Sau khi cơ quan Công an triệt phá nhiều đường dây sản xuất, buôn bán ma túy tổng hợp. Đáng chú ý, việc trộn lẫn hoặc sử dụng chung các hợp chất ma túy khác nhau bất chấp các quy định cấm có thể gây tử vong cho người dùng.
Theo thông tin được cơ quan Công an công bố tối 25/9, các đối tượng trong đường dây sản xuất, buôn bán ma túy ngụ tại phường Mỹ Đình 2 (quận Nam Từ Liêm, Hà Nội) cấu kết với các đối tượng tạm trú tại quận Tân Phú (thành phố Hồ Chí Minh) chế biến ma túy từ thảo mộc và các hoạt chất gây nghiện khác, bán ra thị trường.
Trước đó, Bộ Công an cũng đưa ra cảnh báo về việc một số loại ma túy tổng hợp trá hình đã xuất hiện trên thị trường dưới dạng bột nước trái cây giải khát có mùi cam, nho, dâu…, được gọi là "nước vui", có bao bì sặc sỡ, bắt mắt và thường ghi dòng chữ "Crispy Fruit". Đáng lo ngại, ma túy dạng này thường được tiêu thụ tại khu vực gần các trường học, khu vui chơi, giải trí… Cơ quan Công an đã xét nghiệm và phát hiện các gói bột nước trái cây này chứa các hoạt chất MDMA, ketamine…
MDMA hay ecstasy, được biết với tên gọi thông dụng là thuốc lắc, là một loại ma túy có tác dụng kích thích thần kinh trung ương. Sử dụng MDMA có thể gây loạn thần (ảo giác, hoang tưởng) và kích động hành vi (tấn công người chung quanh).
MDMA thường được bán dưới dạng 1 viên thuốc. Do dạng bào chế này đã quá quen thuộc, dễ bị phát hiện, các nhóm tội phạm đã chuyển sang bào chế dưới dạng bột hương trái cây hòa tan trong nước. Ngoài ra, hình thức này dễ làm cho giới trẻ mất cảnh giác, vì nghĩ rằng chỉ là nước trái cây.
Ketamine là một loại thuốc gây mê và hiện vẫn đang được sử dụng trong y học dưới dạng dung dịch tiêm và rất tinh khiết. Còn ketamine ma túy dưới dạng bột trắng có thể bị lẫn tạp chất nguy hại và được sử dụng bằng cách hít trực tiếp vào mũi. Dân chơi thường sử dụng ketamine sau khi uống thuốc lắc để làm giảm bớt sự hưng phấn.
Theo bác sĩ Huỳnh Thanh Hiển, Bệnh viện Tâm thần thành phố Hồ Chí Minh, xét về dược lý học thần kinh, ma túy được chia thành 2 nhóm: Nhóm ức chế trầm dịu gồm nhóm thuốc phiện và các dẫn xuất, ketamine (bản chất là một thuốc gây mê) và nhóm kích thích bao gồm tất cả các chất ma túy còn lại.
Do tính chất đối kháng của 2 nhóm ma túy này, nên hầu như chúng không được trộn chung với nhau. Nhưng dân chơi có thể dùng heroin, ketamine hoặc thậm chí nhóm thuốc gây ngủ (hướng thần) như bezodiazepin sau khi sử dụng nhóm kích thích (lắc, đá…) để hóa giải bớt trạng thái hưng phấn của nhóm ma túy kích thích. Điều này rất nguy hiểm và có thể gây ra tương tác dược lý học khó dự đoán và kiểm soát vì có thể gây suy hô hấp (ketamin với diazepam) hay loạn nhịp tim và tăng huyết áp (MDMA với ketamine) có thể dẫn đến tử vong.
Theo chuyên gia Hải Oanh (Trung tâm Hỗ trợ Sáng kiến và Phát triển cộng đồng), khi sử dụng ma tuý, não bộ có thể phóng thích từ 2 đến 20 lần số dopamine có được, đây là một chất dẫn truyền thần kinh có mặt tại các khu vực điều hành sự chuyển động, tình cảm, động lực và khoái cảm - chất này có tác dụng làm tăng khoái cảm, tăng mức độ cảm thụ khoái cảm, tăng khả năng chịu đựng, giảm đau trong hầu hết các hoạt động của con người.
Ở mức độ dopamine vừa phải, hệ thống này khuyến khích cho các hành vi tự nhiên. Nhưng sử dụng ma túy, sẽ khiến lượng dopamine trong não ngay lập tức tăng đột biến, làm hệ thống sản sinh ra hiệu ứng hưng phấn quá đà, khoái cảm mạnh mẽ kéo dài, khiến người dùng có xu hướng lặp lại hành vi sử dụng ma túy.
Tuy nhiên, khi dùng ma túy, lượng dopamine tăng đột biến do sử dụng ma túy sẽ dần khiến não bộ điều chỉnh lại cơ chế hình thành dopamine bằng cách sản xuất ra ít dopamine hơn - khiến khả năng cảm nhận khoái cảm giảm bớt. Hậu quả là tác động của dopamine lên đường truyền dẫn khoái cảm của người sử dụng ma túy trở nên bất thường. Đây là lý do khiến người sử dụng ma túy sẽ dần cảm thấy chán nản, mỏi mệt, thiếu sinh khí, trầm uất… không thể tiếp tục tận hưởng những thú vui trong cuộc sống bình thường mà trước đây họ vẫn thích. Họ có xu hướng tiếp tục sử dụng ma túy để tăng lượng dopamine trở lại mức bình thường.
* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online và VTVGo!