Hiểm họa từ khoang hàng của xe khách
Hiện đang là thời điểm "vàng" trong việc vận chuyển hàng hoá, đáp ứng nhu cầu tiêu dùng dịp Tết Nguyên đán. Các xe hàng từ Bắc đến Nam hoạt động mạnh. Xe khách cũng tăng cường chở hàng. Càng gần đến Tết thì lượng hàng hóa ký gửi và hàng hóa xách tay của hành khách trên xe lại càng tăng lên. Thế nhưng những thứ hàng gì được chất lên xe khách thì hầu như không được kiểm soát.
Rất có thể đó là pháo nổ, hàng cấm, hàng lậu… và nhiều hiểm họa khác đối với tất cả hành khách trên xe. Thực tế đã có không ít tai nạn xảy ra từ khoang hàng của xe khách.
Đêm 2/1/2024, ô tô khách giường nằm đang trên lộ trình từ Lạng Sơn đi Hà Tĩnh, khi đi đến huyện Hoa Lư, tỉnh Ninh Bình bất ngờ bốc cháy dữ dội. Ngọn lửa được xác định là bốc lên từ khu vực hầm hàng. Rất may không có thiệt hại về người. Toàn bộ xe và hàng hóa bị cháy rụi.
Ngày 16/1/2024, Công an tỉnh Quảng Nam đã bắt quả tang một đối tượng tàng trữ hơn 20 kg pháo hoa nổ. Đối tượng khai nhận đặt mua số pháo này của một đối tượng nữ ở Gia Lai qua mạng xã hội Zalo với giá hơn 10 triệu đồng, sau đó nhận pháo từ xe khách đường dài.
Ngày 23/11/2023, lực lượng chức năng tỉnh Bình Thuận đã triệt phá vụ mua bán pháo nổ vận chuyển qua xe khách. Đây là đường dây vận chuyển pháo nổ từ huyện miền núi Đức Linh về TP Phan Thiết theo hình thức ký gửi xe khách.
Còn không ít những vụ vận chuyển hàng cấm đã bị phát hiện trong những năm gần đây. Trên xe khách giường nằm chạy tuyến Vinh - Hà Nội đã từng có vụ vận chuyển một gói hàng cho một người ở Hà Nội rồi bị mất trộm. Bên trong gói hàng là số ngoại tệ trị giá tương đương hơn 6 tỷ đồng.
"Lỗ hổng" trong quản lý hàng hóa ký gửi
Theo Nghị định số 47/2022 của Chính phủ về kinh doanh và điều kiện kinh doanh vận tải bằng xe ô tô, từ ngày 1/9/2022, người gửi hàng trên xe khách phải cung cấp đầy đủ, chính xác 6 thông tin, bao gồm: tên hàng, họ tên, địa chỉ, số chứng minh thư hoặc căn cước công dân, số điện thoại người gửi và người nhận. Quy định là vậy, nhưng thực tế lại khác.
Những kiện hàng được đóng gói cẩn thật, không hỏi mặt hàng gửi là gì, không cần giấy biên nhận, chỉ cần số điện thoại người nhận ghi trên kiện hàng, thùng hàng đã nhanh chóng được đưa lên xe.
Một khi hàng hóa đã đóng gói thì rất khó để phát hiện có vi phạm hay không
Thời gian qua, trên địa bàn cả nước đã xảy ra một số vụ cháy nổ trên xe khách gây thiệt hại lớn về người và tài sản có nguyên nhân từ việc hàng hóa ký gửi trên xe phát nổ. Qua đó cho thấy, việc quản lý giao nhận, ký gửi hàng hóa trên các phương tiện vận tải khách còn lỏng lẻo, tùy tiện. "Lỗ hổng" trong quản lý hàng hóa ký gửi trên xe khách đã và đang là thực tế đáng báo động.
Hiện chưa có quy định nào cấm các hãng xe khách nhận chở hàng, chỉ có nghiêm cấm vận chuyển một số mặt hàng quốc cấm như vũ khí, đạn dược, chất gây cháy nổ, ma túy, các chất kích thích, động vật hoang dã. Thế nhưng hiện nay, việc kiểm tra hàng hóa trên xe khách, chỉ dựa vào trực quan, bằng mắt thường chứ không có công cụ kỹ thuật hỗ trợ. Một khi hàng hóa đã đóng gói thì rất khó để phát hiện có vi phạm hay không.
Ngành Giao thông Vận tải không có thẩm quyền mở đóng gói để kiểm tra hàng hóa nếu không phát hiện ra sai phạm. Còn lực lượng công an cũng khó có thể kiểm tra, kiểm soát hết các chuyến xe khách với rất nhiều điểm dừng, đỗ bắt khách và nhận vận chuyển hàng hóa khác nhau.
Rất ít tài xế kiểm tra kỹ hàng hóa ký gửi. Chình vì vậy nhiều đối tượng buôn bán hàng cháy nổ đã cất giấu hàng trong hành lý.
Lợi dụng sự tiện lợi của xe chở khách, nhiều đối tượng buôn bán hàng cấm như pháo nổ, thậm chí là ma túy đã cất giấu hàng trong hành lý. Trong khi đó, rất ít tài xế kiểm tra chặt chẽ hành lý, hàng hóa ký gửi của hành khách, nên đã vô tình tiếp tay cho các đối tượng phạm tội.
"Lỗ hổng" trong quản lý hàng hóa trên xe khách đã và đang là thực tế đáng báo động. Tuy nhiên, đã có quy định cụ thể về việc gửi hàng trên xe khách. Bản thân các bến xe, nhà xe, chủ xe, lái xe cần tăng cường ý thức và thực hiện quyền của mình để kiểm tra thông tin hàng hóa trước khi nhận lên xe.
Kiểm soát tốt ngay từ đầu vào sẽ giúp hạn chế tình trạng lợi dụng xe khách để chở hàng cấm và cũng là đảm bảo an toàn cho chính những hành khách trên xe.
Cùng trao đổi về chủ đề này trong chương trình Vấn đề hôm nay là ông Nguyễn Công Hùng, Phó Chủ tịch Hiệp hội Vận tải ô tô Việt Nam.
* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online và VTVGo!