì phải hết sức cân nhắc và thận trọng trong việc lựa chọn chủ hụi. Đồng thời, phải nắm vững các quy định của pháp luật liên quan đến chơi hụi, góp vốn, để vừa đảm bảo quyền và lợi ích hợp pháp của mình, vừa phòng tránh rủi ro. Về hình thức hoạt động, chủ hụi và người tham gia cần phải thỏa thuận bằng văn bản và phải được công chứng hoặc chứng thực nếu các bên có yêu cầu.
Hệ lụy khi hụi vỡ
Đa phần là những người dân tham gia hụi, họ ở địa phương đều là người lao động có thu nhập thấp, kinh doanh nhỏ lẻ… gom góp từng khoản tiền tiết kiệm hàng tháng của cả gia đình vào chơi hụi. Có người còn đứng ra chơi thay cho cả họ hàng hoặc có khi đi vay để góp hụi. Một khi hụi vỡ thì kéo theo rất nhiều hệ lụy.
Thực tế, không ít người vì quá sốc mà mà lâm bệnh nặng. Một cuộc chơi tưởng chừng như bình đẳng, nhưng thực tế thì sự thiệt thòi và tổn thất lớn nhất không bao giờ thuộc về chủ hụi, mà thuộc về chính những người dân trực tiếp tham gia mô hình này.
* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online và VTVGo!