Bản chất của hoạt động chơi hụi, họ, hay phường thì đều là hoạt động dân sự. Người chơi hụi chủ yếu dựa vào lòng tin với người dân trong cùng địa phương mà đóng tiền, nên căn cứ pháp lý để bảo vệ họ khi xảy ra các tình huống rủi ro là rất khó. Đó là còn chưa kể đến việc, dù đóng số tiền từ vài trăm triệu đến hơn cả tỷ đồng cho chủ hụi, nhưng những gì người tham gia mang về chỉ là những tờ giấy với nội dung hết sức sơ sài. Thậm chí, còn không có cả ký nhận của chủ hụi.
Tin vào những điều mà gió có thể thổi bay, hàng trăm người tại Thanh Hóa đã cùng tham gia 1 dây hụi.
Ở cùng phường, cùng dây hụi, nhưng tất cả chỉ biết đến nhau khi chủ hụi tuyên bố vỡ nợ. Còn những thông tin đáng ra phải công khai như: số lượng dây hụi, kỳ mở hụi, thời gian, thể thức góp hụi thì lại không ai hay biết gì.
Lãi suất của từng người thì tự thỏa thuận theo mối quan hệ cá nhân với chủ hụi. Nhưng khoản lãi đó được cam kết như thế nào thì không có bằng chứng. Có người còn chưa nhận được tiền, thì đã bị chủ hụi tự ý xóa luôn khoản vay.
Quyển sổ nhỏ với những nét chữ nguệch ngoạc được coi là bằng chứng duy nhất cho những cuộc giao dịch. Nhưng đôi khi chủ nhân của khoản tiền gửi còn không dịch nổi nội dung mà chủ hụi viết.
Cũng vì tin, một người phụ nữ đã lấy hết 300 triệu đồng của mình và con đi chơi hụi. Ban đầu, thời gian và số tiền còn được ghi rõ ràng kèm chữ ký của chủ hụi. Sau thì chữ ký đã được lược bớt. Dần dà chữ viết cũng được chủ hụi tỉnh lược luôn.
Tuân thủ pháp luật là điều kiện cần và đủ. Nhưng cả 2 phía đều không chấp hành. Cái sai được chính người trong cuộc dung túng nên mới có hậu quả xảy ra.
Pháp luật không cấm hình thức chơi hụi, nhưng cũng không quy định chủ hụi phải có tài sản thế chấp, nên khi có chuyện xảy ra, người dân không thể tránh khỏi cảnh mất tiền. Như ở đây, khi chủ hụi bỏ trốn, người dân chỉ biết chủ hụi có 2 căn nhà. Nhưng tài sản này dù có được rao bán, thì cũng không thể đủ vài chục tỷ đồng để trả nợ cho hàng trăm người dân.
* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online và VTVGo!