Trẻ viêm phổi được điều trị tại Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh Hà Nội. Ảnh: Lâm Khuê
Đây là thông tin được 2 chuyên gia hàng đầu về Y tế dự phòng và Hô hấp khuyến cáo trong chương trình Tư vấn trực tuyến: "Giải đáp thắc mắc về tiêm vaccine phòng viêm phổi, viêm phế quản, cúm và các bệnh hô hấp khác" do Hệ thống Trung tâm tiêm chủng VNVC phối hợp với Báo Điện tử VTV News tổ chức vào ngày 9/12/2022.
Cảnh giác với các bệnh hô hấp mùa lạnh
Ở các nước trên thế giới cũng như ở Việt Nam, bệnh hô hấp là nhóm bệnh gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe cộng đồng. Tại Việt Nam, tỷ lệ tiêm chủng phòng bệnh giảm sau 2 năm diễn ra dịch COVID-19, tình trạng ô nhiễm môi trường cùng với việc hút thuốc lá phổ biến ở nam giới và việc xuất hiện lan tràn các vi khuẩn kháng thuốc, đa kháng thuốc làm cho tỷ lệ mắc và tử vong của người bệnh hô hấp ngày càng gia tăng.
Hiện nay thời tiết đang giao mùa, nhiệt độ có sự chênh lệch lớn giữa ngày và đêm là nguyên nhân khiến cho các bệnh lý hô hấp tăng nhanh, đặc biệt là cúm và viêm phổi do phế cầu khuẩn. BS.CKII Mã Thanh Phong, bác sĩ Khoa Nội Tổng hợp, BVĐK Tâm Anh TP. Hồ Chí Minh cho biết, khi thời tiết giao mùa, cơ thể của con người, đặc biệt là trẻ nhỏ, người cao tuổi và người có sẵn bệnh nền sẽ không đủ sức đề kháng để kịp thích ứng với nhiệt độ, đường thở dễ bị cảm nhiễm và dẫn đến các đợt kịch phát hơn so với các mùa khác.
Mầm bệnh đường hô hấp rất dễ lây lan khi tiếp xúc với người bệnh, thông qua những giọt bắn li ti khi ho, hắt hơi, hoặc chạm vào những đồ vật chứa mầm bệnh sau đó đưa lên mắt, mũi, miệng. Bất cứ ai cũng có nguy cơ mắc các bệnh lý đường hô hấp. Các đối tượng tăng nguy cơ bệnh nặng và các biến chứng nguy hiểm là trẻ nhỏ dưới 5 tuổi, người già, phụ nữ đang mang thai.
Ở trẻ nhỏ, các biến chứng nặng có thể là viêm phổi, viêm tai giữa, viêm cơ tim, tổn thương và suy đa cơ quan (suy hô hấp, suy thận), tổn thương hệ thần kinh trung ương (như viêm não, viêm màng não), nhiễm trùng huyết, thậm chí tử vong. Nếu may mắn được cứu sống, trẻ phải gánh chịu những di chứng nặng nề như điếc, chậm phát triển về vận động và thần kinh.
Ở người già, các biến chứng nặng có thể là tình trạng nhiễm trùng phổi, áp xe phổi, viêm xoang, nhiễm trùng tai, viêm ở tim, não và cơ. Nếu người bệnh có các bệnh lý nền như hen suyễn hoặc bệnh tim, việc nhiễm thêm các virus hoặc vi khuẩn gây bệnh đường hô hấp có thể khiến tình trạng bệnh diễn tiến nặng nhanh hơn, nguy kịch hơn.
Phụ nữ mang thai có nguy cơ sảy thai, thai lưu hoặc dị tật thai nhi nếu nhiễm bệnh trong vòng 3 tháng đầu của thai kỳ. Mẹ bầu cũng có nguy cơ sinh non, trẻ sinh ra chậm phát triển về thể chất và trí tuệ. Chính điều này đang gia tăng gánh nặng bệnh tật của cúm, viêm phổi do phế cầu đối với xã hội.
BS.CKII Mã Thanh Phong cảnh báo, thời tiết mùa đông dễ gây ra hiểm họa cho trẻ nhỏ, người già, người có bệnh nền...
BS.CKII Mã Thanh Phong cho rằng, thói quen tự ý mua thuốc, trong đó có cả thuốc kháng sinh để điều trị các bệnh đường hô hấp của người dân làm tăng nguy cơ kháng kháng sinh, hệ lụy là khi mắc bệnh nặng, không thuốc nào có thể chữa được. Ngoài ra, nếu tự ý dùng thuốc có thể dẫn đến dị ứng thuốc, nặng có thể gây sốc phản vệ, nguy hiểm đến tính mạng. Do đó, việc dùng thuốc cần hết sức thận trọng, theo sự chỉ định của bác sĩ, không phải trường hợp nào cũng dùng kháng sinh, nhất là với trẻ em. Với những trẻ hay sổ mũi, việc rửa mũi rất quan trọng giúp thông thoáng đường hô hấp, có thể giúp trẻ tự khỏi mà không cần dùng kháng sinh.
Biện pháp bảo vệ sức khỏe trong mùa Đông Xuân
Hiện nay, số ca bệnh đường hô hấp tăng cao càng là thời điểm cần kịp thời tiêm vaccine để bảo vệ sức khỏe, đặc biệt vaccine phòng ngừa cúm mùa và phế cầu. Đây là hai tác nhân phổ biến gây nhiễm trùng đường hô hấp và gây đợt cấp của các bệnh phổi mạn tính.
BS Lê Thị Trúc Phương khuyến cáo tất cả trẻ em và người lớn cần tiêm vaccine đầy đủ để bảo vệ hệ hô hấp khỏe mạnh.
Phòng bệnh cho cơ thể khỏe mạnh bao giờ cũng hiệu quả và tiết kiệm hơn so với điều trị bệnh. Nền tảng này cần được tạo dựng càng sớm càng tốt mà "chìa khóa" là chủng ngừa vaccine. Khi đề kháng bảo đảm, cùng với việc tiêm phòng, cơ thể sẽ có "rào chắn" vững chắc để hạn chế cao nhất sự xâm nhập của các loại virus gây bệnh, tránh nguy cơ đồng nhiễm cúm, viêm phổi do phế cầu với các bệnh lý nguy hiểm khác, BS Lê Thị Trúc Phương, BS tiêm chủng, Hệ thống Trung tâm tiêm chủng VNVC cho biết.
Các loại vaccine phòng bệnh hô hấp đang có đầy đủ tại Hệ thống tiêm chủng VNVC gồm: vaccine cúm tứ giá thế hệ mới Vaxigrip Tetra (Pháp), Influvac Tetra (Hà Lan) dành cho trẻ em và người lớn; vaccine phòng phế cầu khuẩn Prevenar 13 (Bỉ) hoặc Synflorix (Bỉ) dành cho trẻ từ 6 tuần tuổi và người lớn, đối với vaccine Prevenar 13 người lớn chỉ cần tiêm duy nhất 1 mũi; vaccine phòng ho gà - bạch hầu - uốn ván Boostrix (Bỉ) hoặc Adacel (Canada)...
Bên cạnh tiêm chủng đầy đủ, đúng lịch, biện pháp phòng bệnh hiệu quả là giữ ấm cơ thể, tăng sức đề kháng bằng việc tăng cường đầy đủ các chất dinh dưỡng cần thiết. Bên cạnh đó, tăng cường vận động, tập thể dục thể thao thường xuyên để ngăn ngừa nguy cơ mắc các bệnh về đường hô hấp. Nếu bị nhiễm bệnh về đường hô hấp, người bệnh cần đi khám và điều trị triệt để, ngăn ngừa nguy cơ bệnh nặng hơn, tiến triển thành mạn tính, gây biến chứng nguy hiểm tới sức khỏe.
Hệ thống tiêm chủng VNVC đảm bảo bảo quản vaccine an toàn, chất lượng cao nhờ đầu tư Hệ thống dây chuyền lạnh Cold Chain hiện đại, đạt chuẩn Quốc tế GSP tại tất cả các trung tâm. Nhằm hỗ trợ cộng đồng tiêm vaccine đầy đủ, bảo vệ sức khỏe trước tình hình dịch bệnh nguy hiểm cuối năm đồng thời hỗ trợ kinh tế, giảm bớt áp lực tài chính cho các gia đình, VNVC đang áp dụng rất nhiều chương ưu đãi lớn nhất năm, đặc biệt là vaccine hot, vaccine khan hiếm như ưu đãi giá vaccine Cúm Tứ giá tiêm càng nhiều, giá càng rẻ chỉ còn 199k/liều, ưu đãi lên đến 307.000 VNĐ combo Hô hấp hot nhất năm... trên toàn hệ thống.
* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online và VTVGo!