El Nino đã chính thức xuất hiện. Hiện tượng thời tiết này khiến nhiệt độ mặt nước biển nóng hơn mức trung bình ở trung tâm và phía đông Thái Bình Dương gần đường xích đạo. Nắng nóng xảy ra nhiều hơn và gay gắt hơn so với trung bình, khả năng sẽ còn xuất hiện nhiều kỷ lục về nhiệt độ cao nhất tuyệt đối. Hầu hết những năm nóng nhất trong lịch sử đều xảy ra trong thời kỳ El Nino. Mỗi quốc gia trong khu vực chịu những tác động khác nhau nhưng hai tác động lớn nhất là mưa bão bất thường không nhận định được trước và hạn hán.
Ở nhiều quốc gia trên thế giới, hạn hán đang diễn ra khốc liệt. Nhiều sông hồ, vốn là nguồn cung ứng nước tưới tiêu cho các vùng đất nông nghiệp và nguồn nước sinh hoạt cho người dân thì mực nước đã xuống mức thấp kỷ lục, thậm chí còn trơ đáy.
Chẳng hạn như sông Loire ( Loa) dài nhất nước Pháp, nhiều chỗ người dân có thể đi bộ dưới lòng sông. Mực nước 2/3 các con sông tại Italia hiện đã giảm xuống dưới mức trung bình. Còn khu vực châu Á đang trải qua một trong những đợt nắng nóng nghiêm trọng nhất lịch sử. Các đợt nắng nóng được dự báo sẽ gia tăng cả về cường độ và tần suất, do tác động của biến đổi khí hậu. Trong khu vực, Việt Nam và Philippines là hai quốc gia chịu ảnh hưởng lớn.
Trong những năm có Elnino, thời tiết nước ta thường nóng hơn. Số ngày nắng nóng nhiều hơn, gay gắt hơn và thậm chí có thể xuất hiện những kỉ lục mới về nắng nóng.
Hiện tượng Elnino cũng gây thiếu hụt mưa ở hầu hết các khu vực trên cả nước, với mức thiếu phổ biến từ 25 đến 50%. Nguy cơ gây hạn hán, khô hạn, xâm nhập mặn.
Sự xuất hiện của Elnino, cộng với tình hình nắng nóng thời gian tới, dự báo nguồn nước trong các hồ chứa ở miền Trung có xu thế giảm nhanh, mỗi tháng từ 5-10% dung tích thiết kế, đặc biệt các hồ chứa nhỏ trên địa bàn các tỉnh Bình Định, Phú Yên và Ninh Thuận.
Hạn hán, thiếu nước, xâm nhập mặn vụ Hè Thu có nguy cơ xảy ra tại 9 tỉnh miền Trung trong đó Thanh Hóa và Nghệ An là nhiều nhất. Tổng diện tích có nguy cơ hạn hán, thiếu nước là 12.500-18.500 ha, chiếm khoảng 2% tổng diện tích gieo trồng của cả khu vực miền Trung.
Lưu ý, hạn hán năm nay chỉ diễn ra cục bộ, không gay gắt. Nhưng từ mùa khô năm 2024 đến năm 2025, hạn hán, xâm nhập mặn có nguy cơ cao xảy ra trên phạm vi rộng, kéo dài, đặc biệt tại các khu vực Tây Nguyên, Trung Bộ và Nam Bộ.
El Nino xuất hiện không chỉ làm cho nhiệt độ trung bình các tháng trên phạm vi toàn quốc có xu thế cao hơn bình thường, nắng nóng nhiều hơn và gay gắt hơn, khả năng xuất hiện các mức nhiệt cao kỷ lục mà còn gây thiếu hụt lượng mưa cần thiết. Thực tế trên đã đe dọa rất lớn đến mực nước tại các hồ chứa. Điển hình tại tỉnh Nghệ An, xâm nhập mặn đang xảy ra sớm và trên diện rộng.
Hạn hán, thiếu nước, xâm nhập mặn có tác động rất lớn đến sản xuất nông nghiệp và dân sinh. Để ứng phó, việc chủ động thực hiện công tác "phòng" rất quan trọng, nhất là việc tổ chức sản xuất theo khả năng nguồn nước.
Cùng trao đổi về vấn đề này với ông Nguyễn Mạnh Hùng, Trưởng phòng Quản lý vận hành và tưới tiêu, Cục Thủy lợi, Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn.
* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online và VTVGo!