Trong thời gian gần đây, nhiều người dân vì không thông thạo công nghệ thông tin hoặc chưa nắm rõ quy trình nộp hồ sơ trực tuyến đã tìm đến các dịch vụ làm hộ chiếu "siêu tốc" được quảng cáo rầm rộ trên mạng xã hội. Tuy nhiên, thay vì tiết kiệm thời gian, họ lại rơi vào bẫy lừa đảo với những hậu quả nghiêm trọng.
Do có việc gấp, một người dân đã tìm kiếm trên mạng và được kết nối với một cá nhân tự nhận là cán bộ Cục Quản lý Xuất nhập cảnh. Người này cam kết hỗ trợ làm hộ chiếu nhanh trong hai ngày với mức phí 2 triệu đồng, chỉ thanh toán khi nhận được hộ chiếu. Tin tưởng, nạn nhân làm theo hướng dẫn, truy cập đường link gửi qua tin nhắn để kê khai thông tin.
Ngay sau khi hoàn thành kê khai, điện thoại của nạn nhân bỗng nóng lên bất thường, nhanh chóng sập nguồn và không thể sử dụng. Khi đi sửa điện thoại, anh phát hiện tài khoản ngân hàng của mình bị rút sạch gần 30 triệu đồng.
Ông Vũ Ngọc Sơn, Giám đốc Công nghệ Công ty Công nghệ An ninh mạng Quốc gia Việt Nam, phân tích: "Hacker thường dụ nạn nhân truy cập vào các trang web giả mạo để tải ứng dụng độc hại. Khi ứng dụng này được cấp quyền, chúng sẽ hoạt động ngầm, điều khiển thiết bị từ xa để thực hiện các giao dịch trái phép, kể cả khi thiết bị không được sử dụng."
Rủi ro không chỉ dừng lại ở việc bị lừa qua ứng dụng. Một cô gái khác đã tin tưởng dịch vụ sau khi nhận được hộ chiếu do một shipper giao đến tận nhà. Thấy hộ chiếu đúng tên mình, cô thanh toán phí 3 triệu đồng.
Tuy nhiên, khi mang hộ chiếu đến công ty du lịch để làm thủ tục, cô mới biết số hộ chiếu không có trên hệ thống. Gọi lại cho người cung cấp dịch vụ, cô nhận ra mình đã bị chặn liên lạc. Tấm hộ chiếu trong tay hóa ra chỉ là hàng giả.
Thượng úy Bùi Thị Khánh Ngọc, cán bộ Phòng Quản lý Xuất nhập cảnh, Công an TP. Hải Phòng, cho biết: "Các đối tượng thường hứa hẹn làm hộ chiếu nhanh, giá rẻ, không cần xếp hàng, chờ đợi để thu hút người dân. Họ còn tạo các bình luận, biên lai chuyển tiền giả để tăng độ uy tín, dễ dàng chiếm lòng tin."
Không chỉ mất tiền, người dân còn đối mặt nguy cơ lộ thông tin cá nhân khi cung cấp ảnh chụp căn cước công dân, ảnh chân dung, hoặc mật khẩu tài khoản định danh VNeID cho những kẻ lừa đảo. Thông tin này có thể bị sử dụng để kiểm soát thiết bị điện tử hoặc thực hiện các hành vi vi phạm pháp luật.
"Do không nắm đủ thông tin, các đối tượng có thể khai sai thông tin khi nộp hồ sơ, khiến cơ quan chức năng không liên lạc được, kéo dài thời gian trả kết quả. Điều này gây phiền phức lớn cho người dân," - Thượng úy Khánh Ngọc cảnh báo thêm.
Theo Cục Quản lý xuất nhập cảnh Bộ Công an đối tượng áp dụng làm hộ chiếu trực tuyến trên cổng dịch vụ công là công dân Việt Nam trong nước có CCCD gắn chíp, không gắn chíp hoặc chứng minh nhân dân 12 số còn giá trị.
Những điều kiện để được cấp hộ chiếu trực tuyến
Công dân cũng phải có tài khoản hợp lệ trên cổng dịch vụ công quốc gia. Lưu ý công dân phải sử dụng thuê bao di động chính chủ đăng ký theo CCCD hoặc chứng minh nhân dân 12 số. Trường hợp thuê bao di động đăng ký theo CMND 9 số cần liên hệ nhà mạng để cập nhật thông tin theo CCCD có gắn chíp điện tử mới nhất. Có khả năng thanh toán lệ phí trực tuyến qua hệ thống thanh toán của chính
Những lưu ý khi kê khai hồ sơ cấp hộ chiếu trực tuyến
Việc nộp hồ sơ cấp hộ chiếu trực tuyến qua các nền tảng chính thống như dichvucong.gov.vn hoặc dichvucong.bocongan.gov.vn ngày càng được nhiều người dân lựa chọn bởi tính tiện lợi và nhanh chóng. Tuy nhiên, để tránh mất thời gian do phải chỉnh sửa hồ sơ, người dân cần lưu ý một số điểm quan trọng trong quá trình kê khai.
Đầu tiên, công dân cần đăng nhập tài khoản định danh điện tử (VNeID) trên cổng dịch vụ công. Sau khi nhập mã OTP được gửi về điện thoại, hệ thống sẽ tự động hiển thị phần lớn thông tin cá nhân nhờ kết nối với cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư. Công dân chỉ cần bổ sung thông tin còn thiếu, tải ảnh chân dung và ảnh chụp căn cước công dân (CCCD) hai mặt, sau đó thực hiện theo các bước hướng dẫn.
Nếu làm hộ chiếu lần đầu, công dân cần chọn cấp tỉnh. Với những người đã có hộ chiếu trước đó, có thể lựa chọn cấp tỉnh hoặc cấp trung ương.
Trung tá Phạm Thị Ánh, cán bộ Phòng Quản lý Xuất nhập cảnh, Công an TP. Hải Phòng, cho biết, lỗi phổ biến nhất khi kê khai là ảnh chân dung không đúng quy định. Theo quy định, ảnh phải kích thước 4x6, đầu để trần, rõ mặt và hai tai, phông nền trắng. Tuy nhiên, nhiều người lại chụp ảnh với phông nền màu xanh, xám hoặc chỉnh sửa bằng ứng dụng, ảnh Photoshop, dẫn đến việc hồ sơ không đạt yêu cầu.
Ngoài ra, sai sót trong khai báo các mục như nơi sinh, quê quán, lý do xin cấp lại hộ chiếu cũng là vấn đề thường gặp. Đặc biệt, nếu làm hộ chiếu lần đầu hoặc xin cấp lại do mất, thông tin kê khai cần chính xác tuyệt đối để tránh phải bổ sung, chỉnh sửa sau này.
Sau khi hoàn tất kê khai, công dân nhập mã xác nhận và chọn mục nộp hồ sơ. Thông báo tiếp nhận hồ sơ sẽ được gửi qua tin nhắn SMS hoặc email, kèm mức lệ phí cần thanh toán. Thời gian xử lý hồ sơ là 5 ngày làm việc đối với hồ sơ nộp cấp trung ương và 8 ngày làm việc đối với cấp tỉnh.
Trung tá Phạm Thị Ánh khuyến nghị, những người chưa quen với việc kê khai trực tuyến có thể trực tiếp đến phòng quản lý xuất nhập cảnh tại địa phương để được hỗ trợ. Nếu cần thiết, công dân cũng có thể nhờ người thân, bạn bè trợ giúp.
Trung tá Ánh cảnh báo, tránh sử dụng các dịch vụ làm hộ chiếu quảng cáo tràn lan trên mạng vì nguy cơ lộ lọt thông tin cá nhân. Những thông tin như ảnh CCCD, ảnh chân dung, hoặc tài khoản VNeID có thể bị kẻ xấu lợi dụng để thực hiện hành vi vi phạm pháp luật.
Kể từ tháng 7/2023, các tài khoản định danh điện tử trên cổng dịch vụ công quốc gia đã dừng hoạt động. Người dân chỉ có thể sử dụng tài khoản VNeID do Bộ Công an cung cấp để đăng ký làm hộ chiếu trực tuyến.
Đối với trường hợp xin cấp lại hộ chiếu mà hộ chiếu cũ còn hạn, công dân cần nộp lại hộ chiếu cũ. Việc nộp có thể thực hiện trực tiếp tại cơ quan quản lý xuất nhập cảnh hoặc qua đường bưu điện.
Những lưu ý trên sẽ giúp người dân thực hiện quy trình kê khai một cách thuận lợi, tiết kiệm thời gian và tránh các sai sót không đáng có.
* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online và VTVGo!